طایفهٔ زند از طوایف لُر بودند که در حدود قلعهٔ پرى از توابع ملایر مى‌زیستند. بعد از قتل نادر این طایفه قدرت یافتند و کریم‌خان زند توانست دولت زندیه را تشکیل دهد.
- کریم‌خان (۱۱۶۳ تا ۱۱۹۳ هجری قمری)
- علیمرادخان (۱۱۹۶ تا ۱۱۹۹ هجری قمری)
- جعفرخان (۱۱۹۹ تا ۱۲۰۳ هجری قمری)
- لطفعلی‌خان (۱۲۰۳ تا ۱۲۰۹ هجری قمری)
کریم‌خان (۱۱۶۳ تا ۱۱۹۳ هجرى قمرى)
در این دوره ایل بختیارى و زند ادارهٔ اصفهان را در دست داشتند و یکى از شاهزادگان صفوى با نام شاه‌اسماعیل سوّم به سلطنت برداشته بودند ولى به‌دنبال اختلافاتى که میان کریم‌خان و بختیارى‌ها روى داد و جنگى که میان آنها درگرفت، کریم‌خان آنها را شکست داد و اصفهان به‌دست او افتاد. سپس نواحى شمالى ایران را از تصرف محمد‌حسن خان قاجار بیرون آورد و بر نواحى مرکزى ایران مسلّط شد و توانست باقیماندهٔ افاغنه را از بین ببرد. او خود را وکیل‌الرعایا خواند و شیراز را پایتخت خود قرار داد. دورهٔ حکومت او مجموعاً آرام بود، از مالیات‌ها کاسته شد و تجارت و صنعت رونق گرفت. در این دوره در شیراز بناهاى متعددى ساخته شد که بازار وکیل و مسجد وکیل و تجدید بناى مقایر سعدى و حافظ از آن جمله‌اند. در دورهٔ کریم‌خان براى احیاء شبکه‌هاى آبیارى در فارس و جنوب که داراى اهمیت حیاتى مى‌باشند، اقداماتى صورت گرفت. کریم‌خان در اواخر سلطنت خود درصدد جنگ با عثمانى بود و بعد از ماه‌ها محاصره توانست بصره را تسخیر کند و برادر خود صادق‌خان را در آنجا بگمارد. او مردى ساده و عادل بود که با مرگ وى دورهٔ کوتاه آرامش و امنیت به پایان رسید. پس از مرگ او در عرض یک سال ۴ نفر حکومت را در دست گرفتند و در آخر برادر او صادق‌خان (۱۱۹۴ تا ۱۱۹۶) قدرت را در دست گرفت. او با طغیان علیمرادخان زند مواجه شد که ماه‌ها شیراز را در محاصره گرفت و توانست شهر را بگیرد و صادق‌خان را کور کند. دو روز پس از این واقعه صادق‌خان را کشت.
شامل 16 صفحه فایل word قابل ویرایش
دانلود مقاله درباره زندیه (۱۱۶۳ تا ۱۲۰۸ هجرى قمرى)