نوع فایل: word
قابل ویرایش140 صفحه
چکیده:
حج از دیدگاه قرآن دارای جایگاه خاصی میباشد و دارای فلسفه و احکام و مناسک معینی میباشد که در فصول سه گانه این پروژه به چشم می‌خورد.
در فصل اول حج از نظر لغوی و اصطلاحی بحث شده و معلوم شد که معنای لغوی حج یعنی قصد زیارت و آهنگ میباشد و معنای اصطلاحی آن انجام مناسک خاص در زمان و مکان خاص میباشد.
و نیز اشاره شد که جج دارای انواعی همچون تمتع، قِران و افراد است.
فصل دوم سیمای حج از دیدگاه قرآن است در این فصل به تاریخچه بنای کعبه و اهمیت آن واصل وجوب حج پرداخته وسپس آیات اعمال و مناسک ، محرمات مانند :جدال وفسوق، صید وشکار کردن و… میباشد.
در دنباله نیز به واجبات حج شامل طواف، قربانی کردن، سعی وصفا ومروه و.. پرداخته شده است.
فصل سوم : فلسفه حج میباشد که در این قسمت ابتدا به فلسفه فردی، معنوی، اجتماعی و اقتصادی آن پرداخته شده است.
در بخش اول آن خودسازی و تقریب به خدا وبعضی از اسرار اعمال بحث شده .
در بخش دوم که اجتماعی میباشد در مورد هماهنگی و وحدت ویکپارچگی مسلمانان میباشد.
در بخش سوم که در مورد فلسفه اقتصادی حج میباشد این طور به نظر میرسد که حج باعث رشد ورونق مادی و اقتصادی میباشد و در جوامع اسلامی حج، حافظ منافع دنیوی و اخروی امتهای اسلامی می‌شود
مقدمه:
شناخت صحیح مسائل حج به عنوان بخش عمده‌ای از آیات قرآنی، معارف، احکام و فقه اسلامی ضرورتی است که همواره مورد توجه مجامع مختلف قرار گرفته است و این خود فرصتی است که بیشتر به مسائل آن بپردازیم.
بنابراین در قرآن هم سوره ای به این نام یعنی، حج وجود دارد و درچند سوره دیگر از قرآن به مسائل مربوط به آن پرداخته از جمله : بقره،آل عمران، ابراهیم و…
همچنین نزدیک سیصد آیه در مورد حج و داستان حضرت ابراهیم (ع) وجود دارد که ما در این تحقیق قسمتی از آنها را همراه با تفاسیر و نظرات نویسندگان بیان می کنیم.
اما یکی از وظایف مهم ما، قضیه آشنا کردن مردم است به مسائل حج، آدمی بسیار می بیند که به حج می روند، زحمت می کشند ، لکن مساله حج را نمی دانند.
البته عمده ترین مشکلی که در مورد این عبادت وفرضیه مهم وجود دارد با این که مومنان با این عبارت الهی،آشنایی دیرینه دارند، و هر سال با حضور شورانگیز از سراسر عالم، زنگار دل، با زلال زمزم توصیه می‌زدایند، وبا حضرت دوست تجدید میثاق می‌کنند، و اگر چه میراث ادب فرهنگ ما، مشحون از آموزه های حیات بخش حج است،اما هنوز ابعاد بی‌شماری از این فرضیه مهم ، ناشناخته و مهجور مانده است.
بنابراین در این پروژه به کمک استاد بزرگوار جناب آقای محمدی در حد وسع خود سعی کرده ام که تقریباً به گوشه ای از مسائل واعمال آن بپردازیم هر چند که به خاطر کثرت مطالب و گستردگی آن نمی توان همه را بررسی کرد، اما امیدواریم که توانسته باشم به بهتر شناختن این عبادت بزرگ کمکی کرده باشیم.
این تحقیق شامل سه فصل می باشد؛
فصل اول حج از نظر لغوی و اصطلاحی بحث شده و انواع حج و عمره هم بررسی شده است.
در فصل دوم که سیمای حج از دیدگاه قرآن می باشد تقریباً آیات قرآن را تا حدودی موردبررسی و دسته بندی قرار دادیم همچنین آیات مربوط به بنای کعبه و تاریخچه آن و آیات مربوط به محرمات وواجبات حج نیز در این فصل بحث شده است.
و اما در فصل سوم، این فصل فلسفه حج میباشد که فلسفه اجتماعی ،اقتصادی و فردی معنوی را به رشته تحریر درآورده، همچنین آیاتی که مربوط به آنها درقرآن بیان شده آنها را جمع آوری کرده و در مباحث مربوط به خودشان جای داده شده است.
ودر آخر هم یک نتیجه گیری کلی از همه مباحث تحقیق به عمل آمده است.
امید به این که توانسته باشم این عبادت بزرگ را که اسلام و قرآن به آن این قدر اهمیت داده اند،با استناد به قرآن تا حدی برای همه روشن ومبرهن گردد.
فهرست مطالب:
کلیات
مقدمه
تبیین موضوع
اهمیت و ضرورت موضوع
پیشینه موضوع
پرسشها وفرضیات
چکیده
فصل اول : حج از نظر لغوی واصطلاحی انواع آن
حج در لغت
حج در اصطلاح
شرافت زمانی حج
اهمیت و آثار حج
انواع و اقسام حج و عمره
تمتع از نظر لغوی واصطلاحی
کیفیت حج تمتع
حج افراد
حج قران
عمره مفرده و تمتع
عمره از نظر لغوی و اصطلاحی
عمره مفرده و اعمال آن
میقات احرام عمره مفرده
فرق عمره مفرده با عمره تمتع
نتیجه
فصل دوم : سیمای حج از دیدگاه قرآن
مقدمه
واژه حج در قرآن
تاریخ مکه
نامهای مکه
1- مکه
2- بکه
3- بیت العتیق
4- بیت المعمور
5- مسجد الحرام
6- بیت الحرام
7- ام القری
8- بلد الامین
دلیل پیدایش کعبه
تاریخچه مبنای کعبه
زمان ساختن بنای اولیه کعبه
وجوب و ضرورت حج
آیاتی در مورد ادله وجوب حج و عمره
مستطیع کیست؟
1- استطاعت مالی
2- استطاعت عقلی
3- استطاعت بدنی
4- استطاعت زمانی
5- استطاعت امنیت
دعوت به حج اکبر
محرمات
مقدمه
محرمات احرام
1- فلسفه صید
کفاره صید و شکار بر فرد محرم
حکم شکار کردن حیوانات دریایی و صحرایی
حکم شکار بعد از احرام
2- حکم جدال وفسوق کردن
کفاره جدال
3- حرمت مباشرت
قرآن اثر اجتناب از محرمات را چنین بیان کرده
واجبات
مقدمه
طواف
احکام طواف
سعی صفا و مروه
احکام صفا و مروه
عرفات
وقوف در مشعرالحرام
رمی جمرات
قربانی
فلسفة قربانی
1- کمک رسانی به اهل حجاز یک اصل می باشد.
2- قربانی از شعائر الهی است.
3- کمک به مستمندان و سیرکردن آنها
4- رسیدن به تقوای الهی
حلق و تقصیر کردن
فضیلت حلق
حکم حلق و زمان آن
نتیجه
فصل سوم : فلسفه حج
مقدمه
1- فلسفه فردی و معنوی
مقدمه
بعد معنوی حج
حج و کسب معرفت
انسان و خودسازی
عبادت حج، عبادتی بی ریاست
بعد معنوی مناسک و اعمال حج و تأثیر آن بر فرد
بعضی از اسرار حج
اسرار صفا و مروه
راز طواف کردن
سرحلق
نتیجه
2- فلسفه اقتصادی
بعد اقتصادی حج
اهداف و آثار تجاری و اقتصادی حج
دیدگاه قرآن نسبت به بعد اقتصادی حج
دیدگاه قرآن در مورد واژه منافع و نظر مفسران در آن مورد
قربانی عامل تقویت کننده اقتصاد جوامع اسلامی
قربانی عامل برآوردن نیاز فقیران
نتیجه
3- فلسفه اجتماعی
مقدمه
ویژگیهای اجتماع حج
محتوای اجتماعی حج و آثار آن
دیدگاه قرآن نسبت به اجتماعی بودن حج
خانه خدا متعلق به مردم است
قیام جهان شمول اجتماعی مسلمانان در پرتو حج
امنیت اجتماعی مسلمانان حج تراکم قوه متکثره در نقطه واحده است.
نتیجه
نتیجه گیری کلی
فهرست منابع
منابع ومأخذ:
1- قرآن مجید- ترجمه مکارم شیرازی
2- التحقیق فی کلمات القرآن – حسن مصطفوی- مرکز نشر الکتاب – تهران1296 – ه،ق
3- ادعیه و آداب حرمین، معاونت آموزش و تحقیقات بعثه، نشر مشعر، بی‌جا، پاییز 82 چاپ بیست و ششم.
4- المنجد فی اللغه، یونس مطرف، الطبعه الخامسه و الثلاثون، اسلام.1380، چاپ دوم.
5- ابعاد گوناگون حج، ابوعلی خداکرمی، دارالنشر، قم، اول تیر 1373
6- اسرار و مناسک ادله حج، محمدصادق تهرانی، بی‌جا، چاپ اول،1978م
7- آشنایی با اسرار عمره، نجف نجفی روحانی، المشعر، بهار1383، چاپ چهارم
8- ابعاد سیاسی و اجتماعی، محمد تقی رهبر، بی‌جا، مشعر زمستان 1381، چاپ دوم
9- تفسیر المیزان. علامه طباطبایی،متوفی 1361، انتشارات اسلامی، بی‌جا، پاییز 1381،
چاپ دوم.
10-تفسیرنمونه، آیته الله مکارم شیرازی با همکاری جمعی از نویسندگان،انتشارات دارالکتاب الاسلامیه،تهران 1372، چاپ هفدهم
11- تفسیر مجمع البیان، طبرسی متوفی 548، ترجمه علی کاظمی تصحیح علی صحت دشمن فراهانی، انتشارات فراهانی1363
12- تفسیر قمی، ابراهیم قمی،به تصحیح سید طیب موسوی جزایری، منشورات مکتبه الهدی، قم- ایران، مطبعة النجف 1378 هجری
13-تفسیر کبیر یا مفتاح الغیب، امام فخرالدین رازی شافعی، 544،604، منشورات محمد علی بیغون دارالکتب العلیم، بیروت لبنان، المجلد الثالث 5-6
14- تفسیر کشن الاسرار وعده الابرار، ابوالفضل رشید الدین میبدی، امیرکبیر، تهران، چاپ سوم
15- ترجمه نهج البلاعه، ترجمه محمد دشتی، انتشارات لاهیجی، قم،1380، چاپ دوم
16- تفسیر راهنما- اکبر هاشمی رفسنجانی جمعی از محققان مرکز فرهنگ و معارف قرآن، دفتر تبلیغات حوزه علمیه، قم،پاییز 1374، چاپ اول
17- ترجمه تحریر الوسیله، امام خمینی، ترجمه علی اسلامی،دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم
18- تفسیر نورالثقلین، شیخ علی بن جمعه العروس الحویزه متوفی1112، اسماعیلیان، قم1412ه.ق ، 1370 هـ ش. الطبعه الرابعه
19- تفسیر تبیان، شیخ طوسی، 385 ،360 ه. تصحیح احمد عبیب قصیر عاملی،نشر مکتبه الامین، نجف اشرف1385ه، 1966،1966م
20- ترجمه المنجد الطلاب، فواد افرام البستانی،ترجمه محمد بندریگی، انتشارات اسلامی، بهار 1377، چاپ پانزدهم
21- جامع السعادات، مرحوم نراقی، نجف، 1383
22- حج در قرآن ، محمد علوی مقدم، نثر مشعر، بی جا، تابستان 1381، چاپ اول
23- حج و عمره در قرآن وسنت، محمد محمدی ری شهری، ترجمه جواد محدثی، نشر دارالحدیث، چاپ اول
24- حج،محسن قرائتی، مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن، قم، سال 1377
25- حج با تجدید و نظر و اضافات، محسن قرائتی، مشعر، زمستان، 1383
26- حج و انقلاب اسلامی، وزارت ارشاد اسلامی اداره کل انتشارات و تبلیغات، بی‌جا، 22 بهمن1362، چاپ اول
27- حج در قرآن، آیت الله بهشتی،دفتر نشر فرهنگ اسلامی، بی جا، تابستان65، چاپ اول
28- خلاصه مناسک حج، امام خمینی، دفتر آموزش و تبلیغات حج و زیارت،1406 ه.ق، چاپ دوم
29- سیری در حج، سید محمد امین، انتشارات کتابخانه صدر، تهران، بهار1372، چاپ اول
30- سرزمین یادها و نشانه‌ها، محمدتقی فرقانی، مشعر، بهار 1383، چاپ هشتم.
31- صهبای حج، جوادی آملی، اسراء، قم،1377، چاپ سوم
32- عرشیان، سید جعفر شهیدی، مشعر زمستان 1371، چاپ اول
33- فرهنگ فارسی- محمد معین- انتشارات امیر کبیر، تهران1342
34- فلسفه اسرار به ضمیمه مختصری از مناسک حج، سید محمدتقی حکیم، دفتر فرهنگ اسلامی، بی‌جا، بهار1361، چاپ پنجم
35- فلسفه حج و اسرار مناسک آن، عباسعلی عمید زنجانی، وزارت ارشاد اسلامی، مرداد ماه 1363، چاپ اول
36- مفردات ابی القاسم الحسین بن محمد المعروف به الراغب اصفهانی، فی غریب القرآن،چاپ دوم، چاپخانه خورشید، المکتبه المرتضویه 1363
37- مغاییس اللغه- ابوالحسن احمدبن فارس بن ذکریا، مرکز النشر مکتب، الاعلام الاسلامی 404
38- ماهنامه آموزشی، تاریخی، اخلاقی ویژه زائران حرمین شریفین، سال دوم، تیرماه 79
39- مناسک مصور عمره مفرده، محمد حسین فلاح زاده، مشعر، زمستان 82، چاپ بیست سوم.
40- مناسک حج مطابق فتوای امام خمینی(ره)،ترجمه عبدالکریم بی‌آزار شیرازی، نشر دفتر فرهنگ اسلامی، بی‌جا، تابستان 1361
41- مفردات الفاظ القرآن راغب اصهانی تفسیر لغوی و ادبی قرآن ، سید غلامرضا خسروی حسینی مرتضوی، بی‌جا زمستان 1357،چاپ دوم
42- مجمع البحرین شیخ فخرالدین طریحی، مطبعه الادب،نجف الاشرف،مکتبه المرتضویه
43-مناسک حج و احکام عمره،مطابق با فتوای حاج سید محمد رضا گلپایگانی، دارالقرآن کریم، قم، شوال 1403، چاپ پنجم
44- مجموعه مقالات حج، جمعی از صاحبنظران اداره پژوهش نگارش، وزارت ارشاد اسلامی، 22بهمن،1361، چاپ اول
45- وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه،شیخ حر بن الحسن الحر عاملی، متوفی 1104هجری نشر احیاء اتراث العربی، بیروت لبنان، من المجلد الخامس به تصیح شیخ عبدالرحیم الربانی شیرازی.
پروژه بررسی حج از دیدگاه قرآن. doc
