دانلود مقاله بهینه سازی فرآیند استخراج منیزیم از دولومیت کلسینه شده به روش احیای سیلیکوترمیک تحت خلأ

اختصاصی از فی لوو دانلود مقاله بهینه سازی فرآیند استخراج منیزیم از دولومیت کلسینه شده به روش احیای سیلیکوترمیک تحت خلأ دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

دانلود پروژه پژوهشی بهینه سازی فرآیند استخراج منیزیم از دولومیت کلسینه شده به روش احیای سیلیکوترمیک تحت خلأ برای درس استخراج فلزات با فرمت word و pdf   - تعداد صفحات: 9

چکیده مقاله :

 در این تحقیق فلز منیزیم برای اولین بار در کشور به روش احیای سیلیکوترمیک تحت خلأ از دولومیت تکلیس شده (دولومی) استخراج شده است. در این روش، مواد اولیه بعد از مخلوط شدن به صورت بریکت تبدیل شده و سیلیسیم موجـود در فروسـیلیس باعـث احیـای دولـومی میشود. محصول واکنش احیا، منیزیم فلزی است که به صورت فاز گازی در کندانسور جمعآوری میگردد. به منظور بهینهسازی فرآیند تولیـد و مدلسازی تأثیر پارامترهای عملیاتی مانند دما، زمان، دانسیتة بریکتها و میزان فروسیلیس مورد استفاده در ساخت بریکتها بر راندمان احیا و راندمان سیلیسیم، از روش طراحی آزمایشها استفاده شده است. دادههای ورودی در این روش، مقادیر تجربی بهدست آمـده از فرآینـدهای احیا متفاوت بوده که شرایط پارامترهای عملیاتی در آنها با استفاده از طراحی آزمایشها مشخص شده است. به منظـور بررسـی صـحت مـدل استفاده شده، مقادیر محاسبه شده توسط مدل با نتایج عملی به دست آمده در احیا با پارامترهای عملیاتی متفاوت مقایسه و شرایط بهینه تولیـد منیزیم تعیین شده است.

بررسی و نقش فرآیند ارتباطات در عملکرد مدیران سازمان ملی جوانان و نهادهای تابعه شهر تهران

اختصاصی از فی لوو بررسی و نقش فرآیند ارتباطات در عملکرد مدیران سازمان ملی جوانان و نهادهای تابعه شهر تهران دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

تعداد صفحات: صفحه-

چکیده

برآوردها نشان می دهد، مدت زمانی که در سازمانها صرف ارتباطات می گردد بین 50/0 درصد تا 90/0 درصد دامنه تغییر دارد، و اغلب اعضای سازمانها دست اندرکار فرایند ارتباطند و پیوسته به کار جذب، ارزیابی و پخش و توزیع اطلاعات اشتغال دارند، و در این راستا ارتباطات و چگونگی جهت گیری آنها به سمت اهداف سازمانی از مسائل ضروری مورد توجه مدیران است و این توجه ناشی از ارتباط مؤثر با کارکنان و درک انگیزه های ارتباطی آنان، در توفیق مدیران در دست یابی به اهداف طراحی شده سازمان عامل مؤثر است. ارتباطات از جمله موضوعاتی است که در علوم رفتاری و رفتار سازمانی از اهداف والایی برخوردار است و می تواند در عملکرد مدیران تأثیر عمده ای داشته باشد (محسنیان راد، 1369، ص 247).

روش پژوهش حاضر توصیفی و از نوع پیمایشی است و جامعه آماری کارکنان و مدیران سازمان ملی جوانان به تعداد 300 نفر کارکنان و 14 نفر مدیر دارای تحصیلات دیپلم تا فوق لیسانس در نظر گرفته شدند و تعداد نمونه به روش تصادفی طبقه ای 14 نفر از مدیران به علت کمی شمارش گردید و 169 نفر از کارکنان انتخاب گردیده است، ابزار پژوهش شامل دو پرسشنامه محقق ساخته بر مبنای چهار کارکرد ارتباطات رابینز بوده است.

اعتبار پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ برای مدیر 95/0 صدم اعتبار پرسشنامه کارمندان 97/0 صدم تعیین گردیده است.

برای تجزیه و تحلیل سؤالات پرسشنامه علاوه آمار توصیفی، آزمون t دو گروه مستقل مورد استفاده قرار گرفت. نتایج حاصل از سؤالات پژوهش به شرح زیر است:

• بین فرآیند ارتباطات و عملکرد مدیران رابطه وجود دارد.
• مدیران بر این اعتقادند که کنترل رفتار سازمانی پرسنل از طریق آنها نسبتاً خوب انجام می شود.
• مدیران بر این اعتقادند که در پرسنل ایجاد انگیزه می کنند.
• مدیران بر این اعتقادند که عواطف و احساسات(روحیه) پرسنل چندان مهم تلقی نمی شود.
• مدیران بر این اعتقادند که انتقال اطلاعات به منظور تصمیم گیری از طریق آنها نسبتاً خوب انجام می شود.

شبیه سازی فرآیند تولید پیریدین و آدیپات توسط نرم افزار Aspen PLUS

اختصاصی از فی لوو شبیه سازی فرآیند تولید پیریدین و آدیپات توسط نرم افزار Aspen PLUS دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

فایل شبیه سازیAspen Plus

مناسب برای یادگیری نرم افزار Aspen PLUS

مناسب برای پروژه

مناسب برای پروژه درسی

 استفاده از بیشتر مدل های موجود در model library نرم افزار. از مدل های زیر استفاده شده است:

Mixer; Fslpit; Compr; Pump; Rstoic; Sep; Flash2; Extract; Valve; Heater; RadFrac; Decanter;

این فرآیند شامل 10 برج تقطیر، 5 راکتور، 4 جداکننده دوفازی، 16 گرم کننده یا سرد کننده، 7 کمپرسور و چندین دستگاه عملیاتی دیگر می باشد.

دانلود مقاله مطالعه‌ی موردی فرآیند مدیریت مدارس شبانه‌روزی

اختصاصی از فی لوو دانلود مقاله مطالعه‌ی موردی فرآیند مدیریت مدارس شبانه‌روزی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

مقدمه
بهره‌مند نمودن افراد جامعه از خدمت آموزش و پرورش یکی از سیاست‌های مهم متولیان امر تعلیم و تربیت در کشورمان است که افراد حائز شرایط را وارد چرخه رسمی علم و تحصیل نماید و به عبارتی «آموزش برای همه را» عملی سازد. لذا کاهش نرخ بی‌سوادی و تحت پوشش قراردادن فراگیران و افزایش پوشش تحصیلی یکی از دغدغه‌های مسئولین نظام آموزشی علی‌الخصوص در مناطق محروم و کم برخوردار می‌باشد. در این راستا یکی از برنامه‌های آموزش و پرورش در مناطق محروم ایجاد مراکز شبانه‌روزی است که می‌بینیم با سرمایه‌گذاری قابل توجهی اعم از انسانی و مالی و تجهیزاتی تاسیس شده است که هرساله با جذب و نگهداری درصد قابل ملاحظه‌ای از دانش‌آموزان فعالیت آموزش و پرورش خود را شروع می‌نمایند، زیرا با توجه به اهمیت و جایگاه مدارس شبانه‌روزی شناخت عواملی که در تحت پوشش بردن بیشتر دانش‌آموزان موثر است و چگونگی نگهداری پویای فراگیران در جهت تحقق هدفهای آموزشی از موضوعات اساسی در سیستم مدارس شبانه‌روزی است که بایستی مورد مداقه قرار گرفته و تدابیر اثربخش‌تری در این خصوص اتخاذ نمود.
در حقیقت به خاطر رسیدن به هدفهایی چون کاهش افت تحصیلی، ارتقاع و سطح کیفی آموزش، استفاده بهینه از نیروی انسانی و امکانات در مناطق کم‌ جمعیت، توجه به مقوله نگهداری و جذب فراگیران در مدارس شبانه‌روزی را ضروری می‌سازد.
2-1 : بیان مساله :
با عنایت به اهداف مصوب و تخصیص منابع در هر سازمان ، مدیریت آن سازمان موظف است در جهت رسیدن به اهداف مورد نظر اقدامات لازم و موثری را انجام دهد امورات شبانه روزی نیز به تبعیت از تعریف مدرسه »مدرسه سازمانی است که برمبنای معیارهای رسمی تاسیس می‌شود و با نظارت ادارات آموزش و پرورش ، مسئولیت اجرای برنامه‌های مصوب پرورشی و آموزشی کشور را در سطح تحصیلی معین عهده دار می‌گردد.« جهت اجرای صحیح و اثر گذاربر برنامه های مصوب آموزشی و پرورشی موظف است اقدامات موثری را انجام دهد .
یکی از عناصر مهم هر سیستم آموزشی ، دانش آموزان آن سیستم می‌باشند بدون تردید توجه و عدم توجه به مقوله دانش آموزان در شبانه روزیهای کاغذکنان در تحقق و عدم تحقق اهداف مورد نظر نقش به سزایی دارد با توجه به امکانات و تجهیزات و منابع انسانی که صرف می شود حائز اهمییت بسیاری است .
لذا این تحقیق به مطالعه موانع و راهکارهای بهبود فرایند مدیریت دانش آموزان مدارس شبانه‌روزی کاغذکنان بارویکرد سیستمی می پردازد سپس توصیه های لازم را جهت برنامه ریزی موردی آموزشگاهی به مدیران شبانه روزی منطقه کاغذکنان توصیه می نماید.

3-1: اهمیت و ضرورت موضوع تحقیق:
نشر علم و دانش در فرهنگ اسلامی از اهمیت و جایگاه ویژه‌ای برخوردار است از پیامبر اسلام و ائمه اطهار فرمایشات فراوانی به انسانها شده است.
پیامبر اسلام می فرماید : » اگر روزی برمن بگذرد و درآن روز دانشی نیاموزم که مرا بخداوند نزدیک کند طلوع آفتاب آنروز برمن مبارک مباد« (جوانشیر 1379 ، ص179).
همچنین برای رسیدن مطلوب و اثر بخش به اهداف زیر بررسی راههای جذب و نگهداری دانش آموزان در مدارس شبانه روزی منطقه کاغذکنان اهمیت و ضرورت آنرا روشن می نماید :
1- افزایش درصد پوشش تحصیلی دانش آموزان منطقه کاغذکنان
2- ارتقاء سطح کیفی و کمی آموزش و کاهش افت تحصیلی
3- پیشگیری از تبعات اخلاقی و اجتماعی ناشی از مهاجرت دانش آموزان روستایی به مراکز شهری
4- فراهم آوردن زمینه های مناسب برای تربیت دانش آموزان با بهره گیری از اوقات فراغت آنان و ....
بدون تردید برای رسیدن به اهداف فوق مطالعه موردی موانع و راهکارهای بهبود فرآیند مدیریت دانش آموزان مدارس شبانه روزی کاغذکنان بارویکرد سیستمی لازم و ضروری می باشند .
4-1: اهداف تحقیق :
موضوع » بررسی موانع و راهکارهای بهبود فرآیند مدیریت دانش آموزان مدارس شبانه روزی کاغذکنان بارویکرد سیستمی « هدف کلی طرح می باشد و در اهداف خرد و ریز شامل هدفهای زیر است :
1- مطالعه و بررسی موردی عوامل موثر برموفقیت فارغ التحصیلان و دانش اموزان موفق در مدارس شبانه‌روزی‌ها
2- مطالعه عوامل موثر بر دانش آموزان موجود و در حال تحصیل جهت ادامه تحصیل در مدارس شبانه‌روزی‌ها
3- مطالعه در خصوص عوامل موثر بر افراد ترک تحصیل کرده
4- بررسی و مطالعه علل عدم ثبت نام و تحصیل دانش آموزان در مدارس شبانه‌روزی‌ها
و در پایان تحقیق از یافته های آن در جهت برنامه ریزی آموزشگاهی به منظور افزایش پوشش تحصیلی و ایجاد یک نگرش سیستمی صحیح توصیه‌های عملی به مدیران ارائه خواهد شد .

5-1: سوالات تحقیق:
با عنایت به اینکه این تحقیق با نگرش و رویکرد سیستمی فرآیند مدیریت دانش‌آموزان را مورد مطالعه قرار می دهد بنابراین موضوعات تحقیق در چهار مقوله قابل بررسی است :

1- دانش‌آموزان موفق و فارغ تحصیل
2- دانش‌آموزان حین تحصیل
3- دانش‌آموزان ترک تحصیل کرده
4- دانش‌آموزان مراجعه نکرده به شبانه روزیها(ثبت نام نکرده )
با توجه به طبقه‌بندی چهارگانه فوق سوالات تحقیق به شرح ذیل بیان می‌شود.
1- چه عواملی برادامه تحصیل دانش‌آموزان در مدارس شبانه‌روزی‌ها موثر است؟
2- متغییرهای اثرگذار بر عملکرد دانش آموزان موفق (فارغ‌التحصیل) چیست ؟
3- علل عدم مراجعه بعضی از دانش‌آموزان روستایی به مدارس شبانه‌روزی‌ چیست ؟
4- چه عواملی باعث ترک تحصیل دانش آموزان از مدارس شبانه‌روزی‌ها هستند؟

6-1: متغیرها و تعاریف عملیاتی آنها
متغیرهای متعددی در این تحقیق مورد بررسی قرار می‌گیرند که مهترین آنها به شرح ذیل می‌باشد:
 دانش‌آموزان مدارس شبانه‌روزی دخترانه و پسرانه منطقه کاغذکنان
 دبیران مدارس شبانه‌روزی
 برنامه‌های موجود در مدارس مذکور
 امکانات موجود ارائه شده در مدارس فوق
 مقاطع تحصیلی دانش‌آموزان
 مقاطع تدریس دبیران
1. دانش‌آموزان مدارس شبانه‌روزی
دانش‌آموزان مورد بررسی در این تحقیق شامل دانش‌آموزان راهنمایی و دبیرستان زینبیه و عفاف در دخترانه و ندای اسلام و امام خمینی‌ (ره) پسرانه می‌باشد و دانش‌آموزان در چهارگروه موفق، حین تحصیل، ترک تحصیل و بازمانده از تحصیل بررسی می‌شود.
2. دبیران مدارس مذکور
در مقوله دبیران، موضوعات رشته تدریس، صمیمیت و سابقه تدریس بررسی می‌شود.
3. برنامه‌های موجود مدارس شبانه‌روزی
در مقوله برنامه‌های موجود، متغیرهایی همچون برنامه هفتگی مدارس، تنظیم برنامه امتحانات، برنامه‌های اردو، کلاس‌های تقویتی و سایر فعالیت‌های فوق‌برنامه و برنامه‌های مکمل مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
4. امکانات ارائه شده
متغیرهای پانسیون، امکانات ایاب و ذهاب، امکانات خوابگاهی و ... می‌باشد.
5. مقاطع تحصیلی
مقاطع تحصیلی شامل مدارس راهنمایی و متوسطه خواهد بود.
6. پایه تحصیلی
پایه‌های سه‌گانه راهنمایی (اول، دوم و سوم) و پایه‌های سه‌گانه متوسطه را شامل‌ می‌شود که دانش‌آموزان تحصیل می‌نمایند. ضمناً مدارس شبانه‌روزی فاقد مراکز پیش‌دانشگاهی می‌باشد.
7. مقاطع تدریس دبیران
دبیران مدارس شبانه‌روزی در دو مقطع راهنمایی و متوسطه تدریس می‌نمایند، شامل می‌شود.

7-1: محدودیتهای تحقیق و محقق:
این تحقیق که به عنوان پروژه جهت اخذ مدرک کارشناس ارشد مدیریت آموزشی انجام پذیرفته دارای محدودیتهای زیر می باشد :
1- با عنایت به مطالعه موردی بودن طرح وقت‌گیر و مستلزم زمان زیادی است
2- به علت محرومیت فرهنگی خانواده ها دانش آموزان در ارتباط مستقیم خود را به صورت کم رو و خجل نشان می دهند.
3- احساس اینکه پاسخ صحیح و مشارکت فعال دانش اموزان بعد از اتمام مصاحبه واکنش عوامل اجرایی را به دنبال خواهد داشت، یعنی دانش‌آموز از اینکه در بررسی حضوری و پاسخ به سوالات، پاسخ واقع‌بینانه را ارائه کند، ممکن است بعداً توسط عوامل اجرایی تحت فشار قرار گیرند.
قلمرو تحقیق
این تحقیق تحت عنوان «بررسی موانع و مشکلات مدیریت مدارس شبانه‌روزی منطقه کاغذکنان، راه‌کارهای بهبود فرآیند مدیریت با رویکرد سیستمی» انجام می‌گیرد. در محدوده قلمرو مدارس شبانه‌روزی که چهار مدرسه می‌باشد و شامل دو مدرسه راهنمایی دخترانه و پسرانه و دو آموزشگاه متوسطه دخترانه و پسرانه است، خواهد بود.
دانش‌آموزان مدارس فوق از روستاهایی که فاقد مدارس راهنمایی و متوسطه هستند و آمارشان در سطح پایین قرار دارد، جذب می‌شوند و در فرآیند تعلیم و تربیت قرار می‌گیرند که اسامی مدارس شبانه‌روزی به ترتیب زیر است:
1. مدرسه راهنمایی شبانه‌روزی دخترانه زینبیه
2. مدرسه راهنمایی شبانه‌روزی پسرانه
3. مدرسه متوسطه شبانه‌روزی عفاف
4. مدرسه متوسطه شبانه‌روزی پسرانه امام خمینی (ره)
مدارس فوق در جذب و نگهدرای دانش‌آموزان، مخصوصاً در قسمت جذب دانش‌آموزان و عدم وجود انگیزه لازم جهت ثبت‌نام از روستاهایی دوردست با مشکل مواجه هستند که علل مربوطه از نظر دانش‌آموزان و دبیران مدارس شبانه‌روزی مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

فصل دوم

ادبیات تحقیق
مفاهیم سیستم
مقدمه
پس از جنگ جهان دوم بویژه در بیست‌سال گذشته، اصول، تئوریها و مفاهیم هر یک از رشته‌های علوم فیزیکی و اجتماعی، مورد استفاده دیگر علوم و تخصصهای گوناگون قرار گرفته و هراصلاح یا مفهوم خاص یک علم در علوم دیگر مفهومی تازه پیدا کرده است. شاید بهترین نمونه برای نشان‌دادن چگونگی تغییر معنی یک واژه یا اصطلاح در علوم گوناگون واژه سیستم (System) باشد.

مفاهیم:
برای واژه سیستم، مفاهیم بسیاری بکار برده می‌شود که برخی از آنها عبارت است از سیستم اقتصادی، سیستم‌سیاسی، سیستم حمل و نقل، سیستم ارتباطات، سیستم حسابداری، سیستم اطلاعات و مدیریت و سیستم آموزشی و آموزشگاهی و …
در زبان فارسی نیز گاهی اوقات سیستم را به عنوان واژه‌ای مترادف با کلمه‌های رشته، جهاز، دستگاه، سلسله و منظومه مورد استفاده قرار می‌دهند.

تعریف:
دکتر منصور منصورکیا، از فرهنگ و بستر سیستم را چنین تعریف می‌کند: « سیستم مجموعه‌ای از چندین جزء وابسته به یکدیگر تشکیل یافته است.»
و در تعریف دیگر آمده است: «سیستم عبارت است از تعدادی روش وابسته به یکدیگر که با اجزای روشهای مزبور قسمتی از هدف یک سازمان تامین‌ می‌شود.»
سیستم آموزشگاهی با بکارگیری دبیران متخصص و باتجربه و ثبت‌نام دانش‌آموزان و غیره تشکیل می‌شود و با اجرای روشها موجب اجرای سیستم کلاسداری می‌شود و اجرای سیستم تدریس به تامین قسمتی از هدف سازمان کمک می‌کند.
تعرف سوم از سیستم (System):
«سیستم عبارت است از یک سری وظایف وابسته به یکدیگر که با اجرای آنها قسمتی از هدف یا منظور سازمان تحقق می‌یابد.»
بطوری که در تعاریف فوق ملاحظه می‌شود، سیستم متشکل از چند روش است و در دیگری متشکل از چند وظیفه می‌باشد. از تعریف‌ها استفاده می‌شود که ایجاد و استقرار هر سیستم برای تامین قسمتی از هدف هرسازمان ضروری است. بدین ترتیب نظر باینکه جزئی از هدف هر سازمان مستلزم ایجاد و استقرار یک سیستم است، لذا هر سیستم دارای هدف یا هدفهای خاصی است و سیستم بدون هدف مفهومی نخواهد داشت.
هال وفاگن، سیستم را چنین تعریف می‌کند:« سیستم مجموعه‌ای از اجزاء و روابط میان آنهاست که توسط ویژگی‌هایی معین، به هم وابسته یا مرتبط می‌شوند و این اجزاء با محیط‌شان یک کل را تشکیل می‌دهند.»

عناصر سیستم
عناصر هر سیستم همان اجزای تشکیل‌دهنده‌ (یا رخدادهای قابل توصیف) آن هستند، البته بسیاری از این عناصر، خودشان یک سیستم به حساب می‌آیند. برای مثال یک کلاس درس را می‌توان متشکل از دانش‌آموزان، دبیران، میز، کتاب و غیره دانست، در حالی که دانش‌آموزان و دبیران نیز سیستم‌های پیچیده‌ای هستند که از سیستم‌های متعدد تشکیل شده‌اند.
هنگامی که بتوان عنصری از یک سیستم را به منزله سیستمی جداگانه در نظر گرفت، آن عنصر «خرده سیستمی» از یک سیستم بزرگتر تلقی می‌شود. هر خرده سیستم نیز ممکن است از خرده سیستم‌های دیگری تشکیل شده باشد. هنگامی‌که نتوانیم درون و محتوای یک خرده سیستم را شناسایی کنیم، آن را جعبه سیاه می‌نامیم.
لیگر می‌گوید:« جعبه‌های سیاه، عناصر ضروری اولیه یا اتمهای تشکیل‌دهنده یک سیتسم هستند.»

بخش‌هایی که وظایف اساسی سیستم را برعهده دارند عناصر آن سیستم هستند. به این ترتیب عناصر یک سیستم عبارتند از:
1. ورودیها Input
2. فراگرد (جریان، خارنه پردازش) Process
3. خروجیها Output
4. بازخورد کنترلی Feedback

1. ورودیها
ورودی یک سیستم، ممکن است ماده، انرژی، انسان، محصول، خدمت و اطلاعات باشد. ورودی همان نیروی محرکه‌ی سیستم است که نیازهای عملیاتی آن را برطرف می‌کند. ورودیهای هر سیستم به سه طبقه اساسی زیر تقسیم می‌شوند:
- ورودی‌های زنجیره‌ای
- ورودیهای تصادفی
- ورودیهای بازخورد
1-1- ورودی‌های زنجیره‌ای:
ورودی زنجیره‌ای، نوعی ورودی است که خودش نتیجه یک سیستم بوده و خروجی سیستم دیگری است. مثلاً آب و برق مدارس بوسیله شرکت توانیر و سازمان آب منطقه تامین می‌شود. بنابراین، سیستم‌های مذکور برای تامین ورودی‌های مورد نیاز خود بطور مستقیم با یک یا چند سیستم دیگری مرتبط می‌شوند و دبیران فارغ‌التحصیل شده از دانشگاه‌ها وارد به سیستم آموزشی نیز ازنوع ورودی‌های زنجیره‌ای هستند.
2-1- ورودی‌های تصادفی:
وجود ورودی‌های تصادفی، در مفهوم آماری آن بر وجود ورودی‌های بالقوه برای یک سیستم دلالت دارد. بدین معنی که از میان ورودی‌های ممکن، احتمال انتخاب ورودی مورد نیاز مدنظر است. مثلاً کارپردازی مدارس شبانه‌روزی در سیستم خرید ملزومات پانسیون با انواع و مقدار زیادی از فروشندگان (قصابی، لبنیاتی و لوازم دیگر بالقوه دیگر) روبرو است و هیچ یک از منابع مذکور جهت تامین ورودی خرده سیستم (آشپزخانه‌ها) حق انحصاری ندارد، بلکه ورودی بالقوه هستند که سیستم خرید مدارس شبانه‌روزی برای تامین ورودی خود خروجی یکی از سیستم‌های موجود را بر اساس تصمیم‌گیری انتخاب می‌کند.

3-1- ورودی بازخورد:
برخی از ورودی‌های یک سیستم، در واقع بخشی از خروجی‌های قبلی همان سیستم هستند. این نوع ورودی‌ها را بازخورد می‌نامند و بازخورد فقط بخشی کوچک از خروجی یک سیستم است که نشان‌دهنده‌ی تفاوت میان وضع مطلوب (دستیابی به هدف) و وضع موجود (عملکرد سیستم) در نظر گرفته می‌شود. در سیستم آموزشی ورودی بازخورد می‌تواند میزان وضعیت تحصیلی دانش‌آموزان و نمرات اول آن نسبت نرم ارتقای تحصیلی باشد.

2. فراگرد (خانه پردازش)‍:
در فراگرد سیستم، ورودی به خروجی تبدیل می‌شود. تحلیل‌گران سیستم همواره سعی می‌کنند که نحوه‌ی تبدیل ورودی به خروجی را در فراگرد سیستم، شناسایی کنند. هنگامی‌که نحوه این تبدیل مشخص باشد، فراگرد را «جعبه‌ سفید» می‌گویند. هرگاه تبدیل بسیار پیچیده باشد به نحوه‌ی تلفیق ورودی‌ها یا ترتیب تنظیم آنها ممکن است به تولید خروجی‌های متفاوتی بیانجامد، در این حالت فراگرد را «جعبه سیاه» می‌نامند. مثلاً در سیستم‌ آموزشی که دانش‌آموزان بعنوان یک ورودی اساسی و مهمترین آن به شمار می‌روند، پس از دریافت خدمات آموزش و پرورش و سایر خدمات جانبی بصورت سه نوع خروجی ظاهر می‌شوند:
1. دانش‌آموزان موفق و ارتقاء یافته به پایه‌ی بالاتر.
2. دانش‌آموزان ناموفق و مردودین.
3. دانش‌آموزان ترک تحصیل کرده.
مدیر آموزشگاه و سایر عوامل دیگر، علی‌الخصوص دبیران باید بتوانند مقتضیات و شرایط منجرشده به این نتیجه را معین کنند، یعنی باید بدانند این نتیجه‌های متفاوت از چه عوامل و عللی ناشی شده است. شاید در بعضی مواقع در سیستم‌های بزرگ، یک واقعیت کنجکاو برانگیز این باشد که در بنیان هر سیستم، ناشناخته‌های بسیاری وجود دارد که تحلیل‌گران و مدیران آنها را تشخیص می‌دهند، ولی بنابه دلایلی تصمیم می‌گیرند که آنها را روشن نسازند، زیرا «مصلحت نیست که پرده برون افتد راز»
3. خروجی‌ها:
خروجی‌های یک سیستم نیز مانند ورودی‌های آن ممکن است نوعی ماده، انزژی، محصول، اطلاعات و افراد آموزش دیده از یک سیستم آموزشی و غیره باشند. در سیستم مدارس شبانه‌روزی دانش‌آموزان فارغ‌التحصیل شده و موفق بعنوان خروجی قابل قبول و مطلوب به حساب می‌آید. البته برخی یا بعضی از خروحی‌ها سیستم مجدداً در خود سیستم بعنوان ورودی وارد شده و در چرخه‌ی سیستم و در مرحله‌ی فرآیند قرار می‌گیرند. مثلاً دانش‌آموزان سوم راهنمایی قبول شده وارد مقطع بالاتر شده و در متوسطه و پایه اول یا سوم یا پیش‌دانشگاهی جذب شده و ادامه تحصیل می‌نمایند.

سیستم آموزش و پرورش رسمی :

بروندادها فراگرد آموزش و پرورش دروندادها
افرادی که در زمینه‌های زیر شایستگی کسب کرده‌اند.:
- مهارتهای ذهنی و عملی
- قدرت استدلال و تجزیه و تحلیل
- ارزشها، نگرشها و انگیزش
- خلاقیت و نوآوری
- مهارتهای ارتباطی
- آگاهی فرهنگی
- جهان‌بینی
- احساس مسئولیت اجتماعی نظام آموزشی
ساختار: (کلاسها، مدارس، واحدهای اداری، سلسله مراتب سازمانی)
افراد: (مدیران، معلمان، مربیان، کارکنان اداری، راهنمایان و مشاوران
و … )
تکنولوژی: (ساختمانها، کتابخانه‌، آزمایشگاه، برنامه‌درسی، برنامه تحصیلی، کتاب درسی، وسایل سمعی و بصری و … )
وظایف: (مدیریت آموزشی، تدریس، راهنمایی و مشاوره، امور مالی، اموز اداری، فعالیت‌ فوق برنامه و … ) دانش و معرفت

ارزشها

هدفها

منابع مالی و مادی
حدود مرز سیستم
محیط سیستم

مدرسه بعنوان یک سیستم اجتماعی :
محیط
حد و مرز
سازمان مدارس

اجزا و فراگردها
1. اجزا- خرده سیستم‌ها
- ساختار رسمی مدرسه
مدیریت رسمی مدرسه
کلاس‌های درس
سرایداری و مراقبت
- گروه‌های غیررسمی
- افراد
مدیران، معلمان، سایرکارکنان و دانش‌آموزان
2- فراگردها- فعالیتها و رفتارها
مدیریت
تدریس
یادگیری
خلاقیت
اجتماعی کردن
مراقبت
حد و مرز

نگرش سیستمی
در نگرش سیستمی بایستی به تمامی عناصر سیستم و اجزاء آن توجه نمود، زیرا جزءنگری محض توسط مدیر به سازمان خود ایشان را از مسولیت اصلی خویش غافل ساخته در نتیجه سازمان از اهداف و مقاصد خود دور شده و هرج و مرج و ازهم پاشیدگی آن را فرا خواهد گرفت. در نگرش سیستمی ضمن توجه به اجزاء و عناصر سیستمی و نقش و اهمیت و جایگاه و کارکرد هریک از اجزاء و تجزیه و تحلیل آنها صورت می‌گیرد. سپس پیوستگی و ارتباط اجزاء و عناصر و نحوه‌ی فعالیت هماهنگ آنها در جهت تحقق اهداف مشترک روشن خواهد شد.
این تحقیق با نگرش سیستمی به بررسی و مطالعه موضوعات و مسائل مدارس شبانه‌روزی می‌پردازد و قبل از پرداختن به عناصر اجزاء سیستم مدارس شبانه‌روزی به مفاهیم و تئوری سیستم، نمودار سیستم، عناصر سیستمی و انواع آن و متناسب با این تحقیق در همین فصل بحث می‌شود.
با توجه به گستردگی و رشد روزافزون تمامی سازمان‌ها، مدیران برای اداره سازمانه‌های بزرگ با مشکل اساسی روبرو هستند و مساله اساسی معمولاً در هر سیستم عبارت است از تخصیص صحیح منابع محدود به احتیاجات نامحدود سازمانی، زیرا فاصله بین منابع و احتیاجات روزبروز زیادتر می‌شود، لذا برای هماهنگ‌ساختن منابع چهارگانه:‌ پول، نیروی انسانی، مواد و تسهیلات در جهت تحقق بخشیدن به هدف یا اهداف سازمانی بایستی از یک سلسله بررسیهای منظم و سیستماتیک استفاده نمود.
« در نگرش سیستمی سازمان را باید به عنوان مجموعه‌ای در نظر گرفت که اجزای مختلف آن با یکدیگر ارتباط و همبستگی دارد». بنابراین در نگرش سیستمی مدیران از مسائل و مشکلات موجود در سازمان آگاه می‌شوند و با بررسیهای منظمی، راه‌حلهای مناسبی برای رفع هر یک از آنها ارائه می‌دهند و این بررسیها اصولاً مبتنی بر روش علمی بوده تا با یافتن مشکلات و رفع آنها اهداف مورد نظر تحقق یافته و بقای سازمان تضمین می‌شود.

الگوی بنیادی ولی معمولی سیستمها :

Out put
ستانده یا خروجی و محصول Process
فرآیند یا جریان In put
داده یا ورودی

Feed back
بازخورد
شکل شماره 1
این نظریه بر نظریات مدیریت سازمانی و انسانی مبتنی است، لذا یک نظریه ادغامی می‌باشد. این نظریه مرکب از نظریاتی از علوم اقتصادی، جامعه‌شناسی، زیست‌شناسایی، روانشناسی و علوم طبیعی است و ساختار سازمان، انسان، محیط و عوامل عناصر بسیاری را در خود دارد. کاتزوکان سیستمهای سازمان را به عنوان یک سیستم باز معرفی می‌کند.
اختصاصات سازمان اداری در تحلیل سیستمی:
1. سازمان سیستمی است مرکب از تعدادی سیستمهای به هم وابسته‌ی مرتبط
2. سازمان یک سیستم باز و پویا است.
3. سازمان در جهت تعادل می‌پوید.
4. سازمان سیستمی است با هدفها، مقاصد و کارکردهای متعدد که بعضاً با هم در تعارضند.
یک سازمان، سیستم باز و پویا است. یعنی دائم در حال دریافت انرژی به شکل منابع جدید، اطلاعات از محیط می‌باشد. این انرژی جدید بنام «داده» به سیستم پس از تغییر به شکل «بازده» تبدیل و از سازمان خارج می‌شود.
معلمان که خود «داده‌ی» به سیستم آموزش و پرورش محسوب میِ‌شوند. کلید اصلی در جریان عملیات و تغییر شکل داده‌های دیگر (دانش‌آموزان) و تبدیل آن به بازده می‌باشند. گردش عملیات و تغییر شکل داده‌ها منجر به تغییر در فرد، گروه، رفتار دانش‌آموزان و رویه سازمان مدرسه می‌شود.
سازمان‌ها با دریافت داده‌های جدید به شغل خود برای حصول به تعادل نیاز دارند. هنگامی‌که تعادل سازمان متاثر از تغییرات در محیط آن به هم می‌خورد، بطوریکه تولید و افراد سازمان دیگر پاسخگوی نیازها و عوامل محیطی نباشند.
سازمان نیاز به بازگشت به حالت اعتدال می‌یابد هر سازمانی برای حفظ تعادل خود با محیط از اطلاعات محیطی درباره‌ی کیفیت بازده‌های خود تحت عنوان بازخورد یا پسخوراند اطلاعاتی استفاده می‌کند و با تغییر در داده‌ها یا گردش عملیات در تغییر شکل داده‌ها بازده‌ی مناسب‌تر و پاسخگوتری را بوجود می‌آورد. هیچ سازمانی را نمی‌توان تصور کرد که دائم در بازده، داده و جریان کار آن تغییر ایجاد نشود.

تفکر سیستمی
این شیوه تفکر بطور کلی با مجموعه‌هایی متشکل از اجزاء سرو کار دارد نه با خود اجزاء. تاثیر تفکر سیستمی بیشتر برحوزه‌ی ابعاد انسانی بوده است. در واقع نگرش متفکران سیستمی به جهان بر مبنای چهارگانه ذیل استوار می‌باشد:
1. تصور ارگانیک، یعنی تصوری که ارگانیسم را در مرکز طرح ادراکی آدمی قرار می‌دهد.
2. کل نگرش،‌ یعنی پدیده به منزله موجودی زنده، دارای نظم، دارای روابط باز با محیط، خود تنظیم و هدفمند در نظر گرفته می شود. (در این نگرش فرد، بجای توجه به اجزای پدیده‌ها، برکلیت‌ آنها تاکید دارد و بر آن متمرکز می‌شود.)
3. مدلسازی، یعنی متفکر سیستمی سعی می‌کند بجای شکستن کل به اجزای قراردادی، ادراک خود را از پدیده واقعی و بر پدیده های واقعی منطبق کند.
4. بهبود شناخت، بطوریکه یک متفکر و پژوهشگر نظام‌گرا درک می‌کند که:
الف: زندگی در یک سیستم ارگانیک و در فراگردی پیوسته، استمرار دارد.
ب: شناخت آدمی از یک کل، از طریق مشاهده‌ی فراگردهایی که در درون آن به وقوع می‌پیوندند به دست می‌آید، نه از طریق مشاهده اجزای آن کل.
ج: آنچه فرد مشاهده می‌کند خود واقعیت نیست، بلکه ادراک وی از واقعیت است.
در واقع با توجه به محدودیت‌های متعدد، پژوهشگر نظام‌گرا تلاش می‌کند بجای بدست آوردن اطلاعات کامل و دقیق از یک کل اطلاعاتی کافی درباره‌ی آن بدست آورد، البته کسب دانش کامل درباره‌ی یک پدیده آرزوی همیشگی پژوهشگران نظام‌گرا است، ولی این آرزویی است که هیچ‌گاه نمی‌توان امید به نیل آن را داشت. نگرش سیستمی با رشد و توسعه دو بخش جداگانه هویت مستقل پیدا کرده است:
1. نظریه‌ی عمومی سیستم‌ها System thory
2. علم کنترل و ارتباطات (سایبرنتیک) Cybernetic
ویژگی‌های نظریه عمومی سیستم‌ها:
ویژگی‌های برشمرده شده برای نظریه عمومی سیستم‌ها، متعدد و متنوع هستند. هدف نظریه عمومی سیستم‌ها کشف قوانین ونظم ذاتی انواع پدیده‌هاست. از مدل عمومی سیستم‌ها می‌توان به موارد ذیل اشاره نمود:
1. به هم پیوستگی و وابستگی اجزاء در سیستم: عناصر ناپیوسته و مستقل هرگز نمی‌توانند یک سیستم را تشکیل می‌دهند.
2. کل‌گرایی: این رویکرد کلی‌نگری است که کل را با همه اجزای تشکیل دهنده و به هم پیوسته و وابسته‌اش درنظر می‌گیرد، زیرا سیستم را باید یک کل تفکیک‌ناپذیر دانست، نه اجزایی که سرهم شده‌اند و یک کل را بوجود آورده‌اند.
3. هدف‌جویی: سیستم از اجزایی متعامل تشکیل می‌شود و این تعامل به حالت یا هدفهای نهایی منجر می‌شود.
4. ورودیها و خروجی‌ها: همه سیستم‌ها برای فعالیت در جهت کسب اهداف خود به ورودی‌هایی وابسته هستند. همچنین، همه سیستم‌ها خروجی‌هایی تولید می‌کنند که در سایر سیستم‌ها مورد نیاز هستند.
5. تبدیل: در همه‌ی سیستم‌ها، ورودی به خروجی تبدیل می‌شود، یعنی هر چیزی که وارد سیستم می‌شود، تغییر پیدا می‌کند و توسط سیستم تعدیل می‌شود.

6. مقابله با بی‌نظمی و کهولت(آنتروپی): این کلمه ریشه در ترمودینامیک دارد و بیانگر حالتی است که همه عناصر سیستم در حداکثر بی‌نظمی قرار دارند و سیستم رو به از هم گسیختگی و نابودی پیش می‌رود. به این ترتیب برای سیستم‌های باز مفهوم حداکثر بی‌نظمی یعنی مرگ. حداکثر آنتروپی در یک سازمان رسمی یعنی نداشتن اطلاعات کامل برای اداره‌ی سیستم یا حداکثر بی‌سازمانی، برای اینکه یک سیستم به حیات خود ادامه ‌دهد، باید بتواند با چنین وضعیتی مقابله کرده و آنتروپی را مهار کند.
7. تنظیم: سیستم مجموعه‌ای از اجزای به هم پیوسته و به هم وابسته است. این اجزاء باید به گونه‌ای تنظیم شوند که به کسب هدفهای معین بیانجامد.
8. سلسه مراتب: هر سیتسم معمولاً کل پیچیده‌ای است که از خرده سیستم‌های کوچکتری تشکیل می‌شود. ضمن آنکه خودش خرده سیستمی برای سیستم‌های بزرگتر به شمار می‌آید.
9. جداسازی: در سیستم‌های پیچیده، واحدهای تخصی متعددی برای انجام وظایف تخصصی سیستم ایجاد می‌شوند، یعنی یکی از ویژگی‌های موجود در همه سیستم‌ها این است که وظایفشان برحسب اجزای تشکیل‌دهنده آنها قابل تفکیک و جداسازی است.
10. هم‌پایانی: در سیستم‌های باز از وضعیت‌های آغازین متفاوت می‌توان به یک حالت و هدف نهایی معین رسید، یعنی هرحالت و نتیجه‌ی نهایی ممکن است از مسیرهای گوناگونی قابل حصول باشد. (لیترر، 1969)
با توجه به ویژگیهای فوق در این تحقیق مدارس شبانه روزی را بعنوان یک سیستم در نظر گرفته و آنرا از ابعاد مختلف بررسی خواهیم کرد.

درجات سیستم از نظر بولدینگ :
در طبقه‌بندی نه‌‌گانه بولدینگ، این رابطه وجود دارد که قوانین مراتب پایین‌تر همواره بر سطوح بالاتر حاکم و علاوه بر قوانین قبلی، برهر مرتبه‌ای قانون خاص آن مرتبه نیز حکم‌فرماست، که این مراتب عبارتند از:
5. مرتبه‌ی اول را سازه و بافت وجودها تشکیل می‌دهد و قوانین استاتیک بر این طبقه حاکم می‌باشد.
6. در مرتبه‌ی دوم موجودیهایی که نوعی حرکت از خود نشان می‌دهند در حقیقت نوعی حرکت و پویایی حاکم است.
7. طبقه‌ی سایبرنیتیک یا مکانیسم‌های کنترل و سیستم‌هایی که با مکانیسم‌های بازخورد کنترل می‌شوند.
8. دنیای ارگانیسم‌ها در طبقه چهارم قرار دارد و از همین‌جاست که میدان عمل قوانین ارگانیستی آغاز می‌گردد.
9. گیاهان در سطح پنجم هستند.
10. حیوانات در این سطح واقع شده‌اند.
11. در سطح هفتم انسان، که با خصیصه خودآگاهی از طبقه حیوانات متمایز است.
12. سطح متعلق به نظام‌های اجتماعی و فرهنگی است.
13. سیستم‌های نمادی
لوموانی مبتنی به 9 طبقه‌ی بولدینگ، به معرفی سه طبقه‌ی بزرگ می‌پردازد که هرکه به ترتیب چهار، سه و دو مرحله است که این طبقات بنام سطح ماشین، سطح حیاتی و سطح انسانی طبقه‌بندی شده است.

استفاده از تحلیل سیستمی در برنامه‌ریزی آموزش درسی:
با عنایت باینکه یک سیستم دارای چون درونداد، برونداد، بازخورد وجریان گردش کار بوده و هر سیستم دارای زیرسیستمی است. یک کلاس درس زیرسیستمی از سیستم مدرسه محسوب می‌شود. مدرسه نیز زیرسیستمی از سیستم وزارت آموزش و پرورش است که در ارتباط با آموزش و پرورش کشور می‌باشد.
متغیرهایی چون معلم، میز، تحته‌سیاه، کتاب و محتوی، روشها و فنون و مهارتهای تدریس، تخصص و تعهد معلمان و دبیران و غیره، به عنوان عمل‌کنندگان و دانش‌آموزان دانش، مهارت نگرش و طرز تلقی آنان به عنوان عمل‌شوندگان محسوب می‌شوند.

برونداد زیر سیستم مدرسه درونداد

دانش‌‌آموزان با دانش و بینش و مهارت جدید زیرسیستم کلاس عمل کنندگان: معلمان، کتاب، وسایل فنون و روشها
عمل شوندگان: دانش‌آموزان و خصوصیت آنان
محل تعاطی و اصطکاک درونداد و تبدیل به برونداد
بازخورد

بازخورد
شکل شماره 2

کلاس به صورت زیرسیستم مدرسه :
هر یک از عوامل انسانی چه به صورت عمل‌کننده یا عمل‌شونده وارث فرهنگ، دانش‌، اطلاعات و نگرشی است که دیگران در خارج از کلاس در فرد نهاده‌اند و او همراه با آن وارد کلاس می‌شود. طبقه‌ی اجتماعی، وضع اقتصادی، اولویتها، دانش و اطلاعات، رویه و نگرش و طرز تلقی، سواد و شغل و زبان و فرهنگ خانواده و محیط زندگی معلمان و دانش‌آموزان و سوابق تحصیلی آنان همه بصورت درونداد سیستم هستند که در کلاس و در حول و حوش هدفهای آموزش و پرورش، موضوعهای درسی و وظایف به تعاطی و اصطکاک با یکدیگر می‌پردازند. در شکل (2)، ارتباط درونداد، برونداد، جریان کار و گردش کار بازخورد و زیرسیستم درس مشخص گردیده است.
تحقیقات نشان می‌دهد که محیط آموزش، زمانی تقویت کننده‌ی یادگیری می‌شود که با خصوصیات و ارزشهای رسمی کلاس درس و مدرسه با ارزشها و خصوصیات معلمان و دبیران و دانش‌آموزان سازگار باشد. چنانچه زمینه‌های فرهنگی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی معلمان و دبیران با زمینه‌های مذکور در خانواده دانش‌آموزان و محیط آموزش سازگار باشد، هیچ‌یک از آنان خود را در محیط نامانوس با زندگی عادی، خوبی و صفات و ارزشهای برگزیده، زبان و آداب و رسوم خود نمی‌یابند و شانس یادگیری در چنین محیطی افزایش می‌یابد.
دانش‌آموزی که از یک محیط خانوادگی که در آن استفاده از سواد و زبان و جملات کتابی معمول نیست، وقتی که به محیط رسمی کلاس درس پای می‌گذارد که زبان او را بکار نمی‌برند، بلکه جملات کتابی و کلاسیک و سطح سواد معلم و نحوه‌ی بیان او با تفاوت آشکار با آنچه که او بدان عادت کرده، استفاده می‌شود. با مشکلات ناسازگاری با محیط جدید مواجه می‌شود.
ناموفق شدن در سازش با محیط کلاس و مدرسه می‌تواند عامل اساسی افت تحصیلی این‌گونه دانش‌آموزان به حساب آید. مثلاً دانش‌آموز شبانه‌روزی که از دورترین روستا وارد مدرسه می‌شود. با چنین مشکلاتی معمولاً مواجه می‌شوند و در اینگونه مدارس چنین ناسازگاری‌هایی را دقیقاً می‌توان مشاهده نمود.
بنابراین داده‌ها به سیستم، از قبیل سواد و تجارب معلمان، فرهنگ و خصوصیات اخلاقی و رفتاری آنان در سطح کلاس با دانش و نگرش و سواد و زبان فرهنگ دانش‌آموزان برخورد کرده و پس از تلاشهای آموزشی و فعالیت کلاسی در حول برنامه‌های درسی به صورت تغییر در رفتار، دانش، مهارت و بینش دانش‌آموزان درآمده و از سیستم کلاس و مدرسه خارج می‌شود.
یک معلم ورزیده با شناخت تاثیرات مثبت عوامل درونداد سعی می‌کند از تجارب و اطلاعات دانش‌آموزان که به موضوع درس و وظایف کلاس متناسب باشد، به نحو شایان استفاده کند و در این جریان بر رشد بینش و نگرش اطلاعات خود نیز می‌افزاید.
برروند این زیرسیستم ممکن است برای کارائی یک لحظه، یک ساعت برآوردن یک هدف معین آموزشی یک ثلث، یک سال و یا یک دوره آموزشی قابل بررسی باشد.
رابطه بازخوردی‌، زمانی است که مدرسه و معلم و یا دانش‌آموز هر یک به جریان گردش کار مجدداً نظر انداخته ونتیجه حاصله را با تلاشها، وسایل، روشها، فنون و اوقات آموزشی و پرورشی مقایسه و تحلیل کرده و سپس را‌ه‌های جدیدی را برای شروع دوره دیگر آموزشی اتخاذ کند. مثلاً این بازخورد برای معلم ممکن است بصورت استفاده از روشهای جدید تدریس، وسایل و ابزارهای جدید، فنون و مهارت‌های تدریس، مطالب و محتوای دیگر و یا سازماندهی و طراحی مناسب‌تر آموزشی باشد.
بازخورد دانش‌آموزی که توانسته است در یک دوره‌ی تحصیلی موفق شود، ممکن است موجب تقویت و کاربرد مجدد روش مطالعه‌ی وی گردد و یا دانش‌آموزی که از یک درس نمره مطلوب نیاورده در عادت مطالعه یادگیری خود تغییر داده و با آمادگی بیشتر به ادامه تحصیل بپردازد. مسلماً چنانچه هدف آموزشی مشخص باشند، باید نتایج و برونداد سیستم با آن مقایسه شود و برای هرگونه انحراف از هدفها، تدابیر لازم اتخاذ شود.
بنابراین می‌توان سیستم کلاس درس را تحلیل کرد و در آن زیرسیستم‌هایی که بر اثر علقه‌های گروهی، زبان، رفتار، خوی و اخلاق و یا درسی و تحصیلی متشکل شده‌اند، پیدا کردو یافت. در داخل مدرسه نیز علاوه بر زیرسیستم‌های کلاسهای درسی می‌توان زیرسیستم‌های دیگری چون: گروههای درسی معلمان، معلمان تازه‌کار در برابر معلمان قدیمی، گروههای عقیدتی و سیاسی و یا معلمان در برابر کارکنان و غیره را ملاحظه کرد. بالاخره در مجموع، مدرسه زیرسیستمی برای وزارت آموزش و پرورش بوده که آن نیز بخشی از وظیفه آموزش و پرورش کشور را انجام می‌دهد.

بررسی اجمالی ویژکی‌های مدارس شبانه‌روزی
اساسنامه مدارس شبانه‌روزی ویژگی های اینگونه مدارس را با یک مقدمه و پنج فصل ماهیت و محتوای آن را بیان می‌کند که به تصویب شورای عالی آموزش و پرورش رسیده و به استان‌ها و مناطق جهت اقدامات بعدی ابلاغ شده است که به طور اجمالی به بررسی ویژگی‌های مهم مدارس شبانه‌روزی بطور اجمال می‌پردازیم.
تعریف مدارس شبانه‌روزی
به منظور توسعه امکانات آموزش و پرورش و ایجاد فرصت تحصیلی برای دانش‌آموزان روستاهای پراکنده و کم جمعیت و همچنین توسعه آموزش‌های فنی و حرفه‌ای در رشته‌هایی که نیاز به حضور مستمر و مداوم دانش‌آموز دارد، مدارس شبانه‌روزی تاسیس می‌شود.
اهداف مدارس شبانه‌روزی
ماده 2 اساسنامه مدارس شبانه‌روزی اهداف مدارس مذکور را در 6 بند جمع‌بندی می‌نماید که یکی از مهمترین اهداف آن که دو اولویت اول به آن اشاره می‌کند، عبارت است از:
افزایش پوشش تحصیلی دانش‌آموزان مدارس روستایی، عشایری و مناطق محروم و جلوگیری از هدررفتن استعدادها و توانائی‌های نوجوانان مناطق مذکور

شرایط و نحوه تاسیس مدارس شبانه‌روزی
شورای عالی آموزش و پرورش در ماده 3 اساسنامه مزبور، در خصوص نحوه تاسیس مدارس می‌گوید:
مدارس شبانه‌روزی با پیشنهاد اداره آموزش و پرورش منطقه و تائید سازمان آموزش و پرورش و تصویب شواری آموزش و پرورش استان در مناطق محروم تاسیس می‌شود.
نحوه اداره مدارس شبانه‌روزی
مدارس شبانه‌روزی همچون سایر مدارس بر اساس ضوابط وزارت آموزش و پرورش و زیر نظر اداره آموزش و پرورش مربوطه و به مسئولیت مدیر مدرسه اداره می‌شود که شرح تضمینی آن در فصل سوم اساسنامه آمده است.
شرایط پذیرش و تحصیل دانش‌آموزان
دانش‌آموزان حائز شرایط ورود به مدارس شبانه‌روزی علاوه بر داشتن شرایط عمومی، بایستی دارای شرایط ویژه باشند، از جمله این شرایط که در ماده 12 به آن اشاره می‌کند:
1. دانش‌آموزان ورود به شبانه‌روزی بایستی در روستا یا نقاط عشایر سکونت داشته و به مدارس عادی دسترسی نداشته باشند.
2. فراگیر بایستی دارای شرایط جسمی کامل باشد و سلامتی وی به تایید پزشک معتمد آموزش و پرورش رسیده باشد.
3. موافقت کتبی اولیای دانش‌آموز مبنی بر اینکه فرزندش در امورات مدرسه و چارچوب مقررات مشارکت فعال خواهد داشت و ...
سایر امورات مربوطه از جمله مسائل مالی و نحوه هزینه‌نمودن اعتبارات در قسمت سایر موارد اساسنامه آمده است. در مجموع چارچوب و ویژگی‌های مدارس شبانه‌روزی توسط شورای عالی آموزش و پرورش تحت عنوان اساسنامه مدارس شبانه‌روزی در پنج فصل با یک مقدمه و 20 ماده تصویب شده است و با توجه باینکه تحقیق صرفاً به بررسی مسائل شبانه‌روزی می‌پردازد، داشتن اطلاعات جامع ضروری است. لذا اساسنامه مدارس شبانه‌روزی مذکور را جهت بهره‌برداری بیشتر در پیوست آورده‌ایم.

سابقه مدارس شبانه روزی در آموزش و پرورش منطقه کاغذکنان
مد ارس شبانه روزی در این منطقه چهار مدرسه می باشد که در دو مقطع راهنمایی و متوسطه تأسیس شده اند و در هر دو مقطع دو مدرسه یکی پسرانه و دیگری دخترانه مشغول به فرایند تعلیم و تربیت می باشند که مدارس دخترانه به نامهای زینبیه و عفاف به تربیت راهنمایی و متوسطه هستند و مدارس پسرانه ندای اسلام و امام خمینی به تربیت مقطع راهنمایی و متوسطه در منطقه هستند .
براساس گزارش آمار بودجه و تشکیلات منطقه سالهای تأسیس مدارس فوق به شرح زیر می باشد :

1 - آموزشگاه ندای اسلام
2- آموزشگاه امام خمینی
3- آموزشگاه زینبیه
4- آموزشگاه عفاف سال تاسیس 1368
سال تاسیس 1373
سال تاسیس 1372
سال تاسیس 1375

ضمناً آموزشگاه در ابتدای تاسیس با یک کلاس و با متوسط آمار25 نفر فعالیت خود را شروع کرده اند .

آمار کلاسهاو تعداد دانش آموزان مدارس شبانه روزی
در حال حاضر ( سالتحصیلی 82-81 )در منطقه کاغذ کنان 4 مدرسه شبانه روزی وجود دارد و براساس شواهد موجود یک مدرسه نیز به احتمال زیاد در سالتحصیلی 83-82 تاسیس خواهد شد براساس گزارش واحد آمار اداره آموزش و پرورش آمار و کلاسهای مدارس به شرح زیر می باشند :

آمار دانش آموزان مدرسه شبانه روزی ندای اسلام
جدول شماره 1
متوسط تراکم چهارم سوم دوم اول
24 74 20 26 28
توضیح 1:
متوسط تراکم اموزشگاه با عنایت به جدول شماره 1 ،24 نفر می باشد و براساس نرم (Norme) استانی اصولاً بایستی حداقل 30 نفر و حداکثر 35 نفر باشد با توجه به بند 3 شرایط و نحوه تاسیس ظرفیت پذیرش باید حداقل 80 نفر در بدو تاسیس، ثبت‌نام شود و بتوان ظرفیت آن را برای 120 نفر توسعه داد و از حداقل توسعه منفی 46 نفر فاصله وجود دارد.

آمار دانش آموزان شبانه روزی امام خمینی
جدول شماره (2)
متوسط تراکم چهارم سوم دوم اول
19 76 11 17 48
توضیح 2:
تراکم آماری کلاسها با توجه به حدود انتظارات استان و اساسنامه شرایط و نحوه تاسیس در بند (3) خیلی پایین است .

تعداد کلاسهای مدارس شبانه روزی پسرانه
جدول شماره (3)
ملاحظات جمع سوم دوم اول پایه
آموزشگاه
3 1 1 1 ندای اسلام
4 1 1 2 امام خمینی (ره)
توضیح 3:
تعدادکلاسها در آموزشگاه شبانه روزی بطور متوسط در هر مقطع 3 بوده است فقط در بعضی موارد در پایه اول به 2 کلاس رسیده است ضمناً در مقطع متوسطه آموزشگاه بنام متوسطه بنا نشده است بلکه از امکانات راهنمایی و با ضمیمه به راهنمایی تاسیس شده اند .

آمار دانش آموزان در مدرسه شبانه روزی زینبیه
جدول شماره (4)
تراکم آموزشگاه جمع کل پایه
سوم دوم اول
17 52 17 14 21

آمار دانش آموزان مدرسه شبانه روزی عفاف
جدول شماره (5)
تراکم مدرسه جمع کل پایه
سوم دوم اول
21 65 9 24 32
توضیح 4:
تراکم دانش آموزی مدرسه زینبیه پایین تر از سایر مدارس شبانه روزی قرار دارد و از نظر تراکم دانش آموزی کلاس مدرسه عفاف پایه سوم با 9 نفر آمار در پایین ترین تراکم قرار دارد .

آمار کلاسهای مدارس شبانه روزی زینبیه و عفاف
جدول شماره (6)
ملاحظات جمع کل پایه پایه
آموزشگاه
سوم دوم اول
3 1 1 1 عفاف
3 1 1 1 زینبیه
توضیح 5:
کلاسهای مدارس شبانه روزی دخترانه نیز همانند مدارس شبانه روزی پسرانه و در سالهای گذشته معمولاً در راهنمایی و مت

دانلود مقاله فرآیند تولید سیمان

اختصاصی از فی لوو دانلود مقاله فرآیند تولید سیمان دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

مقدمه سیمان
با توجه به تحولات قرن اخیر که در کلیه علوم و فنون منجمله در صنعت ساختمان سازی ایجاد گردیده با توجه به رشد روزافزون جمعیت و احتیاج به گسترش شهرها، کارشناسان متوجه شدند که اگر شهرها به طرو افقی گسترش یابد رسانیدن سرویس های شهری مانند آب و برق ، تلفن، گاز و همچنین پست و آسفالت و غیره به شهروندان با مشکل مواجه خواهد گردید بدین لحاظ تشخیص دادند که شهرها باید به طور عمودی گسترش یابد در نتیجه ساختمانهای یک یا دو طبقه قرون 18 و 19 به ساختمانهای بلند قرن بیستم تبدیل گردید رفته رفته مصالحی مانند آجر و آهک و ملاتهای کم مقاومت منسوخ و مصالح مرغوب تری که بتواند بارهای فشاری و کششی بیشتری را تحمل نماید مورد توجه قرار گرفت که در رأس آنها سیمان و انواع فولاد می باشد که روز به روز مراحل تکامل خود را طی نموده و هر لحظه در آزمایشگاههای مهم دنیا در اثر آزمایشات شبانه روزی انواع مرغوب تر و کامل تری از آن ارائه می گردد. بدین لحاظ جا دارد که در موردمطالعه و شناخت سیمان دقت بیشتری نموده تا آشنایی بیشتر با این مصالح پیدا کنیم باید توجه نمد هر لحظه ممکن است مطالعات و کیفیات آزمایشگاهی محصول جدیدتری را به دنیال صنعت را ارائه نمایند. پس در این قسمت سعی بر آن شده است که حتی المقدور در مورد مطالب کلی سیمان گفتگو شود.
سیمان یا سمنت واژه ای است که از لغت سمنتوم رومی گرفته شده و قدمت آن به بیش از میلادی می رسد. مصرف آن در ساختمان پانتئون شهر رم واقع در ایتالیا که مربوط سه 27 قبل از میلاد است دیده شده .
در ساختمان گنبد این بنا که 43 متر قطر دارد . مخلوطی از خرده سنگ و آهک پخته بکار رفته است ولی کشف سیمان به شکل امروز مربوط است به یک نفر انگلیسی بنام ژوزف اسیدین joseph espdn که از پختن آهک و خاک رس در حرارت بالا و آسیاب کردن موفق شد ابتدایی ترین نوع سیمان را کشف نموده و آن را در تاریخ 21 اکتبر 1824 بنام خود در انگلستان ثبت نماید و نام محصول بدست آمده را سیمان پرتلند گذاشت علت این نامگذاری همانطوریکه گفته شد سیمان از سنتوم رومی گرفته شده و پرتلند نام جزیزره ای است در انگلستان که رنگ سیمان پس از سخت شدن به رنگ سنگهای ساحلی این جزیره در می آید به همین دلیل نام پرتلند را دنبال سیمان برای آن انتخاب نممودند البته قبل از ژوزف اسپدین اشخاص دیگری در فرانسه و انگلستان از پختن خاک رس و سنگ آهک مصالح مشابهی بدست آوردند ولی هیچکدام کار خود را دنبال نکرده و محصول خود را ثبت نرسانیدند باید توجه نمودکه در بعضی از کتابهای ایرانی که در دسترس نگارنده بود اشخاص دیگری را به عنوان اولین نفر که سیمان را به ثبت رسانید معرفی می نمایند ولی در فرهنگ دهخدا و دایره المعارف فارسی تألیف غلامحسین مصاحب ژوزف اسپدین را به عنوان اولین نفر ذکر می کنند ولی آ«چه مسلم است که سیمان در اوایل قرن نوزدهم در انگلستان به ثبت رسیده و آن را ابتدا برای ساختن فانوس دریایی مورد مصرف قرار دادند.

تاریخچه رواج سیمان در ایران
بدیهی است منظور از تاریخچه سیمان در ایران یک تحقیق تاریخی نیست که بدانیم مثلاً اولین پاکت سیمان در چه تاریخی و یا به وسیله چه شخصی به ایران وارد شده است بلکه منظور این است که نگاه مختصری داشته باشیم به تاریخ سیمان ایران.
اولین کارخانه سیمان با تولید روزانه 100 تن در نزدیکی شهر ری در تهران احداث و در سال 1312 آغاز به کار کرد و تا تاریخ 1334 به تدریج با افزودن واحدهای دیگر به این مجموعه ظرفیت این کارخانه به 600 تن در روز رسید ولی به علت شروع عملیات ساختمانی و راه سازی این مقدار سیمان جوابگوی نیازهای کشور نبود و به تدریج در نقاط دیگر مملکت کارخانه های بزرگ سیمان دایر گردید از جمله سیمان تهران – سیمان شمال – سیمان مشهد – سیمان فارس – سیمان ارومیه و سیمان آبیک که تعداد آنها در حدود 20 کارخانه بوده تولید روزانه آنها فعلاً در حدود بیست میلیون تن در سال می باشد که هنوز جوابگوی مصرف داخلی نبوده و مجبور به واردات سیمان
می باشیم.
مواد تشکیل دهنده سیمان پرتلند
بایدتوجه نمود رایج ترین و پرمصرف ترین سیمان مورد استفاده در صنعت ساختمان سازی اعم از پل – تونل – راه سازی و یا ساختمان سازی و غیره همان سیمان پرتلند است و ما در این بخش بیشتر به ذکر مشخصات این نوع سیمان می پردازیم . در ضمن اشاره کوچکی هم به سایر انواع سیمان می نمائیم. موادی که برای پختن سیمان به کوره می رود از دو ماده اصلی تشکیل شده که تقریباً شامل تمام مواد مورد نیاز سیمان پزی می باشد. این دو ماه عبارت است از خاک رس و سنگ آهک ولی اگر بخواهیم بطور مجزا مواد تشکیل دهنده سیمان را مطالعه نماییم آنها عبارتند از:
1- CaO (آهک زنده) به میزان 60 تا 70 درصد البته باید توجه نمود که در ابتدا بجای آهک زنده، سنگ آهک به کوره وارد می شود و در مراحل اولیه پخت CaCO3 به CaO و CO2 تبدیل گشته و CO2 متصاعد می شود و CaO در کوره باقی می مانده و در فعل و انفعالات شرکت می نماید.
2- سیلیس SiO2 در حدود 20%
3- اکسید آلومینیوم Al2O3 در حدود 6%
4- اکسید آهن Fo2O3 در حدود 4%
5- اکسید منیزیم MgO در حدود 3%
6- SO3,Na2O,K2O در حدود 4%
7- مواد دیگر در حدود2%
باید توجه داشت که ممکن است مواد فوق چند درصد کمتر و یا زیادتر وارد کوره بشود و این تفاوت مربوط می شود به جنس سیمان و سایر مشخصات فنی که بعداً درباره آن توضیح داده خواهد شد. اکسیدهای فوق ممکن است به صورت کربنات یا سولفات وارد کوره بشوند که در حرارت های اولیه تجزیه گشته و به اکسید تبدیل
می شوند مانند کربنات کلسیم که در کوره به اکسید کلسیم تبدیل
می شود و یا کربنات منیزیم MgCO3 که در حرارت های اولیه به MgO تبدیل می شود به هرحال سنگ آهک و خاک رس را به نسبت تقریبی 75 درصد آهک و 25 درصد خاک رس مخلوط می کنند و به کوره می برند. گاهی در طبیعت مخلوط سنگ آ]ک و خاک رس به نسبت مورد نیاز در صنعت سیمان پزی به طور دقیق یافت می شود به اختلاط از قبل برای بشر آماده شده است مارل (MARL) می گویند.
اگر در خاک رس کلیه مواد مورد نیاز سیمان یافت نشود می توان مورد نیاز به آن اضافه نمود این مواد اغلب از ضایعات کارخانجات صنعتی به دست می آید.

روند تهیه سیمان
در تمام طول تهیه سیمان از آغاز گاز که تهیه مواد اولیه است تا آخرین مرحله که بارگیری می باشد همیشه دو عمل مورد نظر است که در تمام مراحل تهیه سیمان می آید اعمال می شود.
اول مخلوط کردن مواد می باشد از ابتدا سعی بر این است که در تمام مراحل تهیه سیمان به هر وسیله که ممکن باشد کاری کنند که مواد مختلف سیمان با یکدیگر بهتر مخلوط شده و محصول یکنواختی تولید نماید حتی عمل مخلوط کردن در سیلوها نیز انجام می شود. دوم آزمایشگاه است در کلیه مراحل تهیه سیمان همیشه آزمایشگاه ناظر بر کار تهیه سیمان می باشد تا محصول بدست آمده مطابق مشخصات ارائه شده از طرف کارخانه می باشد در کارخانه های جدید به طور خودکار مقداری از محصول در مراحل مختلف تهیه مثلاً از روی
قسمت های نقاله حمل مواد و یا سیلوهای ذخیره مواد و یا هم زن ها و یا کوره های پیش داغ کن و غیره به آزمایشگاه برده می شود که اولاً درصد مواد تشکیل دهنده سیمان کنترل شده و آن را با مشخصات تعیین شده در کارخانه تطبیق نمایند و مواد کم یا زیاد آنرا تصحیح کنند در ثانی پراکندگی مواد مختلف در کل محصول مورد کنترل قرار گیرد تا اگر بعضی از اقلام محصول در نقطه متمرکز شده باشد به وسیله هم زن های مختلف این تجمع را پراکنده کرده تا حتی المقدور محصول یکنواختی بدست آید روش کار آزمایشگاه بدین گونه است که مثلاً در طول مسیر حرکت مصالح برای تهیه سیمان در نقاط مختلف تسمه های نقاله در زمانهای مساوی به طور خودکار دریچه ای باز شده و قسمتی از محصول به داخل جعبه ای می ریزد و این جعبه که بلافاصله در آن بسته می شود از کانالهایی که برای همین منظور ساخته شده است به طور خودکار بوسیله فشار هوا و با شیب طبیعی به آزمایشگاه هدایت می شود و به طرق مختلف این نمونه مورد آزمایش قرار می گیرد و کم و کسری ها در هر مرحله اصلاح می شود.
برای تهیه سیمان مراحل مختلف شرح داده شده در زیر انجام
می شود.

معادن
معمولاً کارخانه های سیمان در نقاطی احداث می شود که اولاً به معادن سنگ آهک و خاک رس و یا به طور کلی در صورت امکان به معادن مارل نزدیک باشد در معادن یا به صورت کمپرسور و یا بوسیله دینامیت خوراک کارخانه تهیه می شود و این مواد به نسبت دوری و نزدیکی معدن با کارخانه بوسیله کامیون و یا تسمه نقاله به کارخانه هدایت می شود باید توجه داشت که بعضی از مواد مانند خاک رس احتیاج به آتشکاری و انفجار نداشته و می توان آنها را از معدن مستقیماً بوسیله لودر و یا حداکثر بولدوزر جدا کرده و به وسیله لودر بازگیری نمود. درهر حال محصول دپو شده پس از آزمایش و اجازه آزمایشگاه به کارخانه حمل می شود.
2-سنگ شکن ها
این محصول پس از ورود به کارخانه مستقیماً به محل آسیاب ها برده شده و به وسیله سنگ شکن ها خرده می شود تا درشتی آن ه حداکثر حدود 10 سانتیمتر برسد و برای آسیاب کردن آماده گردند، در کارخانه های سیمان پزی برای مراحل مختلف خرد کردن محصول از سنگ شکن ها متفاوت استفاده می شود مانند سنگ شکن های فکی – ضربه ای – ساچمه ای و غیره در این مرحله بیشتر از سنگ شکن های فکی یا ضربه ای (چکشی) استفاده می گردد و بستگی به نوع و سختی مصالح استخراج شده از معدن ممکن است یک یا چند بار خرد شوند.
گاهی ممکن است این سنگ شکن ها در محل معدن باشد و محصول خارج شده از معدن بلافاصله به سنگ شکن ریخته شده و قطعات خرد شده سنگ به وسیله تسمه نقاله – واگن هوایی و یا کامیون به کارخانه حمل گردد که انتخاب وسیله حمل از معدن به کارخانه بستگی به فاصله معدن تا کارخانه دارد اگر این فاصله نزدیک باشد از تسمه نقاله و یا واگن هوایی استفاده میشود و اگر این فاصله دور باشد مثلاً در حدود 10 کیلومتر باشد از کامیون و یا واگن های زمینی استفاده می گردد. اگر سنگ شکن ها در محل معدن مستقر باشد باید حتماً از سنگ
شکن های متحرک استفاده گردد زیرا با بهره برداری مصالح معدن تدریجاً عقب نشینی می نمایند که در این صورت باید سنگ شکن ها هر روز سکوی تغییر دهند این سنگ شکن ها باید بتوانند روزانه حدود پنج یا شش هزار تن سنگ را در مدت 8 ساعت کار خرد نمایند البته این مقدار با بزرگی و کوچکی کارخانه متفاوت می باشد.
این مقدار سنگ خوراک کارخانه ای است که ظرفیت تولید سالیانه آن حدود یک میلیون تن سیمان می باشد البته باید توجه نمود که سنگ شکن ها باید به تعدادی باشند که محصول مورد نیاز کارخانه وسیله نیمی از آنها تأمین گردد و نیمه بقیه برای سرویس و آماده سازی تحت تعمیر باشند زیرا سنگ شکن ها با توجه به کار سنگینی که دارند همیشه در معرض خراب شدن و شکستن قطعات هستند بهرحال این مواد پس از آزمایش و تعیین درصد عناصر موجود و در صورت لزوم تصحیح عناصر به سالنهای ذخیره می روند.

3- آسیاب کردن مواد
با توجه به اینکه معمولاً کار کوره های سیمان پزی پیوسته بوده و شبانه روز کار می کنند ولی معدن و سنگ شکن های مقدماتی فقط روزها کار می کنند در این صورت باید همیشه سالنهایی برای ذخیره مواد موجود باشد بدین لحاظ محصول سنگ شکن ها به سالنهای ذخیره برده می شوند و در این سالنها هم مواد تشکیل دهنده محصول کنترل شده و تا حدودی بوسیله دستگاههای مخلوط کن این عناصر با یکدیگر مخلوط می گردد.

4- خشک کن مقدماتی
چون ممکن است بعضی از مواد اولیه هدایت شده به این سالنها دارای آب بیش از اندازه باشد مانند خاک رس که اغلب با رطوبت زیاد از معدن استخراج می شود و رطوبت زیاد آنها ایجاد مزاحمت در آسیابهای مرحله دوم می نماید بدین لحاظ این مواد را به وسیله هوای گرم که در قسمت های مختلف کوره اصلی تولید می شود خشک
می نمایند البته مصالح را به طرق مختلف خشک می کنند یکی از رایج ترین آنها کوره دوار است که رطوبت مواد را به میزان قابل ملاحظه ای پایین می آورد و مصالح را آماده برای پودر کردن می نماید بخاطر آب حاصل از خشک کردن مصالح با هواکش های مخصوص که در خشک کن تعبیه شده است به بیرون هدایت می شود.

5- پودر کردن مواد اولیه
برای آنکه مصالح برای هدایت به کوره آماده نمائیم باید آن را به صورت دانه های بسیار ریز در بیاوریم قطر این دانه ها نباید از 1/0 میلیمتر بیشتر باشد یکی از علل ریز کردن دانه ها آن است که هر چه مقدار سطح مخصوص (سطح واحد حجم و یا سطح واحد وزن) دانه بیشتر باشد سطح جذب حرارت بیشتر بوده و پخت سیمان سریع تر انجام می گردد و از حرارت کوره استفاده بیشتری می شود متداول ترین آسیاب برای پودر کردن مواد اولیه آسیاب های ساچمه ای یا آسیاب های گلوله ای می باشند این آسیاب ها تشکیل شده اند از یک استوانه که درون آن گلوله های فولادی به قطر های مختلف از 2 سانتیمتر تا 10 سانتیمتر قرار دارد این استوانه دارای حرکت دوارنی یکنواخت است و در نتیجه این دوران گلوله ها به بالا برده شده و سقوط می نمایند که در اثراین سقوط گلوله ها که ضربه ایجاد می کند. مواد داخل آسیاب را به اندازه دلخواه پودر می نماید. سرعت گردش آسیاب، کاملاً محاسبه شده می باشد. زیرا اگر این سرعت از میزان معینی سریع تر بچرخد گلوله ها تحت تأثیر قوه گریز از مرکز واقع شده و به بدنه آسیاب چسبیده و سقوط نمی کنند و اگر از میزان معینی کندتر بچرخد گلوله ها بالا نرفته و سقوط نمی کنند در نتیجه مواد به سرعت لازم کوبیده نمی شود. بهرحال این گلوله ها ماد را خرد کرده و به صورت پودر نرمی در می آورند پودر خارج شده از این آسیابها بوسیله آزمایشگاه کنترل شده و اگر درصد مواد و همچنین پراکندگی ذرات آن مورد تأیید باشد آماده رفتن به کوره سیمان پزی می گردد این مواد به دو روش به کوره سیمان پزی می رود . روش خشک و روش تر.

1- روش تر
اگر مقدار رطوبت موجود در مصالح از مقدار معینی بیشتر باشد (حدود 25%) و همچنین اگر متد و تجهیزات کارخانه اجازه بدهد در حین آسیاب کردن با افزودن آب رطوبت مواد را به 40% وزن مواد
می رسانند با این مقدار آب مواد را به صورت لجن در می آورند آنگاه این لجن را به حوضهای مخصوصی هدایت کرده که در وسط آن هم زنی موجود می باشد که مواد داخل شده به حوض را به خوبی مخلوط می کند این هم زن ها به صورت شانه بزرگی در مرکز حوض حول محور خود می چرخد و مواد وارد شده در حوضچه را به خوبی مخلوط می نماید این مصاح پس از مخلوط شدن به سیلوهای ذخیره هدایت می شود و پس از تأیید آزمایشگاه به کوره برده می شوند ضمناً در همین حوض ها کسری آب مواد به آن اضافه می گردد.

2- روش خشک
اگر آب موجود در مصالح کم باشد همانطوریکه گفته شد آن را به وسیله خشک کن های مختلف خشک کرده و آسیاب میکنند و آنگاه آنرا به سیلو می برند.
تفاوتهای روش خشک و تر
در روش تر بعلت آنکه نسبت به روش خشک گرد و خاک کمتری تولید می نمایند برای حفظ جان کارگران مناسب تر می باشد. سیمان حاصل از روش تر به علت آنکه بهتر مخلوط شده است مرغوب تر
می باشد هزینه سوخت سیمان پزی در روش تر بیشتر است در نتیجه سیمان گرانتر تمام می شود نگهداری مصالح به روش تر مشکل تر
می باشد زیرا دانه های موجود در لجن به نسبت وزن مخصوص خود رسوب می نمایند بدین لحاظ سیلوهای نگهداری مصالح به روش تر مجهز به مخلوط کن باشد که این ممکن است این مخلوط کردن به دمیدن هوا از پایین در سیلو انجام شود.
6- آزمایش نهایی
از نقاط مختلف هر سیلو نمونه برداری شده و به آزمایشگاه برده می شود اگر این نمونه با توجه به نوع سیمانی که باید تهیه شود دارای کلیه مواد مورد نیاز سیمان با درصد لازم بوده و پراکندگی مواد در آن مطلوب باشد آماده وارد شدن به کوره می باشد در این صورت آزمایشگاه اجازه پخت آنرا صادر می نماید ولی اگر درصد مواد مورد تأیید آزمایشگاه نباشد.
منتظر بارگیری سیلوی دوم می شوند زیرا ممکن است درصد مواد متشکله سیلوی دوم و اول به نسبتهای داده شده از طرف آزمایشگاه مواد مورد نیاز سیمان را شامل بشود و اگر نشد منتظر سیلوی سوم و چهارم وبالاخره سیلوی پنجم می نمایند و اگر باز هم با مخلوط کردن مواد این پنج سیلو مصالح دلخواه حاصل نشود آنگاه آزمایشگاه سیلوی ششم را با مصالحی که بتواند پنج سیلوی قبلی را اصلاح نماید تکمیل می نماید.
به این سیلو در کارخانه، سیلوی تصحیح می گویند این تصحیح مواد از معدن بوسیله انتخاب سنگهای مورد نیاز وسیله آزمایشگاه انجام شده و تا آسیاب اولیه و آسیاب دوم و تسمه های نقاله ادامه پیدا می کند در این صورت با درصد داده شده از طرف آزمایشگاه مصالح سیوها را مخلوط کرده و برای تغذیه کوره اصلی آماده می نمایند. مصالحی که برای رفتن به کوره آماده شده باشد خوراک کوره
می نماید.
هر کارخانه سیمان پزی به نسبت بزرگی و کوچکی دارای سیلوهای متعددی می باشد هر یک از سیلوها می تواند خوراک سه تا پنج روز کوره را تأمین نمایند و سیلوها از بالا تغذیه شده با توجه به اینکه وزن مخصوص مواد متشکله سیمان یکسان نیست ممکن است در اثر رسوب پراکندگی مواد به هم خورده و مواد همگن که از مهمترین اصول تهیه سیمان است وارد کوره نشود رسوب مواد و ناهمگن شدن آن در سیلوهایی که مواد را به صورت لجن در خود ذخیره می نمایند به مراتب بیشتر است برای جلوگیری از این موضوع سیلوها را مجهز به دستگاه همزن می نمایند که اغلب این هم زن ها ایرواسلاید (بادی) می باشد و با دمیدن هوا از پایین و عبور هوا از لابه لای مواد و خروج آن از بالا، مواد داخل سیلو همیشه در حال مخلوط شدن می باشد این سیلوها باید بتوانند به آسانی مواد ذخیره شده در خود را به کوره هدایت نمایند. جنس این سیلو معمولاً از بتون می باشد.

7- کوره های پیش گرم کن
مواد موجود در سیلوها دارای حرارت محیط می باشند که در حدود 15 تا 25 درجه سانتیگراد است و اغلب چه به صورت پودر و چه به صورت لجن دارای مقداری آب فیزیکی هستند که اگر به همین صورت وارد کوره شوند اولاً به مقدار قابل ملاحظه ای میزان مصرف سوخت بالا می رود در ثانی در کار پخت سیمان اخلال ایجاد می شود بدین لحاظ مواد درون سیلو قبل از ورود به کوره اصلی وارد کوره پیش داغ کن گردیده و در این کوره ها که با هوای گرم و گازهای هدایت شده از کوره اصلی گرم می شود آب فیزیکی و حتی آب تبلور مواد، متصاعد گشته و همچنین قسمت زیادی از کربنات کلسیم CaCO3 و کربنات منیزیم MgCO3 به اکسید کلسیم CaO و اکسید منیزیم MgO تبدیل می گردد. درجه حرارت مواد در این کوره ها تا حدود 300 درجه می رسد. ورود گازهای هدایت شده از کوره اصلی و مواد پودر ماننداز سیلوها به کوره پیش داغ کن طوری است که در کوره ایجاد گردباد
می نماید که این گردباد موجب معلق شدن مواد در کوره گردیده و در نتیجه میزان تماس مواد با هوای گرم زیاد شده و مواد با سرعت بیشتری خشک شده و آب آنها تبخیر گشته و حرارت آنها بالا می رود و همچنین این حرارت به متصاعد شدن CO2 کربنات کلسیم و کربنات منیزیم کمک می نماید در نتیجه به مقدار قابل ملاحظه ای در سوخت و وقت صرفه جویی می شود.

8- سیمان پزی
ایجاد فعل و انفعالات شیمیایی بوسیله حرارت دادن تا حدود 1500 درجه سانتیگراد به دانه های انبار شده در سیلوها تا حد عرق کردن سیمان پزی می گویند. به طوری که حدود بیست تا سی درصد مواد ذوب شده و باعث چسبیدن سایر دانه ها به یکدیگر بشود این دانه های جدید که به اندازه فندق می باشد و دارای رنگ قهوه ای روشن است کلینگر نام دارد.

9- کوره های سیمان پزی
الف – رایج ترین و متداول ترین کوره های سیمان پزی کوره گردنده خفته است که عبارت است از یک استوانه فلزی به طول تقریبی 100 متر و به قطر تقریبی 4 متر که کلفتی بدنه آن 20 تا 40 میلیمتر است در حدود 3 تا 4 درصد نسبت به افق شیب دارد و 5/1 تا 2 دور در دقیقه حول محور خود می چرخد. و این لوله بلند روی پایه هایی قرار دارد یک موتور با چرخ دنده حرکت دورانی آن راتأمین می کند که در مورد این کوره در آخر همین فصل توضیح داده خواهد شد.
ب – دیگر از انواع کوره های سیمان پزی کوره ایستاده می باشد. این کوره استوانه ای است به قطر حدود 3 متر که دهانه بالای آن گشادتر است طول این استوانه در حدود 10 متر است مواد سیمان را با رطوبت به صورت گلوله هایی به قطر تقریبی 10 سانتیمتر در
می آورند و آن را از بالا با ذغال کک به کوره می ریزند و کوره را از پایین آتش می کنند و پس از ریختن ، کلینگر را از زیر کوره خارج
می نمایند و از این نوع کوره ها تا ظرفیت روزانه 300 تن هم ساخته شده است.

10- مراحل مختلف پخت
به طور کلی چگونگی تشکیل سیمان و مراحل مختلفی را که خوراک کوره در طول کوره طی می نماید و تشکیل عناصر مختلف و تبدیل آنها به یکدیگر هنوز به طور کامل مشخص نشده است ولی قسمت عمده این فعل و انفعالات که برای محققین روشن می باشد به طور خلاصه ذیلاً شرح داده می شود.
حرارت در ابتدای کوره (یا شروع پیش داغ کن) در حدود 100 درجه و تا اواسط کوره به 1500 درجه می رسد.
در حرارت 100 درجه آب فیزیکی عناصر تبخیر می شود و در حرارت 300 درجه CO2 موجود در کربنات منیزیم MgCO3 متصاعد می شود و MgO تشکیل می گردد در گرمای 500 تا 600 درجه به بالا تا 800 درجه، رفته، رفته CO2 موجود در کربنات کلسیم (سنگ آهک) در کنار عناصر موجود در خاک رس متصاعد گشته و CO2 تشکیل می گردد.
و در همین حرارت فعل و انفعالات میان آهک و سیلیس و ترکیب آن دو با یکدیگر شروع می شود و در این مرحله که آغاز بوجود آمدن سیمان می باشد این فعل و انفعالات به کندی پیش می رود و از 800 درجه به بالا ترکیبات اصلی سیمان تشکیل می شود به صورت زیر:
در 800 درجه منوکلسیم آلومینیات به فرمول Al2O3 CaO به علامت اختصاری CA
در 900 درجه منوکلسیم سیلیکات به فرمول CaO SiO2 به علامت اختصاری CS
در 950 درجه پنتاکلسیم آلومینیات به فرمول 5CaO.3Al2O3 به علامت اختصاری C5A3
در 1200 درجه دی کلسیم سیلیکات به فرمول 2CaO.SiO2 به علامت اختصاری C2S
در حرارت 1300 درجه قسمتی از مواد به مرحله عرق کردن و ذوب شدن می رسد و این حرارت تری کلسیم آلومینیات به فرمول 3CAO.Al2O3 به علامت اختصاری C3A
و در همین حرارت تترا کلسیم آلومینیات فریت به فرمول Fe2O3 ، Al2O3 ، 4CaO به علامت اختصاری C4AF
و در گرمای 1450 درجه تری کلسیم سیلیکات به فرمول 3CaO.SiO2 به علامت اختصاری C3S تشکیل می شود و بالاخره در گرمای 1500 درجه کلیه عناصر فوق به چهار عنصر اصلی سیمان تبدیل می گردند به شرح زیر:
تری کلسیم آلومینات 3CaOAl2O3=C3A
دی کلسیم سیلیکات 2CaO,SiO2=C2S
تری کلسیم سیلیکات 3CaO.SiO2=C3S
تترا کلسیم آلومینات فریت 4CaO,Al2O3,Fe2O3=CaAF
این چهار عنصر ترکیبی هستند از آهک – سیلیس –اکسید آلومینیوم و اکسید آهن به نسبت های زیر



11- مدت زمان تهیه سیمان
زمان پخت سیمان بستگی به نوع کوره – نوع سوخت و نوع مواد دارد و تقریباً بین 3 تا 5 ساعت بطول میانجامد.
12- کلینگر
به چهار عنصر فوق که محصول نهائی کوره گردند می باشند کلینگر می گویند که رنگ آن قهوه ای روشن و بزرگی آن در حدود یک فندوق است.
کلینگر هنگام خروج از کوره دارای حرارتی در حدود 1200 درجه سانتیگراد است. برای خنک کردن کلینگر روی آن با پنکه های مخصوص هوای سرد میدهند این هوای دمیده شده روی کلینگر را که در اثر گرمای کلینگر هنگام خروج از محیط دارای حرارتی در حدود 700 تا 800 سانتیگراد است به ابتدای کوره برده و برای گرم کردن خوراک کوره در کوره های پیش گرم کن از آن استفاده مینمایند و به این وسیله درمصرف سوخت به مقدار قابل ملاحظه ای صرفه جویی مینمایند . همچنین گازهای متصاعد شده از روی موادی که در کوره اصلی مشغول پخته شدن هستند و به دودکش می روند از بالای دودکش به اتاقک های پیش داغ کن هدایت می شوند این گازها تا حدود 500 درجه سانتیگراد حرارت دارند.

13-آسیاب کردن کلینگر
کلینگر را پس از خنک شدن به سیلوهای مخصوص می برند و در صورت احتیاج فوری آن را به آسیاب برده و با افزودن 2% سنگ گچ پودر می نمایند کلینگر معمولاً بوسیله آسیابهای ساچمه ای خرد
می شود کلینگر را پس از آسیاب کردن به قسمت بارگیری برده و بوسیله پاکتهای 50 کیلوئی به بازار عرضه می نمایندو یابصورت فله بوسیله کامیونهای مخصوص که به آن بونکر میگویند به بازار عرضه مینمایند لازم به یادآوری است که آسیابی که سیمان را به صورت پودر در می آورد اغلب از نوع آسیاب ساچمه ای می باشد و حتماً قسمت زمینه ای دارد بنام سپراتوآر (جداکننده) در این قسمت دانه های سیمان بزرگتر از حد استاندارد را جدا کرده و دوباره به آسیاب منتقل می نماید.

14- درشتی دانه های سیمان
هر قدر دانه های سیمان ریزتر باشد مرغوب تر می باشد درشتی دانه های سیمان پرتلند معمولی در حدود 2 تا 8 میکرون است 002/0 میلیمتر تا 008/0 میلیمتر شکل آن نیز مدور میباشد. آزمایش تعیین مقدار درشتی دانه ها سابقاً به وسیله الک های مخصوص انجام
می گرفت ولی از آنجا که ممکن است دانه های سیمان بصورت استوانه از طول وارد الک بشود در نتیجه این طریق آزمایش دقت لازم را ندارد طریقه دقیق تر آنست که مقدار حجم معینی از سیمان را انتخاب کرده و آنرا در ظرف در بسته می ریزند و با مقدار نفوذپذیری هوا با فشار معین و درجه حرارت معین در ظرف مورد آزمایش درشتی دانه را تعیین می نمایند.
روند تهیه سیمان
معدن سنگ – آسیاب فکی – سالن ذخیره مواد – مخلوط کن ها – آسیاب کردن مواد – حوض تهیه لجن برای تهیه سیمان به روش تر – سیلوهای نگه داری خوراک کوره – کوره پیش داغ کن – کوره گردنده خفته و تهیه کلینگر – خفه کن ها – انبار کلینگر – آسیاب کلینگر با 2% سنگ گچ – انبار سیمان – بارگیری.
بدیهی است نقل و انتقال بیشتر بوسیله تسمه نقاله انجام می شود و گاهی نیز بوسیله واگنهای هوایی یا زمینی و یا بالا برهای مخصوص حمل و نقل انجام می گردد و همانطوریکه گفته شد تمام مراحل سیمان زیرنظر آزمایشگاه می باشد و کلیه مراحل آن چه از نظر مواد مختلف و چه از نظر پراکندگی مواد و چه از نظر درصد رطوبت و همچنین مراحل مختلف پخت آزمایش می شود.
اگر تولید قسمت بیش از اندازه مصرف و بارگیری باشد ناچاراً مازاد آن به انبار سیمان هم مانند سیلوهای مواد خام اغلب بتونی
می باشد و از زیر سیلو به درون آن هوا دمید. دمیدن هوا به داخل سیلو از فشار وزن قسمتهای بالا به لایه های زیر جلوگیری کرده و مانع سخت شدن و گلوله شدن سیمان می گردد و همیشه بحالت پودر باقی می ماند.

انواع سیمان پرتلند از نظر جنس
سیمان ایران به پیروی از انجمن آمریکائی آزمایش و مصالح (American A STM Society for Testing And MATERIALS) سیمان های ایران را به پنج گروه اصلی تقسیم کرده است که هر کدام دارای مشخصات مخصوص و همچنین محل مصرف مخصوص میباشد بشرح زیر:

سیمان پرتلند نوع (1)
این نوع سیمان رایج ترین و پرمصرف ترین نوع سیمان میباشد و اغلب کارخانه های ایران و حتی اغلب کارخانه های دنیا در شرایط عادی نسبت به تولید این گونه سیمان اقدام می نمایند مصرف این گونه سیمان در تمام کارهای ساختمانی مانند پل – تونل – ساختمانهای بتونی و غیره مجاز میباشد سازه های ساخته شده وسیله این گونه سیمان نباید در معرض حمله سولفاتها باشد در نتیجه ساختمان
اسکله ها و پایه پلها که با آب دریا و یا آبهای سولفاته در تماس
می باشد با سیمان نوع یک مجاز نیست.
سیمان پرتلند نوع (2)
سیمان نوع (2) حملة کم سولفاتها را می تواند تحمل کند در نتیجه برای ساختن کانالهای فاضل آب و غیره خوب است درجه حرارت تولید شده این نوع سیمان نسبت به سیمان نوع یک کمتر است در نتیجه برای بتون ریزی در هوای گرم مناسب میباشد مصرف این گونه سیمان هم برای سازه هائی که مورد حمله شدید سولفاتها هستند مجاز نیست مانند کارهای دریائی و یا پایه پلها.

سیمان پرتلند نوع (3)
سیمان نوع (3) زودگیر میباشد به همین علت در محلهای که احتیاج به قالب پردازی فوری باشد از این نوع سیمان مصرف میشود زیرا مقاومت اولیه این سیمان خیلی زود بالا میرود. به علت زودگیر بودن مصرف این نوع سیمان در هوای سرد پیشنهاد میشود و همچنین بعلت زودگیر بودن گرمای تولید شده آن نسبت به سیمانهای دیگر در ساعات اولیه مصرف زیاد است.
سیمان پرتلند نوع (4)
سیمان نوع (4) کمترین حرارت را در موقع سخت شدن تولید مینماید بدین لحاظ در بتون ریزیهای انبوه مانند سدها مصرف سیمان پرتلند نوع (4) پیشنهاد میگردد و همچنین در بتون ریزی هائی که گرمای حاصله از سیمان برای بتون مضر تشخیص داده می شود از این نوع سیمان استفاده می شود در مناطق گرم کشور ما مانند مناطق جنوبی خصوصاً در فصل تابستان که حرارت محیط زیاد است و حرارت هیداتاسیون سیمان ممکن است روی فعل و انفعالات سخت شدن آن اثر بگذارد از این نوع سیمان باید استفاده شود.

5- سیمان پرتلند نوع (5)
سیمان نوع (5) ضد سولفات بوده و در مقابل حمله شدید سولفاتها به خوبی مقاومت می کند مصرف این نوع سیمان در ساختن اسکله ها و پایه های پلها و کارهای دریائی پیشنهاد میشود همچنین مصرف این نوع سیمان در بنادر جنوبی ایران مخصوصاً در فصل تابستان که حرارت محیط زیاد است و حرارت هیدراتاسیون سیمان ممکن است روی فعل و انفعالات سخت شدن آن اثر بگذارد از این نوع سیمان باید استفاده شود.

5- سیمان پرتلند نوع (5)
سیمان نوع (5) ضد سولفات بوده و در مقابل حمله شدید سولفاتها به خوبی مقاومت می کند مصرف این نوع سیمان در ساختن اسکله ها و پایه های پلها و کارهای دریائی پیشنهاد میشود همچنین مصرف این نوع سیمان در بنادر جنوبی ایران مخصوصاً چابهار و کنارک که محیط دارای خورندگی شدید میباشد پیشنهاد میشود.
علاوه بر 5 نوع سیمان که در بالا شرح داده شد سه نوع سیمان دیگر نیز وسیله ASTM استاندارد شده است که وابسته به همین 5 نوع است که عبارتند از: سیمان پرتلند نوع A1 و سیمان پرتلند نوع A2 و سیمان پرتلند نوع A3 که مشخصات آن مانند سیمانهای پرتلند نوع یک و دو و سه است ولی تفاوت آنها در این میباشد که این سیمانها دارای مواد افزودنی هوازا هستند در مورد مواد افزودنی و همچنین سیمانهای هوازا بعداً توضیح داده خواهد شد.

سایر انواع سیمان پرتلند
سیمان پرتلند ممتاز
این نوع سیمان کاملاً شبیه سیمان پرتلند معمولی است فقط در تهیه آن دقت بیشتری بعمل آمده و سعی مینمایند تا ترکیب موادی را که به کوره می برند کاملاً مطابق درصد مواد تعیین شده وسیله آزمایشگاه باشد و همچنین بهتر مخلوط شده باشد یعنی پراکندگی مواد تشکیل دهنده آن قبل از ورود به کوره یکسان باشد تا کلینگر بدست ا»ده از این مواد همگی یک نوع باشند و همچنین قبل از آنکه مواد را به کوره ببرند آنرا ریزتر آسیاب می کنند تا سطح تماس دانه ها با آتش بیشتر بشود تا درصد ترکیب آهک با سایر مواد بیشتر باشد و بالاخره در مرحله آخر در آسیاب کردن دقت بیشتری بعمل می آورند. تا دانه ها ریزتر آسیاب بشود و تقریباً همه دانه ها به بزرگی 2 میکرون بشود تا بدین وسیله سطح تماس دانه ها با آب زیادتر شده و سیمان زودتر و بهتر سخت بشود بعضی از کارخانه ها برای تهیه سیمان پرتلند ممتاز آنرا دوبار به کوره می برند یعنی کلینگر را پس از آسیاب کردن دوباره به کوره میبرند و دوباره آنرا پخته و دوباره کلینگر تهیه مینمایند بدین وسیله درصد آهک ترکیب نشده با خاک رس به حداقل میرسد. باید توجه نمود هر قدر میزان آهک ترکیب نشده کمتر باشدسیمان بدست آمده مرغوب تر بوده و در نتیجه زمان سخت شدن ملات یا بتون سریع تر می شود بهمین دلیل تفاوت سیمان پرتلند ممتاز و سیمان پرتلند معمولی آنست که سیمان پرتلند ممتاز سریع تر سخت میشود و تقریباً در هفته اول پس از بتون ریزی مقاومت آن به بیش از 50% مقاومت 28 روزه بتون میرسد.
با توجه به اینکه هزینه قالب بندی در ساختمانهای بتون آرمه مبلغ قابل ملاحظه ای را شامل می شود مخصوصاً در ساختمانهائی مانند سیلوهای بتونی با برج های خنک کن بتونی و یا پایه های پلها که با شکل هندسی یکنواختی ساخته میشود در اغلب اینگونه سازه ها از قالب لغزنده استفاده مینمایند (وقتی یک قسمت از سازه بتون ریزی شد قالب بدون جابجایی فقط در راستای محور معینی تغییر مکان میدهد ودر امتداد سطح سازه لغزیده و به بالا میرود) سیمان های زودگیر مطرح میشود و این گونه سیمانها اهمیت خود را از نظر اقتصادی بخوبی نمایان مینماید.
به طور کلی به سیمانی زودگیر یا دارای مقاومت اولیه بالا گفته میشود که مقاومت 7 روزه آن مساوی 50% مقاومت 28 روزه سیمان معمولی از همان نوع باشد بدیهی است از بتونی که با چنین سیمانی ریخته شود خیلی به سرعت میتوان قالب برداری کرد. طبق استاندارد ASTM امریکا به سیمانی زودگیر میگویند که مقاومت یک روزه آن 127 کیلوگرم و مقاومت 3 روزه آن 247 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع باشد.

2- سیمان زودگیر
سیمان زودگیر سیمانی است که دارای C3S (سه کلسیم سیلیکات) بالائی باشد و در حدود 59 درصد کلینگر را این ماده تشکیل دهد و C2S حدود 20 درصد و C3A حدود 10 درصد و بالاخره C4AF حدود 11 درصد در کلینگر این نوع سیمانی وجود دارد این نوع سیمان بعلت زودگیر بودن دارای حرارت هیدراتاسیون بالائی در ابتدای سختشدن می باشد بهمین علت مصرف این نوع سیمان در مناطق سرد سیر پیشنهاد میگردد در استاندارد ایران به آن سیمان نوع سوم میگویند.

3- سیمان ضد سولفات
این نوع سیمان که همان سیمان تیپ 5 میباشد و در مقابل حمله سولفاتها مناسب است بر اساس آزمایشات بعمل آمده وسیله کلیه ممالکی که روی سیمان تحقیق مینمایند به این نتیجه رسیده اند که اگر مقدار C3A موجود در کلینگر به حدود 3 تا 5 درصد تقلیل یابد سیمان حاصله میتواند در مقابل حمله شدید سولفاتها مقاومت نماید برای بدست آوردن این مقدار C3A باید در خوراک اولیه کوره از مقدار Al2O3 کاسته و به مقدار Fe2O3 اضافه نمود.
به چنین سیمانی بعلت زیادی اکسید آهن سیمان آهنی یا
ron Cement نیز میگویند.

4-سیمان هوازا
بهتر بود این بخش در قسمت افزودنیهای بتون گفته میشد ولی از آنجا که طبق استاندارد ASTM سیمان نوع A3,A2,A1
سیمان های هوازا میباشد لذا اشاره مختصری به آن در این قسمت لازم است.
از ابتدای مصرف بتون و ایجاد سازه های بتونی همیشه محققین در آزمایشگاه درصدد پیدا کردن راهی بودند که بتوانند در هوای زیرصفر بتون ریزی را ادامه بدهند و از یخ زدن بتون و در نتیجه متلاشی شدن آن هراسی نداشته باشند.
با توجه به اینکه همیشه همراه بتون مقداری حبابهای ریز هوا وارد قالب میشود و این حبابهای هوا همیشه درمجاورت آب واقع شده و از آب پر میشوند و در نتیجه اتصال این فضاها به یکدیگر فضای بزرگتری از آب در داخل بتون تشکیل میشود که در اثر یخ بندان ازدیاد حجم پیدا کرده و موجب متلاشی شدن بتون میگردد برای رفع این اشکال به سیمان مواد افزودنی مانند رزین مصنوعی یا طبیعی
روغن های نباتی و اسیدهای چربی اضافه مینمایند این مواد در بتون بطور مصنوعی ایجاد حبابهائی مینماید که قطر آن در حدود 3% میلیمتر بوده و بجای دانه های ماسه در بتون عمل می نماید وجود این حبابها باعث بیرون راندن هوای اضافه در بتون شده و خود این حبابها هم مانند ذرات آب به همدیگر مربوط نمیشوند وهر کدام بطور مستقل عمل می نمایند در نتیجه آزمایشات بعمل آمده معلوم شد که این گونه بتونها در مقابل یخ زدگی و ذوب یخ مکرر دارای مقاومت بیشتری می بشاند. با توجه به اینکه بجز مواد اصلی بتون (شن – ماسه – آب – سیمان) هر ماده افزودنی به آن از مقاومت بتون کسر می نمایند اغلب مواقع در فصل سرما که خطر یخ بندان بتون موجود است در موقع ساختن بتون مواد هوازا به آن اضافه مینمایند تا از خطر یخ زدن بتون به مقدار قابل ملاحظه ای کاسته شود ولی بعضی از کارخانه ها که سیمان نوع A3,A2,A1 بهینه مینمایند این نوع مواد را به سیمان اضافه میکنند که بهتر است در فصل یخ بندان به تناسب محل از این نوع سیمانها استفاده گردد. لازم به یادآوری است که این سیمان ها علاوه بر دارا بودن خواص نوع خود هوازا نیز می باشند.

5- سیمانهای رنگی
گاهی اتفاق میافتد که در ساختمان سازی مخصوصاً درنماسازی و یا فرش کف احتیاج به سیمانی باشد که باربری آن مورد نظر نبوده بلکه زیبائی آن مورد نظر است مثلاً در مورد ساختن موزائیک های رنگی و سیمانکاری نما سیمان های رنگی مخصوصاً سیمان سفید اهمیت خود را نشان میدهد علت رنگ دودی سیمان پرتلند معمولی وجود اکسیدهای آهن در آن میباشد در این صورت برای ساختن سیمان سفید اکسیدهای آهن را از آن جدا میکنند و یا اگر جدا کردن کلیه اکسیدهای آهن مقدور نبوده و از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه نباشد حداکثر مقدار این اکسیدها را به 2% نیز اجازه داده شده است و برای بی رنگ کردن آن حدود 3% وزن مواد خام به آن کلرور کلسیم و یا کلرور کالیم اضافه میکنند و مقداری ماسه سیلیسی خالص نیز به آن اضافه می نمایند مواد خام برای تهیه سیمان سفید تقریباً دارای ترکیباتی به شکل زیر میباشد.
66% در حدود CaO
24% در حدود SiO2
6% در حدود Al2O3
و چهار درصد هم مواد دیگری مانند SO3,TiO2,MnO ,Fe2O3,MgO و کلرور کلسیم و یا کلرور کالیم.
درجه حرارت لازم جهت پخت سیمان سفید از سیمان معمولی بالاتر است برای جلوگیری از ذوب شدن و روان شدن مواد در کوره باید از دیر گدازه هائی مانند کلسیم فلوراید – گچ – شیشه – فلدسپات استفاده گردد که این مواد باید با خوراک کوره به داخل کوره برود برای تهیه سیمانهای رنگی دیگر 20% وزن سیمان به آن مواد معدنی رنگی اضافه مینمایند و برای تهیه سیمان سبز از اکسید کرم و برای تهیه سیمان قرمز و قرمز کم رنگ و سیاه از اکسیدهای آهن استفاده میشود این مواد را بصورت سنگ همراه کلینگر به آسیاب میبرند و سیمانهای رنگی میسازند البته باید توجه داشت که این مواد باید طوری انتخاب شوند که در موقع مصرف برای بدست آوردن رنگهای مختلف به سیمان سفید رنگهای معدنی اضافه نمود.

6- سیمان چاه کنی
سیمان چاه کنی فقط در صنعت نفت مصرف میشود . در موقع حفر چاه های نفت پس از حفاری لوله گذاری میکنند معمولاً قطر چاه را قدری بزرگتر از لوله ای که درون آن میگذارند حفر مینمایند تا لوله براحتی درون آن قرار گیرد.
این فاصله باید وسیله موادی پر شود که مانع نفوذ آبهای سطحی و زیرزمینی از درز بین لوله ها به داخل چاه بشود برای این کار ابتدا مقداری دوغاب خاک رس همراه با مواد معدنی دیگر مانند سود سوزآور و کربنات و سیلیکات سدیم و غیره در فاصله بین لوله و جداره چاه میریزند آنگاه دوغاب سیمان چاه کنی را با فشار پمپ به داخل این جداره تزریق مینمایند که بخوبی فاصله را پر نموده و مانع نفوذ آب بشود. سیمان چاه کنی باید در حرارتهای زیاد عمق چاه سخت بشود و در مقابل عوامل شیمیائی که در طول چاه وجود دارد مقاومت نموده و خاصیتهای خود را از دست ندهد.

سیمان روباره
در کارخانه های ذوب آهن در کوره بلند همراه سنگ آهن مقداری مواد گدازآور مانند سنگ آهک و غیره به داخل کوره میریزند که این مواد همراه با اضافاتی که از ذغال سنگ و سنگ آهن باقی میماند بعلت سبک تر بودن آهن روی آهن ذوب شده قرار میگیرد این روباره ها راجمع نموده و بوسیله آب به سرعت سرد کرده و به کارخانه های تهیه سیمان ارسال مینمایند و در کارخانه های سیمان آنرا با کلینگر مخلوط کرده و آسیاب میکنند و به آن سیمان پرتلند روباره و یا سیمان متالوژیکی میگویند. نسبت مخلوط کردن روباره با کلینگر در استانداردهای مختلف متفاوت است مقدار روباره از 35 تا 80 درصد و کلینگر از 65 تا 20 درصد میباشد سیمان روباره پس از 28 روز دارای مقاومت در حدود 400 کیلوگرم بر سانتیمتر مربع است. قیمت سیمان روباره نسبت به سیمان معمولی بسیار ارزانتر است و تقریباً به طور متوسط 50% قیمت سیمان معمولی میباشد . روباره دارای 37 درصد SiO2 و 6 درصد Al2O3 و 44 درصد CaO و تقریباً 13 درصد مواد دیگر مانند MgO و FeO و گوگرد است. در مقایسه با سیمان پرتلند معمولی سیمان روباره در مقابل عوامل شیمیایی مقاوم تر است و همچنین دارای حرارت هیدراتاسیون پایین تری از سیمان پرتلند معمولی میباشد.

8- سیمان پوزولان
پوزولان یا تراس ماده سیلیسی و یا سیلیس و آلومینی میباشد که بخودی خود خاصیت چسبندگی ندارند ولی اگر پودر شده و یا گرد آهک شکفته مخلوط گردد خاصیت چسبندگی پیدا میکند که به آن سیمان طبیعی میگویند. و اگر 20 تا 40 درصد پوزولان را با 80 تا 60 درصد کلینگر سیمان پرتلند مخلوط کرده و به آسیاب ببرند و مخلوط را کوبیده و پودر نمایند سیمان پوزولانی بدست میآید سیمان پوزولانی در مقابل حمله سولفاتها مقاوم بوده و از سیمان پرتلند ارزانتر است.

9- سیمان انبساطی
سیمان انبساطی سیمانی است که در موقع سخت شدن در حدود 1% به حجمش اضافه میشود باید توجه داشت کلیه مصالح ساختمانی بجز گچ، منجمله بتون یا ملات سیمان در موقع سخت شدن تقلیل حجم پیدا میکنند علت ازدیاد حجم سیمان انبساطی آنست که مقدار آلومینات و سولفات موجود در مواد اولیه این نوع سیمان از سیمان پرتلند معمولی بیشتر است این سیمان برای آب بندی درز استخرها و آب انبارها و همچنین اندود روی دیوار آب انبارها مورد مصرف دارد تا آنجا که نگارنده اطلاع دارد در بازار ایران چنین سیمانی وجود ندارد.

10- سیمان برقی
سیمان برقی که به آن سیمان آلومیناتهم میگویند سیمانی است که دارای اکسید آلومینیم زیاد و آهک کم میباشد و آنرا نمیتوان از خانواده سیمانهای پرتلند دانست زیرا عامل سخت شوند در سیمان پرتلند هیدرات های سیلیکات کلسیم است در صورتیکه عامل سخت شونده در سیمان های برقی آلومینات های کلسیم است که پس از ترکیب با آب تبدیل به هیدرات کلسیم آلومینات میشود.
تقریباً چند سال پس از کشف سیمان پرتلند ضعف آن در مقابل عوامل شیمیایی مخصوصاً حمله سولفاتها مشخص گردید و امکان مصرف آن درکارهای اسکله سازی و بندر سازی و پایه پلها و غیره از بین رفت به این دلیل دانشمندان به فکر تهیه سیمانی افتادند که بتواند در مقابل سولفاتها مقاومت نماید در حدود سالهای اول قرن بیستم (سالهای 1900 تا 1910 ) دانشمندان فرانسوی با ترکیب 40% Al2O3 و 40% CaO و 20% مواد دیگر از قبیل FeO و Fe2O3 و SiO2 و TiO2 و MgO موفق به ساختن سیمانی شدند که میتوانست در مقابل عوامل شیمیایی مخصوصاً سولفات مقاومت نماید مواد اولیه برای تهیه سیمان برقی عبارت از سنگ آهک CaCO3 و بوکسیت یا هیدراکسید آلومینیم به فرمول شیمیایی Al2O3, 2H2O می باشد.
ریزی دانه های سیمان برقی مانند سیمان پرتلند است ولی نسبت به سیمان پرتلند بسیار زودگیرتر است و آغاز گرفتن آن پس از 1 ساعت شروع و حداکثر تا 24 ساعت پایان مییابد (سیمان پرتلند پس از 2 ساعت شروع و پس از 28 روز پایان مییابد) وزن مخصوص سیمان برقی لرزیده 3 تا 25/3 تن در مترمکعب است وزن مخصوص نلرزیده آن 2/1 تا 4/1 تن بر مترمکعب میباشد سیمان برقی را نباید ب