خصوصیات گیاهی:
پنبه گونه های وحشی زیاید دارد که همگی به جنس Gossypium تعلق دارد . بنظر می رسد که منشأ تمام گونه ها از آفریقای استوائی باشد .
قابلیت شستشو ،دوام ، استحکام (هنگام خشک و تر بودن ) ،قابلیت هدایت بخار آب ، دوام شیمیایی ، نرمی ، قابلیت انعطاف و سهولت آب رفتن یا تجمع اولیه از خصوصیات الیاف پنبه می باشد .
بیشتر ارقام زراعی از گونه G.hirsutum می باشد . پنبه گیاهی است ذاتاً چند ساله که بصورت گیاهی یکساله مورد زراعت قرار می گیرد . پنبه دارای ریشه مستقیمی است که به سرعت زیادی به اعماق خاک نفوذ می کند .میوه بصورت کپسول یا غوزه است .
سازگاری:
پنبه گیاهی است گرما دوست که به هوای گرم و یک فصل رشد بدون یخبندان حداقل 200 روزه محتاج است . پنبه به آفتاب فراوان نیاز دارد . کمبود نور موجب افزایش رشد سبزینه ای و نقصان تولید غوزه می شود .
ارقام:
بیشتر ارقامی که امروزه در جهان کاشته می شود به گونه G.hirsutum تعلق دارد .
تناوب زراعی:
پنبه به عنوان اولین محصول وجینی پس از گیاهان علوفه ای چند ساله ،کود سبز و یا کود حیوانی فراوان ( 30 الی 50 تن در هکتار ) قرار می گیرد .
پنبه از محصولاتی است که می توان آن را طی چند سال مداوم در یک زمین کاشت بدون آنکه عملکرد آن نقصان یابد .
مثالهایی از تناوب پنبه عبارتند از :
یونجه ـ پنبه ـ ذرت ـ گندم ـ آیش
کود سبز ( خلر ، منداب ، شنبلیله ، لوبیا روغنی و یا شبدر ) ، پنبه ـ حبوبات ـ گندم
کود سبز ( خلر ، چاودار، ماشک ) ، پنبه
پنبه ـ آیش ـ گندم
پنبه ـ آیش
کود شیمیایی:
تولید هر تن وش ( دانه همراه با الیاف ) موجب خروج 32 تا 46 کیلو ازت ،12 تا 15 اکسید فسفر ، 32 تا 43 کیلو اکسید پتاسیم ، 30 الی 40 کیلو اکسید کلسیم (cao) و 8 تا 10 کیلو منیزیوم (Mgo) از زمین می گردد . بطور معمول 90 الی 150 کیلو ازت ، 90 تا 120 کیلو فسفر و در صورت کمبود پتاسیم 50 تا 60 کیلو اکسید پتاسیم در هکتار بکار می برند .
تاریخ کاشت:
حداقل درجه حرارت برای جوانه زدن بذر پنبه حدود 15 درجه سانتی گراد می باشد . بهترین درجه حرارت برای جوانه زدن و رشد گیاهچه پنبه حدود 34 درجه سانتی گراد است . میانگین درجه حرارت شبانه روزی هوا به حداقل 15 درجه سانتی گراد رسیده .
روش کاشت:
بذر سالم پنبه می تواند تا 11 سال قوه نامیه خود را حفظ نماید مشروط بر آنکه در شرایط مساعدی نگهداری شود .چنانچه درصد جوانه زدن بذری از 80 درصد کمتر باشد بایستی از کشت آن خودداری شود .
مساله دیگر در کشت پنبه وجود کرک روی پنبه دانه است . کرک نه تنها بر کار دستگاه ردیف کار ایجاد اختلال می نماید بلکه در جذب آب دخالت نموده و جوانه زدن را به تأخیر می اندازد .
برای کرک زدائی می توان از وسایل مکانیکی سانیده استفاده نمود .اما مواد شیمیایی ماند اسید سولفوریک ( فرو بردن بذر در محلول 1 نرمال اسید برای 10 تا 15 دقیقه و سپس شستن کامل و خشک کردن بذر ) و یا قرار دادن پنبه دانه تحت تأثیر بخار اسید کلریدریک نتیجه بهتر و کامل تری می دهد و کرکها بهتر حذف می کند .
کنترل علفهای هرز:
پنبه به علف کشهای هرونی بسیار حساس است . علف کشی مانند تریفلورالین را می توان قبل از کاشت با خاک مخلوط نمود . این علف کش اثر بقائی داشته و بذر علفهای هرز را در مرحله جوانه زدن تا 2 الی 3 ماه پس از سبز شدن محصول کنترل می کند بدون اینکه بر پنبه اثر نامطلوبی گذارد .
آفات مزارع پنبه
کرم برگخوار پنبه یا پرودینا Spodoptera littoralis
(Lep: Noctuidae)
معرفی آفت
یکی از آفات پلی فاژ بوده که به گیاهان مختلفی نظیر پنبه، چغندرقند، گوجه فرنگی، نخود، پیاز، بادمجان، هویج، برنج، ذرت، یونجه، شبدر، لوبیا، جعفری، اسفناج، تربچه و… خسارت می زند. لاروهای سنین اولیه آفت به طور دسته جمعی از پارانشیم برگها تغذیه کرده و برگها را مشبک می سازند و به تدریج که لاروها بزرگتر می شوند دامنه فعالیت آنها گسترش یافته تمام سطح برگها را به استثنای رگبرگ اصلی خورده و به سایر اندامهای گیاه میزبان نیز حمله ور می شوند.
زیست شناسی:
زمستان را به صورت شفیره در داخل خاک به سر می برد. با مساعد شدن شرایط آب و هوا در فروردین ماه پروانه ها ظاهر و پس از تغذیه از گرده و شیره گلها جفت گیری و تخمریزی می نمایند. محل تخمریزی پشت برگها بوده و حشره تخمهای خود را به صورت دسته ای در دستجات 250 تا 500 عددی در پشت برگها قرار داده و روی آنها را با ماده چسبناک و کرک های انتهای شکم خود می پوشاند. دورة جنینی 12-3 روز، سپس لاروها خارج و شروع به تغذیه می نمایند. دارای 6 سن لاروی بوده و طول دوران لاروی در فصول گرم 20-15 روز و در پائیز تا دو ماه به طول می انجامد. لاروهای کامل در داخل خاک پیله خاکی ساخته و در داخل آن تبدیل به شفیره می شوند. دوره شفیرگی حدود 18-8 روز به طول می انجامد. دورة یک نسل آن در فصول گرم 45-32 روز و در فصول معتدل 65-50 روز است. ممکن است تا 5 نسل در سال داشته باشد.
کنترل:
1. در صورت شدت آفت اتریمفوس (اکامت) به نسبت 2 لیتر در هکتار استفاده شود.
2. مونوکرتوفوس(نواکرون SL40%) و 2لیتر
3. دلتامترین(دسیس EC25% ) و750سی سی
کرم سرخ پنبه Pectinophora gossypiella
(Lep: Gelechiidae)
Pink cotton boll worm
معرفی آفت
این حشره اولین بار از هندوستان گزارش گردیده و در سایر کشورهای همجوار مانند پاکستان و افغانستان انتشار دارد. این آفت در نواحی جنوبی کشور (سیستان و بلوچستان) احتمالاً وجود دارد ولی گزارش دقیقی از آن در دسترس نیست.
زیست شناسی:
زمستان را به صورت لارو سن آخر در داخل بذر به صورت دیاپوز بسر می برد. برخی اوقات زمستان را در زیر خاک می گذراند. گاهی اوقات لارو تا 2.5 سال در داخل بذر به صورت وقفه بسر می برد. در شرایط مساعد به شفیره و حشره کامل تبدیل می شود. انتشار این آفت بیشتر از طریق حمل بذرهای پنبه از کشوری به کشور دیگر صورت می گیرد. حشره ماده پس از جفت گیری تخمهای خود را به صورت دسته ای یا منفرد روی گیاهان خانوادة پنیرکیان Malva Ceae و مخصوصاً روی قوزه جوان قرار می دهد. 6-4 روز بعد لاروهای جوان بیرون آمده و از رگبرگها و قسمتهای داخلی قوزه و مغز پنبه دانه تغذیه می کنند. سه الی چهار هفته بعد رشد لارو کامل شده و مجدداً تبدیل به شفیره و پروانه می گردد. ممکن است تا چندین نسل در سال داشته باشد.
کنترل:
رعایت موارد قرنطینه ای و اقدامات جدی برای جلوگیری از ورود بذر پنبه از کشورهای آلوده.
مگس سفید یا عسلک پنبه White flies
Bemisia tabaci
(Hom: Aleyrodiadae)
معرفی آفت
Aleyrodiadae در لاتین به معنای آرد مانند می باشد. از نظر میزبان دامنه وسیعی از گیاهان زراعی، باغی، علفهای هرز و گیاهان زینتی را مورد حمله قرار می دهد. در دنیا اینحشره از روی 507 میزبان گیاهی که به 74 خانواده تعلق دارند گزارش گردیده است. بیشترین تعداد میزبانها به ترتیب در خانوادة Leguminoseae، Compositae، Malvaceae، Solanaceae، Euphorbiaceae قرار دارد. در بین گیاهان زراعی، پنبه، گوجه فرنگی، کنجد، کنف، آفتابگردان اهمیت بیشتری دارد.
زیست شناسی:
زمستان را به صورت مراحل مختلف رشدی از تخم، پوره تا حشره کامل می گذراند. طول دوران رشد بستگی به درجه حرارت محیط دارد. طول یک نسل در حدود 15 روز طول می کشد و ممکن است تا 15 نسل در سال داشته باشد. پوره ها و حشرات کامل این آفت قطعات دهانی خود را در بافتهای زیر برگ فرو برده و از شیره گیاهی تغذیه می کنند و بطور مستقیم و غیر مستقیم موجب زیان اقتصادی می گردند. خسارت مستقیم آنها از طریق تغذیه از شیره گیاهی و ضعف شدید بوته ها و همچنین آلوده کردن برگها و سایر اندامهای گیاهی با عسلک و رشد قارچ دوده و جلوگیری از عمل فتوسنتز می باشد و خسارت غیر مستقیم آن انتقال بیش از 19 بیماری ویروسی بر روی 50 گونه میزبان است که توسط حشره کامل صورت می گیرد.
کنترل:
1-دشمنان طبیعی
الف-زنبور پارازتیوئید:
(Hym.: Aphelinidae)
Eretmocerus mundus
Encarsia formusa
Encarsia lutea
ب: شکارچی ها:
Chrysopa Carnea (Neu.: Chrysopidae)
Clitostethus arcuatus (col.: Coccinellidae) **اختصاصاً روی مگس سفید
Coccinella septempunctata
Exochomus nigripennis
Hippodamia Variegata
2-از بین بردن بقایای مزارع پنبه و سوزانیدن آنها بلافاصله بعد از برداشت محصول.
3-دور کاشتن زراعت پنبه از جالیز یا آفتابگردان و رعایت فاصله کافی.
4-تبدیل روشهای کرتی به خطی.
5-کاشت واریته های مقاوم.
6-از بین بردن علفهای هرز.
7-در صورت امکان در اواخر فصل کاشت کود اوره به زمین ندهیم.
ج- کنترل شیمیایی:
1. پیریمیفوس متیل(اکتلیک)EC50% و1.5لیتر
2. آمیتراز(مایتاوک)EC20% و 3لیتر
3. پیری --- فن(آدمیرال (EC10% و0.75لیتر
4. بوپروفزین(آپلاود)و 1.25 SC40% لیتر
کنه دو نقطه ای کنه تار عنکبوتی پنبه Two spotted mite
Tetranychus urticae
(Acari: Tetranychidae)
معرفی آفت
این کنه بسیار پلی فاژ بوده و بیش از 150 گونه گیاه مانند لوبیا، باقیا، شبدر، یونجه، پنبه، گیاهان زینتی، گیاهان خانوادة Cucurbitaceae، Cruciferae، Solanaceae و یره را مورد حمله قرار می دهد. این کنه با تنیدن تار سطح برگهای میزبان را همراه با قشری مانند گرد و خاک می پوشاند. مخصوصاً در کشت های زیر پلاستیک و گلخانه ای گیاهان جالیزی این تارها روی گیاهان، زیاد دیده می شود. علایم خسارت این کنه ممکن است به صورت لکه های خاکستری یا زرد، در متن سبز برگها مشاهده شود. گاهی برگها در اثر از دست دادن شیره گیاهی حول دمبرگ اصلی خمیده می شوند.
زیست شناسی:
این کنه زمستان را به صورت ماده بالغ بارور در زیر پوست درختان میوه، بوته ها و گاهی داخل خاک، زیر کاه و کلش و برگهای افتاده به حالت دیاپوز می گذارند. کنه های زمستانی قرمز آجری هستند. در اوایل بهار روی علفهای هرز تخمریزی می کنند. سپس گیاهان زراعی، زینتی و سبزی و جالیزی را مورد حمله قرار می دهند. هر کنه ماده 80-40 عدد تخم می گذارد. تخمها بسته به درجه حرارت پس از 15-12 روز تفریخ شده و پوره های کنه خارج می شوند و پس از سه نوبت پوست عوض کردن کامل می گردند. دورة زندگی یک نسل کامل کنه 22-15 روز طول می کشد و چندین نسل در سال دارد. سیکل زندگی آن مشابه سایر کنه های Tetranychidae می باشد.
کنترل:
1- رعایت اصول به زراعی و از بین بردن علفهای هرز.
2- پروپارژیت(اومایت) EC57% و1.5 لیتر درهکتار
3- تترادیفون(تدیون) EC 7.52% و4لیتر
4- آمیتراز(مایتاک) EC20% و3لیتر
5- فن پروپاترین EC10% و1لیتر
تریپس توتون Thrips tabaci
or: Thysanoptera
Sub or: Terebrantia
Family: Thripidae
معرفی آفت
گونه ای پلی فاژ بوده که به گیاهان مختلفی نظیر توتون، پنبه، لوبیا، چغندرقند، گوجه فرنگی، سیب زمینی، نخود و انواع کدوئیان خسارت می زند. این حشره در گیاه پنبه به جوانه ها، برگها و قوزه های نورس بوته حمله نموده و در اطراف رگبرگهای زیر برگ لکه های فرو رفته براقی ایجاد می کند که به تدریج به رنگ نقره ای در می آیند. در اثر حمله آفت رشد بوته کم شده و علاوه بر به تعویق افتادن برداشت مقدار محصول پنبه نیز تقلیل می یابد. راستة Thysanoptera به دو زیر راسته تقسیم می شود که خصوصیات هر دو زیر راسته و تفاوتهای مرفولوژیکی و بیولوژیکی آنها در بخش اول در تریپس گندم مفصلاً شرح داده شده است.
زیست شناسی:
زمستان را به صورت حشره کامل و پوره روی گیاهان و علفهای هرز و زیر کلوخه ها و شکافهای زمین بسر می برد. حشرات کامل ماده پس از خروج از اماکن زمستانه ابتدا 3-2 روز تغذیه و سپس تخمگذاری می کنند. حشرات ماده به صورت بکرزائی تولید مثل می کنند و تخمها را به صورت انفرادی در زیر اپیدرم برگ قرار می دهد. طول دوران یک نسل بین 26-16 روز متغیر است و تا 10 نسل ممکن است ایجاد کند.
کنترل:
1- از بین بردن علفهای هرز مزارع وضد عفونی بذور با سم گاچو.
2- سم متاسیستوکس در هنگام بروز مشکل می توان استفاده کرد.
سن سبز پنبه Nezara viridula
معرفی آفت
این سن به گل، جوانه ها، قوزه های پنبه و شاخه های جوان حمله می نماید و از شیره گیاهی می مکند. تخمهای پنبه نارس مانده و ممکن است وزن آنها تا 45 درصد کاهش یابد. الیاف پنبه نیز نارس مانده و دوام خود را از دست می دهد
و نازک می ماند. الیاف پنبه در نقاطی که حشره نیش می زند تغییر رنگ می دهد و زرد قهوه ای می شود. زمستان را به صورت حشره کامل زیر بوته ها و کلوخه های خاک بسر می برد. دورة تکاملی آن حدود 56 روز است و ممکن است تا 4 نسل در سال داشته باشد.
سنک تخم پنبه Oxycarenus hyalipennis
(Hem: lygaeidae)
معرفی آفت
حشره کامل و لارو آفت از بذور رسیدة پنبه و سایر گیاهاان Malvaceae تغذیه نموده و به هیچ وجه صدمه ای به الیاف پنبه وارد نمی سازند. سنگ شیرةکوتیلدون بذر را مکیده و بذور صدمه دیده. قوة نامیة خود را از دست می دهند.
زیست شناسی:
زمستان را به صورت حشره کامل روی علفهای هرز خانوادة Malvaceae مانند ختمی می گذراند. در بهار شروع به فعالیت نموده و پس از اینکه بوته های پنبه رشد کردند به مزارع پنبه مهاجرت می نمایند. حشرات ماده پس از جفت گیری با نر، تخمهای خود را روی قوزه های باز شده روی الیاف پنبه قرار می دهند. تخمها در حرارت 35-30 درجه ظرف مدت 4 روز و حرارت 6/14 درجه سانتی گراد 43 روز بعد تفریخ می شند. دارای 5 سن پورگی، دورةپورگی در نسل تابستانه حدود سه هفته و در نسل پائیزة 6 هفته می باشد. این سنک 4-3 نسل در سال دارد.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 16 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلود مقاله پنبه