دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .
بررسی تطبیقی عکس های خبری چاپ شده در صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت از بعد
چکیده تحقیق
امروزه با بررسی های زیادی که بر روی خوانندگان روزنامه ها انجام شده است ، نشان داده شده که خوانندگان به منظور تامین نیازهای آنی و آتی و آگاهی از محیط اطراف ، همه مطالب روزنامه را نمی خوانند بلکه آنچه را که مورد نظر است ، بر می گزینند . مخاطبان با نگاه به عکس های مختلف ، مطالبی را که برایشان جذابیت دارند و به نوعی با کار و زندگیشان ارتباط می یابند ، انتخاب می کنند و سپس می خوانند . بسیاری از مردم ، روزنامه را با دیدن عکس های صفحه اول آن بر روی دکه روزنامه فروشی ها خریداری می کنند . به همین دلیل ، صفحه اول اکثر روزنامه ها به سبک ویترینی و با عکس های بزرگ آرایش می شوند . در چنین روزنامه هایی بزرگی یا کوچکی عکس ، خود اهمیت آن عکس را القاء می کند . به عبارتی ارتباط خواننده با روزنامه از طریق صفحه اول تا آن اندازه دارای اهمیت است که می تواند مخاطب را ترغیب به خرید روزنامه کند و یا اورا از خرید روزنامه منصرف سازد . در واقع عکس های صفحه اول روزنامه ها این ذهنیت را به خواننده القاء می کنند که مهمترین وقایع روز همان است که آنان در صفحه اول خود به صورت عکس نشان داده اند .
اما متأسفانه دست اندر کاران بسیاری از روزنامه ها نتوانسته اند از این وسیله بیانی نیرومند به خوبی بهره بگیرند و بیشتر به عکس های غیر خبری ، چهره ای و آرشیوی توجه نموده و فضای بسیار کمی را به این وسیله بیانی در صفحه اول خود اختصاص داده اند .
بنابراین با توجه به اهمیت فراوان عکس و تصویر در مطبوعات بویژه در صفحه اول روزنامه ها و با توجه به این که ارزش یک عکس می تواند در بسیاری از موارد از صدها صفحه مطلب خبری و تفسیری بیشتر باشد ، تحقیق حاضر به شناخت تشابهات و تمایزات تصاویر مورد استفاده در صفحه اول چهار روزنامه شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت از نظر سطح زیر چاپ ، زاویه و موقعیت ، منطقه رویداد ، موضوع ، جهت دار بودن و یا خنثی بودن ، نوع نما ، شخصیت مدار بودن یا رویداد مدار بودن ، خبری بودن یا نبودن ، مرتبط بودن عکس با تیتر اول صفحه اول و نوع مطلب همراه با عکس پرداخته است . تا شاید از این طریق بتوان توجه افراد بویژه دست اندر کاران روزنامه ها را به عکس بویژه در صفحه اول روزنامه جلب ، و تا اندازه ای درک آنان را در مورد عکس خبری دگرگون ساخت .
از این رو کلیه عکس های صفحه اول دو روزنامه شرق و صاحب قلم ( به دلیل خوب بهره گرفتن از عکس در صفحه اول خود ) و دو روزنامه رسالت و جمهوری اسلامی ( به دلیل ضعیف بودنشان در استفاده از عکس در صقحه اول ) که تعدادشان به 185 عکس می رسد به عنوان جامعه آماری در نظر گرفته شده اند .
این تحقیق به به مدت یک ماه در دوره زمانی اردیبهشت ماه سال 1385 به صوت تمام شمارشی با روش تحلیل محتوا انجام گرفته و داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS پردازش و تحلیل شده است .
پیشگفتار
هر کدام از ما در زندگی روزمره خود به نوعی تحت تاثیر رسانه های گروهی هستیم و بطریقی از آنها بهره گیری می کنیم خواه رسانه های گروهی دیداری ( تلویزیون ) ، شنیداری ( رادیو ) و نوشتاری ( مطبوعات ) که تقریبا همه روزه بطور مستقیم یا غیر مستقیم از آنها بهره می گیریم ، یا رسانه های گروهی یا عوامل اطلاع رسانی دیگری مانند : تئاتر ، سینما ، پوستر و عکس ، که با آنها بطور غیرمستقیم بر خورد داریم ، یعنی گهگاه از آنها بهره می گیریم . هنگامی که درباره رسانه های گروهی صحبت می کنیم ، در درجه اول به مهمترین ویژگی کار آنها که برقراری ارتباط با مخاطبان برای انتقال پیام است بر خورد می کنیم . هر کدام از رسانه های گروهی شیوه و روش خاصی برای بیان پیام خود دارند و نحوه و طریق ایجاد ارتباط هریک از آنها با مخاطبینشان متفاوت از دیگر رسانه هاست . این تفاوت ها سبب می شوند که هر یک از آنها به استثناء عکس به تنهایی و مستقل از دیگر رسانه ها عمل کنند . بعنوان مثال : رادیو بدون نیاز به تلویزیون و بطور مستقل برنامه های خود را پخش می کند و تلویزیون بدون نیازمندی به مطبوعات این کار را انجام می دهد . درجه وابستگی و نیازمندی هر کدام از این رسانه های ارتباطی به یکدیگر بسیار اندک است . آنها قادر هستند بدون کمک گرفتن از یکدیگر و مستقلا با مخاطبین خود ارتباط برقرار کنند . این برقراری ارتباط ، ارتباط مستقیمی با فراگیری یا دربرگیری آنها دارد ، یعنی اینکه هرچه آنها بتوانند با مخاطبین خود ارتباط بهتری برقرار کنند مسلما میزان در برگیری یا فراگیری آنها بیشتر است .گفتیم که به استثناء عکس ، دیگر رسانه ها به تنهایی و مستقل عمل می کنند عکس به عنوان یک رسانه گروهی ، کاملا شناخته شده نیست ، و نحوه ارتباط آن با مخاطبین ، با دیگر رسانه ها فرق دارد زیرا ، اطلاعات حاوی عکس را نمی توان همیشه مانند پیام های رسانه های دیداری ، شنیداری و نوشتاری مستقیما به مخاطبین عرضه کرد . عکس ها به دو طریق با مخاطبین ارتباط برقرار می کنند . اول به طور مستقیم ، و آن هنگامی است که عکس ها برای بازدید مردم در نمایشگاهی قرار داده می شوند . در این وضعیت در برگیری و فراگیری آن بسیار اندک است ، زیرا عموم مردم با عکس ، بعنوان یک رسانه ، آشنایی ندارند و بازدید از نمایشگاههای عکس ، معمولا محدود به عده خاصی می شود که با این وسیله ارتباطی آشنایی دارند و به نحوی با آن در ارتباط هستند . در اینجا عکس به صورتی مستقل از رسانه های دیگر ، سعی بر ایجاد ارتباط با مخاطبین دارد ، ولی همان طور که می دانیم در برگیری ارتباطی آن کم است . طریق دیگر برقراری ارتباط با مخاطبین ، بطور غیر مستقیم یا غیر مستقل است و به کمک یک رسانه گروهی دیگر انجام می شود . تنها رسانه گروهی که می تواند بعنوان مکمل عکس در امر پیام رسانی به آن کمک کند ، رسانه های نوشتاری هستند . یعنی استفاده و بکارگیری از عکس ها در روزنامه ها ، هفته نامه ها ، ماهنامه ها ، فصل نامه ها ، گاهنامه ها ، سالنامه ها و بالاخره در کتابها و کتابهای مصور . در اینجا عکس ها به تنهایی می توانند با داشتن و یا بدون داشتن زیر نویس پیامی را به بیننده منتقل کنند و یا اینکه با کمک گرفتن از نوشتار به صورت خبری تکمیلی پیام رسانی کنند . در این صورت از ترکیب عکس و نوشتار یعنی این دو وسیله ارتباطی یک عنصر پیام رسانی جدید بوجود می آید که از آن به عنوان عکاسی در مطبوعات یا فتوژورنالیسم صحبت می کنیم .
بطور کلی انسان بیشترین اطلاعات را از دنیای خارج از طریق تصاویر ( چشم ) دریافت می کند و عکاسی ، پدیده عصر معاصر به عنوان مکمل دستگاه بینایی انسان در دریافت اطلاعات دنیای خارج غیرقابل چشم پوشی است . به وسیله عکس حتی با چشم دیگران هم می توان به دنیا نگریست و شاهد عینی آن بود ( نه اینکه به وسیله روایت حقیقت ، برای خود و دیگران تصویری ذهنی ساخت ) در نتیجه انعکاس اطلاعات از طریق عکس بسیار مهمتر از نوشتار است . عکس زبانی جهانی دارد . مطبوعات مهد پرورش بسیاری از انواع عکاسی است جایی که عکس با تیراژ زیاد چاپ می شود و در معرض دید ، قضاوت و همچنین مورد مصرف تعداد کثیری قرار می گیرد . ( دزواره ، 1377 ، ص 17 – 18 )
عکس در واقع ثبت لحظات جالبی از فعالیت های بشری است و عکس مطبوعاتی علاوه بر این باید به نحوی ارائه دهنده ارزش های خبری نیز باشد . در هر حال باید توجه داشت که عکس مطبوعاتی با عکسی که بعنوان یادگاری در آلبوم خانوادگی قرار می گیرد یاحتی زینت بخش نمایشگاه ها می شود متفاوت است . عکس های خبری به علت اینکه به مقیاس وسیع چاپ و پخش می شوند از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند چرا که مردم عکس را باور دارند . به طور کلی مخاطبان روزنامه ها با نگاه به عکس های مختلف ، مطالبی را که برایشان جذابیت دارند و به نوعی با کار و زندگیشان ارتباط می یابند ، انتخاب می کنند و سپس می خوانند . به همین دلیل ، صفحه اول اکثر روزنامه ها به سبک ویترینی و با عکس های بزرگ آرایش می شوند . در چنین روزنامه هایی بزرگی یا کوچکی عکس ، خود اهمیت آن عکس را القاء می کند . به عبارتی ارتباط خواننده با روزنامه از طریق صفحه اول تا آن اندازه ای دارای اهمیت است که می تواند مخاطب را ترغیب به خرید روزنامه کند و یا اورا از خرید روزنامه منصرف سازد . در واقع عکس های صفحه اول روزنامه ها این ذهنیت را به خواننده القاء می کنند که مهمترین وقایع روز همان است که آنان در صفحه اول خود به صورت عکس نشان داده اند . بنابراین با توجه به اهمیت فراوان عکس در صفحه اول روزنامه ها ، در این تحقیق سعی شده است که عکس های صفحه اول چهار روزنامه شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت مورد مقایسه قرار گیرند .
طرح مسأله
امروزه در میان شاخه های گوناگون عکاسی ، رشته ای که بطور گسترده و گاه پیچیده زندگی انسان را احاطه کرده است ، عکاسی مطبوعاتی است . در حقیقت این نوع عکاسی روایت مستند و مصوری است از آنچه که در جهان ما می گذرد . از همین رو است که در میان شاخه های گوناگون عکاسی ، عکاسی مطبوعاتی توانسته است ضمن نفوذ در بخش مهمی از فکر و زندگی مردم ، جایگاه والایی برای خود کسب کند تا آنجا که در هر گوشه زندگی انسان ها ، می توان از آن نشانی یافت . در واقع اگرچه عکس ، خود ابزار ارتباطی مستقلی است اما هنگامی که فتوژورنالیسم به عنوان یک هنر ارتباطی در اختیار مطبوعات قرار می گیرد نقش خود را به عنوان یک رسانه واسطه ایفا می کند و مفهوم کلمات را به تصویر کشیده و عرضه می کند . بنابراین ضروری است که نقش این وسیله ارتباطی حساس که از نقش مکمل برای وسایل ارتباط جمعی بر خوردار است به خوبی شناخته شود .این ضرورت از آنجا ناشی می شود که استفاده بجا و مناسب از عکس های جذاب خبری در مطبوعات ، باعث جذب مخاطبان بیشتر و این نیز باعث بالا رفتن تیراژ می شود . اگرچه نمی توان گفت که تنها با به کار گیری صحیح عکس خبری ، تیراژ مطبوعات بالا می رود ، اما در هر حال نمی توان تاثیر این وسیله ارتباطی را در جلب هر چه بیشتر مخاطبان نادیده گرفت که این نیز به طور غیر مستقیم در افزایش تیراژ موثر است . به طور کلی باید گفت : با توجه به اینکه مخاطبان مدت زمان اندکی را صرف توجه به عکس های موجود در روزنامه ها می کنند بنابراین عکس های موجود باید منعکس کننده محتوی اخبار باشند ، تا بتوان از طریق آنها توجه مخاطبان را به اخبار جلب کرد . حتی گاهی اوقات در صورت گویا بودن عکس می توان از آن برای تکمیل خبر و یا حتی در مواردی به جای خبر استفاده کرد . در نتیجه روزنامه هایی که بتوانند از این وسیله به بهترین شکل ممکن بهره گیرند قادر خواهند بود مخاطبان بیشتری را برای خود کسب کنند . ( دزواره ، 1377 ، ص 6 )
اما متأسفانه دست اندر کاران بسیاری از روزنامه ها نتوانسته اند از این وسیله بیانی نیرومند به خوبی بهره بگیرند و بیشتر به عکس های غیر خبری ، چهره ای و آرشیوی توجه نموده اند . و به طور کلی عکاسی خبری در ایران نه تنها پیشرفتی نداشته ، بلکه سیر نزولی را هم طی کرده است و بخشی از این عدم توجه و بها ندادن به آن ، از سوی دست اندرکاران مطبوعات و مقامات مسئول فرهنگی مملکت به دانش آموختگان رشته های ارتباطات و مسئولین آموزشی آن مربوط می شود . بنابراین با بررسی تفاوت ها و شباهت های موجود در عکس های صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم ، رسالت و جمهوری اسلامی از نظر سطح زیر چاپ ، زاویه و موقعیت ، منطقه رویداد ، موضوع ، نوع عکس از نظر آرشیوی و به روز بودن ، جهت دار بودن و یا خنثی بودن و نوع نمای عکس خبری شاید بتوان توجه افراد بویژه دست اندر کاران روزنامه ها را به آن گسترده و تا اندازه ای درک آنان را در مورد عکس خبری دگرگون ساخت .
هدف تحقیق
امروزه عکس به صورت قسمت مکمل و متمم روزنامه نگاری در آمده است و این کار یعنی بهره گیری از عکس برای عینیت بخشیدن به خبر ، در واقع عکس نیروی جاذبه روزنامه است . و عکس های خبری به علت اینکه به مقیاس وسیع چاپ و پخش می شوند از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند چرا که مردم عکس را باور دارند . ( برسون ، 1376 ، ص 79 )
بطور کلی با توجه به اهمیت فراوان عکس و تصویر در مطبوعات بویژه در صفحه اول روزنامه ها و با توجه به این که ارزش یک عکس می تواند در بسیاری از موارد از صدها صفحه مطلب خبری و تفسیری بیشتر باشد ، تحقیق حاضر به شناخت تشابهات و تمایزات تصاویر مورد استفاده در صفحه اول چهار روزنامه شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت از نظر سطح زیر چاپ ، زاویه و موقعیت ، منطقه رویداد ، موضوع ، جهت دار بودن و یا خنثی بودن ، نوع نمای عکس خبری ، شخصیت مدار بودن یا رویداد مدار بودن ، خبری بودن یا نبودن ، مرتبط بودن عکس با تیتر اول صفحه و نوع مطلب همراه با عکس پرداخته است .
سوالات تحقیق
1– آیا بین عکس های چاپ شده در صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت از نظر سطح زیر چاپ تفاوتی وجود دارد ؟
2 – آیا بین عکس های چاپ شده در صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت از نظر زاویه تفاوتی وجود دارد ؟
3 – آیا بین عکس های چاپ شده در صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت از نظر منطقه رویداد تفاوتی وجود دارد ؟
4 – آیا بین عکس های چاپ شده در صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت از نظر شخصیت مدار بودن یا موضوع مدار بودن تفاوتی وجود دارد ؟
5– آیا بین عکس های چاپ شده در صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت از نظر جهت دار بودن و یا خنثی بودن تفاوتی وجود دارد ؟
6 – آیا بین عکس های چاپ شده در صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت از نظر نوع نمای عکس خبری تفاوتی وجود دارد ؟
7 – آیا بین عکس های چاپ شده در صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت از نظر موضوع عکس تفاوتی وجود دارد ؟
8 – آیا بین عکس های چاپ شده در صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت از نظر خبری بودن یا نبودن عکس تفاوتی وجود دارد ؟
9 – آیا بین عکس های چاپ شده در صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت از نظر مرتبط بودن عکس با تیتر اول صفحه تفاوتی وجود دارد ؟
10 - آیا بین عکس های چاپ شده در صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت از نظر نوع مطلب همراه با عکس تفاوتی وجود دارد ؟
11- آیا بین عکس های چاپ شده در صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت از نظر موقعیت ( لوکیشن ) عکس تفاوتی وجود دارد ؟
فرضیات
1- بین اهمیت عکس و مقدار سطح زیر چاپی که در صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت به آن اختصاص داده شده است تفاوت معنا داری وجود دارد .
2 - بین زاویه عکس و مقدار سطح زیر چاپی که در صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم، جمهوری اسلامی و رسالت به آن اختصاص داده شده است تفاوت معناداری وجود دارد .
3 – بین منطقه رویداد عکس و مقدار سطح زیر چاپی که در صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت به آن اختصاص داده شده است تفاوت معنا داری وجود دارد .
4 – بین شخصیت مدار بودن یا موضوع مدار بودن عکس و مقدار سطح زیر چاپی که در صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت به آن اختصاص داده شده است تفاوت معنا داری وجود داد .
5 – بین جهت دار بودن و یا خنثی بودن عکس و مقدار سطح زیر چاپی که در صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت به آن اختصاص داده شده است تفاوت معنا داری وجود دارد .
6 - بین نوع نمای عکس های خبری و مقدار سطح زیر چاپی که در صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت به آن اختصاص داده شده است تفاوت معنا داری وجود دارد .
7 – بین موضوع عکس های خبری و مقدار سطح زیر چاپی که در صفحه اول روزنامه های شرق، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت به آن اختصاص داده شده است تفاوت معنا داری وجود دارد .
8 – بین خبری بودن یا نبودن عکس و مقدار سطح زیر چاپی که در صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت به آن اختصاص داده شده است تفاوت معنا داری وجود دارد.
9 – بین مرتبط بودن موضوع عکس با تیتر اول و مقدار سطح زیر چاپی که در صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت به آن اختصاص داده شده است تفاوت معنا داری وجود دارد .
10 – بین نوع مطلب همراه با عکس و مقدار سطح زیر چاپی که در صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت به آن اختصاص داده شده است تفاوت معنا داری وجود دارد .
11- بین موقعیت ( لوکیشن ) عکس و مقدار سطح زیر چاپی که در صفحه اول روزنامه های شرق ، صاحب قلم ، جمهوری اسلامی و رسالت به آن اختصاص داده شده است تفاوت معنی داری وجود دارد .
اصطلاحات کلیدی
روزنامه
منظور روزنامه هایی است که به صورت روزانه به زبان فارسی در سطح کشور منتشر می شوند .
بررسی تطبیقی
عبارت است از مقایسه ، رسیدگی و تحقیق در مورد مساله ای یا موضوعی خاص در یک یا چند جا .
خبر
خبر گزارش عینی از واقعیت هاست . که دارای یک یا چند ارزش خبری باشد و تحت تاثیر عوامل درون سازمانی و سازمان قرار بگیرد و پاسخگو به شش سوال اساسی ( چرا ؟ چگونه ؟ کجا ؟ چه زمانی ؟ چه کسی ؟ و چه چیزی ) باشد .
عکس خبری
منظور عکس هایی است که در رابطه با مطالب خبری و در جهت تکمیل آن در روزنامه به چاپ می رسد .
تحلیل محتوا
: تحلیل محتوا تجزیه و تحلیل تکنیکی است که برای تشریح عینی ، منظم و مقداری محتوای آشکار بکار می رود .
پیشینه تحقیق
بطور کلی تنها پایان نامه ای که در زمینه تحلیل عکس های خبری چاپ شده در صفحه اول روزنامه به انجام رسیده است : پایان نامه خانم شیرین سالاروند دانشجوی کارشناسی ارشد علوم ارتباطات اجتماعی دانشگاه ولیعصر واحد تهران مرکز ، تحت عنوان (( تحلیل عکس های چاپ شده در صفحه اول روزنامه های حیات نو ، جام جم ، کیهان و مردم سالاری از دو بعد عکاسی و روزنامه نگاری در مقطع زمانی آبان 1381 )) می باشد . که توضیحات لازم در مورد آن به همراه پایان نامه های بسیاری که در زمینه " عکس خبری " به انجام رسیده است در ذیل آورده شده است :
تحقیقات انجام گرفته در مقطع کارشناسی ارشد :
1 – عنوان (( تحلیل عکس های چاپ شده در صفحات اول روزنامه های حیات نو ، جام جم ، کیهان و مردم سالاری از دو بعد عکاسی و روزنامه نگاری در مقطع زمانی آبان 1381 )) می باشد که توسط خانم شیرین سالاروند دانشجوی علوم ارتباطات اجتماعی در سال 81 – 80 در دانشکده روانشناسی و علوم اجتماعی دانشگاه ولیعصر واحد تهران مرکز به انجام رسیده است . این تحقیق به تحلیل عکس ها چاپ شده در صفحات اول چهار روزنامه حیات نو ، کیهان ، مردم سالاری و جام جم از دو بعد عکاسی و روزنامه نگاری در آبان ماه 1381 پرداخته است و هدف از آن تحلیل محتوای عکس های روزنامه های مذکور می باشد . این تحقیق با روش تحلیل محتوا به انجام رسیده است .
نتیجه به دست آمده در این تحقیق بر این اساس است که متاسفانه دست اندر کاران این روزنامه های حیات نو ، مردم سالاری و جام جم نتوانسته اند از این وسیله بیانی نیرومند به خوبی استفاده کنند و بیشتر به عکس های غیر خبری ، چهره ای ، آرشیوی و ارزش خبری شهرت توجه کرده اند ، اما روزنامه کیهان بیشترین عکس خبری را چاپ کرده است و بیشتر از عکس های غیر چهره ای بهره برده و علاوه بر ارزش خبری شهرت از ارزش خبری برخورد و تضاد در بیان مسائل خویش بیشتر استفاده کرده است .
2- عنوان (( نقش و جایگاه عکس خبری در ایران )) که توسط خانم سهیلا خلجی دانشجوی علوم ارتباطات اجتماعی در سال 77 – 76 در دانشکده روانشناسی و علوم اجتماعی دانشگاه ولیعصر واحد تهران مرکز به انجام رسیده است . هدف این پژوهش شناخت جایگاه عکس خبری در مطبوعات ایران و به دست آوردن شناختی صحیح از نگرش دست اندکاران مطبوعات به عکس خبری بوده است . این تحقیق با روش های تحلیل محتوا و پیمایشی به انجام رسیده است .
این تحقیق کوششی است در جهت شناسایی نقشی که عکس خبری به عنوان یک وسیله ارتباطی در انتقال مفاهیم دارد و بر اساس نتیجه به دست آمده در این پژوهش به دست اندر کاران مطبوعات پیشنهاد شده است تا جلسات آموزشی و یا توجیهی نسبت به شناخت مبانی خبر و جایگاه عکاسان خبری در مطبوعات برقرار شود .
تحقیقات انجام گرفته در مقطع کارشناسی :
1- عنوان (( نقش عکس در مطبوعات ایران )) که توسط کامران فریدونی دانشجوی عکاسی در سال 77 - 76 در دانشگاه هنر و معماری واحد تهران مرکز به انجام رسیده است . برای تهیه این پایان نامه چهار نشریه رایج کشور انتخاب و جداولی آماری از ویژگی های کمی و کیفی عکس های بکار گرفته شده در آنها تهیه شده است . نشریات مذکور عبارتنداز : 1 – روزنامه همشهری ، به دلیل اینکه پرتیراژ ترین روزنامه موجود و اولین روزنامه رنگی ایران است 2 – روزنامه ابرار ورزشی ، به دلیل اینکه پرتیراژترین روزنامه ورزشی است و تعداد عکس های زیاد در مقایسه و در قطع های بزرگ استفاده می کند 3 – هفته نامه مهر ، به دلیل به کارگیری عکس های بسیار زیاد و تیراژ بالا 4 – هفته نامه ایران جوان ، به جهت نگاه خاص آن به عکس و نحوه بکارگیری آن و تعداد عکس های زیاد و تیراژ بالا . از هر کدام از نشریات فوق سه شماره پیوسته انتخاب و تحقیق بر آنها صورت گرفته است . از هر کدام از آمارهای ارائه شده نتایجی اخذ و از جداول هر سه شماره یک نشریه نتایجی گرفته شده و در پایان بر اساس نتایج حاصله تحلیلی از نحوه بکارگیری عکس در نشریات ایران ارائه شده و تا حدی شرایط ایده آل ترسیم شده است . نتایج بدست آمده در این تحقیق عبارتنداز : از مزایای زیرنویس عکس در هیچ یک از نشریات استفاده نشده است ، خلاء عکس های خبری در نشریات موجود ، بی ربط بودن تصاویر با متن خبر ، عدم وجود عکس از حوادث مشمئز کننده در صفحات حوادث ، عدم رعایت قواعد حرفه ای روزنامه نگاری در مورد زیرنویس .
2- عنوان (( فتوژورنالیسم )) که توسط عطاء الله عطاران دانشجوی عکاسی در سال 77 – 76 در دانشگاه هنر و ومعماری واحد تهران مرکز به انجام رسیده است . در این پایان نامه تعریفی مختصر اما در عین حال جامع و کامل از تاریخچه فتوژورنالیسم ارائه شده است . و برای آشنایی هر چه بیشتر مخاطبین با این موضوع ، تحقیق انجام شده به مهمترین گونه های مختلف عکاسی در فتوژورنالیسم می پردازد . عکس های خبری و زیر نویس عکس که مهمترین بخش در فتوژورنالیسم
می باشد ، مورد بحث و بررسی قرار می گیرد . در ادامه به نقش و ویژگی های عکاس خبرنگار اشاره شده و حتی چند تن از آنان که در ایران و جهان از شهرتی برخوردارند معرفی می گردند . سپس تعریفی از گزارش مصور در بحث فتوژورنالیسم ارائه گردیده و عکس های کارعملی " یکروز کار در شالیزار " پایان بخش این تحقیق است .
3 - عنوان (( فتوژورنالیسم )) که توسط ستاره سادات پیغمبری دانشجوی رشته عکاسی در سال 77 – 76 در دانشگاه هنر و معماری واحد تهران مرکز به انجام رسیده است . این پایان نامه سعی در معرفی و شناخت پدیده عکاسی خبری دارد و طی آن ، فتوژورنالیسم از معنای واژه تا جایگاه آن در مطبوعات و از تاریخچه پیدایش تا وضعیت کنونی مورد بررسی قرار گرفته است . سپس طی یک تقسیم بندی عمومی و کلی ، گرایشات و تخصص های متنوع و گوناگون فتوژورنالیسم معرفی و به خوانندگان تقدیم شده است . در بخش انتهایی این پایان نامه ، تجربیاتی که در اجرای پروژه عملی با عنوان " نگاهی به زندگی قوم ترکمن " موفق به کسب آنها شده است در اختیار خوانندگان قرار گرفته است . هدف از نگارش این پایان نامه انجام تحقیقی بود در باب موضوع " فتوژورنالیسم " یا " عکاسی برای مطبوعات " و در اختیار قرار دادن اطلاعاتی هر چند فشرده و کوتاه در مورد این رشته تخصصی عکاسی.
4 – عنوان (( معرفی نسل جوان عکاسان خبری در ایران )) که توسط سپیده شاهوردی دانشجوی رشته عکاسی در سال 83 – 82 در دانشگاه هنر و معماری واحد تهران مرکز به انجام رسیده است . هدف از این پژوهش معرفی عکاسان خبری جوان که در سال های اخیر قادر به ایجاد فضای جدیدی در عکاسی مطبوعاتی ایران شده اند ، می باشد . همچنین آگاهی از روند شکل گیری عکس و عکاسی و جایگاه کنونی آن در مطبوعات ایران . روش پژوهش ، میدانی است و به صورت مصاحبه انجام گرفته است . نتیجه بدست آمده در این پژوهش حاکی از این است که به طور کلی عکاسان خبری در ایران به جایگاه واقعی خود در مطبوعات دست نیافته اند و تنها توجه برخی از روزنامه ها و نشریات را به صورت حرفه ای کاملا تخصصی و مهم به خود جلب کرده اند .
معنای واژه خبر
واژه " خبر " در لغت بمعنای " آگهی " ، " اطلاعیه " و " پیغام " است . آنچه نقل و حدیث شود ، اعم از اینکه قول باشد یا کتابت " خبر " است و " خبر " ناقل مطلب است . ( لغتنامه دهخدا ، ص 245 )
در اصطلاح مطبوعات ، مطالبی که افراد دست نویس می کنند و به چاپخانه می دهند تا از روی آن به چاپ برسد " خبر " گفته می شود . اصل دست نویس مطالب چاپ شده نیز " خبر " است .
در اصطلاح روزنامه نگاری ، مطالبی که روزنامه ها نسبت به وقایع جهان می نویسند و انتشار می دهند " خبر " نامیده می شوند .
در نظر تاریخ نویسان ، " خبر " به بیان وقوع حادثه ای اطلاق می شود که بیان کننده آن را دیده یا شنیده است و به این ترتیب خبر با " اقول مستند " ( گفته های مستند شده ) متفاوت است . " خبر " همواره بحث در مورد وقایع می کند ولی اقوال مستند به بحث درباره نظرات و آراء می پردازند و علاوه بر اینها ، ایندو از حیث ماهیت نیز متفاوتند که بر اساس این اختلاف ، موضوع خبر غیر از اقوال مستند می شود . هدف و غایت ایندو نیز با هم اختلاف دارد . زیرا " خبر " موجب آگاهی می شود نه اعتقاد ولی اقوال مستند موجب اعتقاد و ایمان می شوند و به صرف آگاهی اکتفا نمی کنند .
بطور کلی برای خبر تعاریف متعددی وجود دارد ، از لحاظ لغوی واژه خبرکه اکنون در فارسی بکار می رود ، از عربی گرفته شده است و معادل آن در زبان های اروپایی کلمه ( information ) می باشد . ( همان منبع ، ص 248 )
تعریف خبر
خبر پیامی است که نخست دارای پنج خصلت و عنصر باشد :
1 – پیام رسانی و فراگیری پیام
2 – تازگی نسبت به گذشته ، یعنی انسان به چیزی برخورد کند که در گذشته نسبت به آن بیگانه بوده است و در نتیجه به آگاهی جدیدی دست پیدا کند .
3 – اهمیت پیام
4 – انجام یا عدم انجام خبر
5 – دارا بودن بعد سیاسی ، فرهنگی و اقتصادی
چنین پیامی ، پس از پخش و انتشار در میان توده ها می تواند در نظام ارزشهای حاکم موثر افتد و در نتیجه کنش و واکنش در نظام ارتباطات اجتماعی ایجاد نماید . پس نخستین وظیفه مطبوعات جستجوی اطلاعات و اخبار و سپس انتقال و پخش آنهاست . (معتمدنژاد ، 1346 ، ص 26 )
بطور کلی برای خبر تعاریف متعددی وجود دارد ، از لحاظ لغوی واژه خبرکه اکنون در فارسی بکار می رود ، از عربی گرفته شده است و معادل آن در زبان های اروپایی کلمه ( information ) می باشد . علمای مختلف ارتباطات اجتماعی و نویسندگان کتابهای روزنامه نگاری برای خبرهای مطبوعاتی تعریف های گوناگون ذکر می کنند که به چند نمونه از آنها اشاره می شود .
1- خبر هر موضوع جاری روز است که بعلت جالب بودن و طرف توجه قرار گرفتن آن از طرف خوانندگان در مطبوعات منتشر می شود .
2- خبر ، اعلام و بیان وقایع جالب زندگی اجتماعی و نقل عقاید و افکار عمومی است .
3- هر واقعه ای که روی می دهد قبل از آنکه کسی بدان آگاهی یابد ، ناشناخته است و فقط موقعی جنبه خبری پیدا می کند که آشکار گردد .
4- بنابراین موضوع خبر چیزی است که در حال حاضر وجود و در لحظات قبلی وجود نداشته است . چیزی که ناگهان پدید آمده است و پس از پیدایش بلافاصله کسب شده است . بهمین جهت خبرهای مطبوعاتی را در اصطلاح " تازه ها " و در انگلیسی " news " می گویند وسائل ارتباطی تنها مطالب و مسایل جدید را بعنوان خبر منتشر می کنند . (معتمدنژاد و منصفی ، 1368 ، ص 16 - 19 )
عکس خبری
یک عکس خبری بیان تصویر یک رویداد تازه است که وقوع امری را به بیننده منتقل می کند یک عکس خبری منتشر شده باید واقعی ، قابل فهم و حاوی پیام اطلاعاتی و خبری باشد به عبارت دیگر یک عکس خبری نمایانگر موضوع تازه ای است و خبر در ارتباط با زمان معنا پیدا می کند . به همین دلیل عکس خبری دیروز ارزش خبری برای امروز ندارد مگر اینکه ادامه خبر دیروز باشد . در کنار عامل زمان که در عکس های خبری تعیین کننده است عوامل دیگری وجود دارد که رعایت آنها در تاثیر گذاری عکس های خبری دخالت زیادی دارد . به عنوان مثال آیا عکس خبری رویداد مهمی را عنوان می کند یا اینکه محتوای آن مورد توجه عموم مردم می باشد ، آیا شخص مشهوری در حادثه ای که از آن عکس گرفته شده است دخیل بوده است و یا اینکه حادثه اسف باری رخ داده است ؟
تمام اینها عواملی هستند که در تاثیر گذاری عکس و توجه آن از طرف مخاطبین می تواند موثر باشد . برای خوانندگان روزنامه و بینندگان ، تصویر تکان دهنده است و آنها را به توجه و احتیاط بیشتری ترغیب می کنند . البته نباید فراموش کرد که برخی از وقایع و رویدادها اجتناب ناپذیرند ، مثلا سقف معادن فروکش می کنند ، گردباد بخشی از شهر را در هم می کوبد ، اتومبیل ها تصادف می کنند و غیره چنین حوادثی به طور روزمره اتفاق می افتند . اما ثبت آنچه در یک شهر رخ می دهد و مطلع کردن خوانندگان روزنامه از اتفاقات و رویدادهای مهم ، از جمله وظایف اصلی مطبوعات محسوب می شود . ضمنا می دانیم که خوانندگان روزنامه نسبت به حوادث کنجکاوی نشان می دهند ، عکاسان مطبوعات نیز دیدی مشابه کارگردانان سینما دارند یعنی به دنبال یافتن مکان و محلی هستند که بتوانند نماهای عمومی و سرتاسری بگیرند ، همچنین به جستجوی زوایایی می روند که بتوانند به موضوع ( سوژه ) نزدیک شده و نمای درشت بگیرند . اما خبرنگاران دوربین به دست معمولا مجبورند نماهای خود را در محل طراحی و ثبت کنند . آنها فرصتی برای تدارک و آماده سازی صحنه ندارند ، آنها تابع لحظه و شرایط لحظه ای هستند و مجبورند کارشان را به اصطلاح ضرب العجلی انجام دهند . ضمن اینکه به خوبی آگاهند که اگر یک زاویه مهم و حیاتی را از دست بدهند ، دیگر نخواهند توانست برای تکرار آن صحنه ، تدبیر وچاره ای بیندیشند . به عبارت دیگر ، تکرار عمل و تکرار عکسبرداری در قلم و خبر و در این حرفه معنایی ندارد . ( کوبر ، 1370 ، ص 100 – 85 )
کاربرد عکس در روزنامه
روزنامه ها ومجلات امروزی در قیاس با گذشته عکس های بیشتری در صفحات خود چاپ می کنند و این شاید ناشی از گسترش روز افزون مطبوعات و توجه دست اندرکاران به ضرورت " جذابیت " صفحات روزنامه باشد . عکس در روزنامه دارای چهار نقش مهم است :
1 – عکس در بسیاری از موارد به خودی خود ارزش خبری دارد . باید دانست که عکس بعضی اوقات خبر را تکمیل می کند و برخی مواقع به کلی جای یک نوشته را می گیرد .
2 – عکس مستقیما خواننده را در حادثه شرکت می دهد و امکان تماشای اشخاص و چیزهایی را که در صحنه هستند در اختیار او می گذارد .
3 – عکس وسیله سرگرمی خواننده است و به همین سبب مطبوعات تلاش دارند همیشه عکس های جالب و دیدنی منتشر کنند .
4 – عکس پایه و اساس کار ماکت سازی در روزنامه است و ماکت سازان با توجه به نوع و تعداد عکس ، ماکت صفحه را تهیه می کنند . ( معتمد نژاد ، ص 345 – 344 )
کاربرد صحیح عکس در مطبوعات موضوعی حیاتی است ، تا جایی که عکس هایی که نظر و توجه خواننده روزنامهد را جلب نکند درست شبیه صفحه سفیدی است که نه خبری در آن چاپ شده و نه عکس . ( کوبر ، ،1370 ، ص 253 )
عکس باعث جلب توجه مخاطب به خبر می شود و می توان گفت ارزشی هم اندازه تیتر دارد زیرا به همان اندازه در جلب توجه خواننده روزنامه مؤثر است . بدون در نظر گرفتن محتوا ، عکس به بینندگان و شنوندگان ( مخاطبان ) می گوید : این مطلب را بخوانید ، خیلی مهم است . تصویر عملکردی مانند علامت راهنما دارد که در روزنامه ظاهر می شود و توجه خوانندگان را درست به نقطه ای که مطلب مربوط به آن عکس در روزنامه نوشته ، رهنمون می شود . (کوبر، 1370 ، ص 285 )
مهم این است که عکس به مطلب سندیت می دهد . در روزنامه ها و مجلات ، عکس ها به خاطر سندیت و قدرت بیانشان مورد استفاده قرار می گیرند .عکس ها ، رویدادهای مهم و مردمی را که می خواهیم درباره آنها بیشتر بدانیم به ما نشان می دهند . ( بدیعی ، ص 23 )
تعریف فتوژورنالیسم ( عکس خبری )
فتوژورنالیسم ترکیبی است لاتین از دو کلمه فتو به معنای عکس و ژورنال به معنای روزنامه نگاری یا جریده نگاری . ( فرهنگ لغات انگلیسی – فارسی حییم ، حرف " J " ، Journalism ) .
بطورکلی فتوژورنالیسم یک لغت مرکب است که در سال 1942 برای اولین بار توسط " فرانک لاتر موت ریس " مدرس ژورنالیسم در دانشگاه میسوری مطرح شد در تقسیم بندی انواع عکاسی ، عکاسی خبری یا فتوژورنالیسم یکی از شاخه های عکاسی مستند محسوب می شود . در تعریف عکاسی مستند گفته می شود : عکاسی مستند نمایش دنیای واقعی است که به قصد القاء مطالبی مهم به بیننده به وجود آمده است . (احمدی، 1371 ، ص 53 )
وزنامه نگاری به مدت یکماه در مقطع زمانی اردیبهشت 1385
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 150 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
