امروزه صادرات برای کشورهای رو به توسعه، نه تنها یک نیاز، بلکه راز توسعه است. از طریق صادرات ارز مورد نیاز واردات مواد واسطه‌ای و کالاهای سرمایه‌ای لازم ایجاد می‌شود. در این رهگذر است که بررسی نقش مناطق آزاد تجاری- صنعتی اهمیت بسیار پیدا می‌کند و موفقیت در ایجاد مناطق در واقع گامی است که تضمین کننده موفقیت در سیاست توسعه صادرات می‌باشد.
منطقه آزاد تجاری بخشی از قلمرو یک کشور است که کالای عرضه شده در آنجا به طور کلی از لحاظ حقوق و عوارض ورودی مانند کالایی محسوب می‌شود که خارج از قلمرو گمرکی بوده و مشمول نظارت‌های گمرکی معمولی نیست. این مناطق طبق تعریف سازمان توسعه صنعتی ملل متحد (یونیدو) به عنوان محرکه‌ای در جهت تشویق صادرات صنعتی تلقی می‌گردند.
در زمینه تولید صادرات غیرنفتی غالباً از کالاهایی استفاده می‌شود که وارداتی بوده و یا در تولید آنها از کالاهای وارداتی استفاده شده است، لذا تعرفه‌های وارداتی موجب افزایش قیمت کالاهای صادراتی می‌گردد. منطقه آزاد تجاری که برای ارتقاء صادرات تأسیس می‌شود در واقع تعمیم سیاست معافیت از تعرفه گمرکی می‌باشد.
در این راستا این مقاله ضمن تحلیل مزیت‌های صادراتی این مناطق به مطالعه موردی منطقه آزاد ارس می‌پردازد.
منطقه آزاد ارس با وسعت 97 کیلومترمربع، با مرکزیت جلفا در استان آذربایجان شرقی در شمال غرب کشور و در حاشیه جنوبی رود پرآب و زیبای ارس واقع شده است. این منطقه نزدیکترین منطقه آزاد کشور به اروپا و تنها منطقه آزاد دارای مرز زمینی فعال با یک کشور خارجی است. شهرستان جلفا یکی از مهمترین شهرهای مرزی و گمرکی ایران به شمار می‌رود. سابقه گمرک جلفا بیش از یکصد سال پیش می‌باشد. همچنین قرار گرفتن این منطقه در جوار سه کشور آسیای میانه به منزله پلی وسیع برای دستیابی به بازارهای روسیه، اروپا و دیگر کشورهای مشترک‌المنافع محسوب می‌گردد، که در نهایت لزوم گسترش این منطقه را در جهت توسعه صادرات غیرنفتی ایجاب می‌کند.
واژگان کلیدی: منطقه آزاد تجاری- صادرات- مزیت- سرمایه‌گذاری.
1-مقدمه:
از دیدگاه تئوریهای تجارت بین‌الملل، عوامل تولید به طور نابرابر روی کره زمین توزیع شده است و کشورها نیز از لحاظ منابع طبیعی، موهبات الهی، منابع معدنی، آب و هوا، منابع مالی و انسانی، تواناییهای تکنولوژیکی، مهارتهای سازمانی، مدیریت و دیگر عوامل تعیین کننده با یکدیگر فرق می‌کنند و این تفاوت باعث می‌شود، که برخی کشورها بتوانند برخی کالاها یا خدمات را با بیشترین کارآیی و به بهترین کیفیت و کمیت، در مقایسه با سایرین تولید نمایند و هزینه نسبی تولید کالا و خدمات خاص موردنظر، در مقایسه با سایر کشورها نیز کمتر باشد.
پیروی کشورهای رو به توسعه از سیاست صنعتی شدن، از طریق توسعه صادرات است. در چارچوب این سیاست، صنایعی بالاترین اولویت را پیدا می‌کنند که در بازارهای جهانی بهتر می‌درخشند. از طریق صادرات نه تنها ارز مورد نیاز واردات مواد واسطه‌ای و کالاهای سرمایه‌ای لازم ایجاد می‌شود، بلکه از طریق تعهد نظام تجاری کشور به اجرای ضوابط و الزامات بازار جهانی در سیاست توسعه صادرات، چنان تحول مداومی در نظام فعالیتهای تجاری و در نتیجه نظام تولیدی کشور ایجاد می‌شود که به طور خودجوش، طی مکانیسمی درونی، قدرت تولید و رقابت خارجی افزایش می‌یابد.در این رهگذر است که بررسی نقش مناطق آزاد تجاری- صنعتی اهمیت بسیار پیدا می‌کند و موفقیت در ایجاد مناطق در واقع گامی است که تضمین کننده موفقیت در سیاست توسعه صادرات می‌باشد.
منطقه آزاد تجاری، طبق تعریف سازمان توسعه صنعتی ملل متحد (یونیدو) به عنوان محرکه‌ای در جهت تشویق صادرات صنعتی تلقی می‌گردد. برداشت جدیدتر از مناطق مذکور غالباً تحت عنوان پردازش صادرات مورد توجه قرار می‌گیرد. ذخیره‌سازی قبلی کالاها در انبارهای
شامل 27 صفحه فایل word قابل ویرایش
دانلود مقاله مزیت منطقه آزاد ارس در هدایت توانمندیهای کشور به سمت صادرات