تاریخچه افشاریه
نادر شاه افشار در سال ۱۶۸۸ در ایل افشار در کبهان ایران به دنیا آمد. اسم اصلی او نادرقلی بود .بعد از رسیدن به حکومت با استفاده از اوضاع آشفته هندوستان به این کشور لشکر کشید و دهلی را تسخیر کرد. در این جنگ کشتار وسیعی صورت گرفت و بیش از سی هزار نفر به قتل رسیدند. نادر با غنائم فراوان که از غارت هند به چنگ آورده بود به ایران بازگشت و هند را در دست سلاطین امپراتوری مغولی هند باقی گذاشت. در میان این غنائم جواهراتی چون کوه نور و دریای نور و تخت طاووس شهرت دارندنادر شاه در اواخر عمر تغییر اخلاق داد و پسر خود رضاقلی میرزا را کور کرد. بعد، از کار خود پشیمان شده بعضی از اطرافیان خود را که در این کار آنها را مقصر میدانست
کارنامه نادر
در زمانی که صفویان با هجوم افغانها از هم پاشیده بودند و کشور مورد تجاوز دشمنان داخلی و خارجی بود: عثمانیها ازغرب و روسها از شمال و اعراب از جنوب و افغانها در داخل و ترکمانان از شرق به تاخت و تاز و قتل و غارت مشغول بودند، نادر وضعیت حاکمیت ایران را بهسامان نمود. بعد از نادر، کریمخان (از سرداران نادر) که از طایفه زند بود به قدرت رسید و حکومت بازماندگان افشار محدود به خراسان شد و کریمخان این منطقه را به احترام نادر که او را ولی نعمت خود میدانست در اختیار جانشینانش باقی گذاشت.
نادر از فرمانروایانی بود که برای آخرین بار ایران را به محدوده طبیعی فلات ایران رسانید و با تدارک کشتیهای عظیم جنگی ، کوشید تا استیلای حقوق تاریخی کشور را بر آبهای شمال و جنوب تثبیت کند.
با افول دولت نادری ، سرزمین پهناور فلات ایران که پس از مدتها به زیر یک درفش در آمده و رنگ یگانگی پذیرفته بود ، از هم پاشید.
ایران در عهد نادری
در عهد نادر دشمنان و متجاوزان به کشور توسط وی سرکوب شدند و کشور اندکی از قدرت گذشتهٔ خویش را در حفاظت از مرزها و اعمال قدرت یک حکومت مقتدر مرکزی بر تمام وطن، بازیافت. ترکمانان وازبکان به ماوراءالنهر عقبنشینی کردند.
بناهایی که به دستور نادر در مشهد بنا شدهاند نظیر کلات نادری و کاخ خورشید از آثار مهم بازمانده از این دوران هستند.
در عهد او به سپاه و تأمین نیرو بسیار توجه میشد. مردم ایران با وجود ظلم و ستم پادشاهان آخر صفوی به این سلسله امید داشتند. وی همچنین سعی داشت با کمک یک انگلیسی به نام دالتون نیروی دریایی ایجاد کند که ناموفق ماند
معماری ایران در دوره افشاریه
ظهور نادرشاه افشار به سلطنت صفویه خاتمه داد. با آن که در عالم سیاست به او اهمیت بسیار داده شده است. اما در این دوره در عالم هنر پیشرفت چشمگیری دیده نمیشود؛ تنها زرگری و طلا و نیز میناکاری ترقی داشته است. همچنین بعضی از قرآنهای نفیس مذهب در دست است که به زمان نادر نسبت داده میشود، کاخ خورشید و برجهای دیدهبانی شهر کلات از هنر معماری این دوره است. معماری در زمان افشاریه به علت لشکر کشی های پیاپی و عدم رسیدگی به مسائل داخلی کشور آثاری قابل توجه برای ارائه ندارد .
ویژگی معماری افشاریه
در عالم هنرپیشرفت چشمگیری در زرگری و طلا کاری و مینا کاری دیده می شود.
استفاده از شیوه هندی-مغولی
معرفی بناهای دوره افشاریه
کاخ خورشید
مقبره نادر
قـلعــــــه فــــــورگ
ارگ حکومتی سه کوه
بند نادری
مسجد کبود گنبد
آب انبار میرزا مهدی ساری
مسجد افغان
کاخ خورشید
اهمیت کلات موجب شد تا نادر به روزگار خویش آثار و ابنیه بسیارى را در کلات بنا نهد که شهره ترین آنها عمارت خورشید و باغ پیرامون آن بود. شواهد موجود نشان مى دهد که این ساختمان به سبب قتل ناگهانى نادر نیمه کاره باقى مانده ومعماى بزرگى را در باره کاربرى خود برجاى گذارده است
عمارت خورشید برروى مقبره اى مربوط به دوره ایلخانى (سده هاى هفتم وهشتم هجرى ) ساخته شده است. بدین شکل که در زمان افشاریه قسمت تحتانى آن زیر خاک مدفون شده و قسمت فوقانى اش خراب گردیده تا بناى کنونى برشالوده بناى قدیمى استوار گردد. این بنا مربوط به سال های آغازین به قدرت رسیدن نادرشاه افشار می باشد. عملیات ساخت عمارت در تمام طول پادشاهی ادامه داشته و حتی تا آخرین سال های حیات نادرشاه یعنی سال 1160 هجری قمری در دست ساخت بوده است.زیرا کتیبه ثلث بسیار زیبای«سوره نباء» که در قسمت دور تا دور فضای گنبد نوشته شده به همین تاریخ اشاره دارد.
کاخ خورشید در سال 1151 هـ.ق، به دستور نادر جهت اقامت خود و خزانه ای برای جواهرات و غنایم هند ساخته شد.
این کاخ در وسط باغ بزرگی قرار دارد که شامل یک بنا در سه طبقه است. . «اندازه باغ ۱۶در۱۲۲متر است .این باغ بر محور اصلى شرقى غربى استوار است و شامل هشت حوض و جویهایى است همراه با فواره هاى سنگى که حلقه وار کاخ را دور مى زنند ارتفاع بنا در گذشته، حدود 25 متر بوده است و در حال حاضر به علت خرابی طبقه سوم، ارتفاع آن بیش از 20 متر نیست. طبقه اول آن 8 ضلعی است که آن را روی چهار ردیف پلکان به شکل هرم بر پا کرده اند.
ورودی های کاخ در اضلاع هشتگانه قرار دارد که به سالن اصلی کاخ منتهی می شود. این کاخ مجموعاً دارای 12 اتاق است که داخل اتاق ها نیز تزئیناتی از نقاشی و گچ بری دیده می شود. در میان این تزئینات، تصاویری از شاهزادگان نادری نیز به چشم می خورد.
در وسط این بنای هشت گوش، برج استوانه مانندی در دو طبقه قرار دارد که محل اقامت شاه و خانواده اش بوده است. زیبایی این کاخ بیشتر در آرایش نمای خارجی کنگره دار ساختمان است که در آن معماری "مغولی- هندی" به چشم می خورد .
شامل 71 صفحه Word
دانلود تحقیق بررسی معماری دوره های افشاریه ، زندیه ، قاجاریه