یکی از رایج‌ترین مباحث جامعه اسلامی ایران، موضوع ولایت فقیه ومباحث مربوط به آن است. گرچه این موضوع در متون فقهی از پیشینه وتاریخی بسیار قدیمی برخوردار است، لکن پس از پیروزی انقلاب اسلامی‌ایران رسماً وارد مباحث حقوق اساسی و ادبیات سیاسی کشور ما شده است.تا پیش از آن، مردم به جز خواص و اهل علم، اطلاعات چندانی نسبت به‌ولایت فقیه و اختیارات او نداشتند. ملت ما ولایت فقیه را با نام بنیان گذارجمهوری اسلامی، حضرت امام خمینی5 شناخت، امّا ـ همان‌طور که اشاره‌شد ـ در منابع و متون قدیمی فقه شیعه از این موضوع بحث شده است. با این‌حال، مفهوم کنونی ولایت فقیه میراث امام خمینی(ره) است. ایشان سلسله‌مباحث منظمی را در این خصوص، در سال 1348 در نجف اشرف مطرح‌کردند که در همان زمان نیز به چاپ رسید.
شهید بهشتی از عالمان و متفکرانی است که در مورد ولایت فقیه‌نظریه‌پردازی کرده‌اند. وی پیش از انقلاب و پس از آن مباحث مربوط به‌ولایت فقیه را مطرح کرد. در مجلس بررسی نهایی قانون اساسی (مجلس‌خبرگان) نیز دفاعیات روشنی راجع به اصل ولایت فقیه انجام داد. در این‌قسمت، آرای این اندیشمند روشنفکر را مورد بررسی قرار داده، آرا ونظریات او را در خصوص «شرایط رهبری»، «تعیین رهبری» و «اختیارات‌رهبری» بیان می‌نماییم.
شهید بهشتی و ولایت فقیه