آشنایی با تشکیلات و سازمان کار قوه قضائیه و امر قضا در کشور
قوه قضائیه قوه ای است :
1- مستقل
2- پشتیبان حقوق ( فردی ، اجتماعی)
3- مسئول تحقق بخشیدن به عدالت
وظایف اساسی قوه قضائیه :
1- رسیدگی و صدور حکم در مورد تظلمات، تعدیلات، شکایات ، حل وفصل دعاوی و رفع خصومات و اخذ تصمیم و اقدامات لازم در آن قسمت از امور حسبیه که قانون معین می کند.
2- احیای حقوق عامه و گسترش عدل و آزادی های مشروع
3- نظارت بر حسن اجرای قوانین
4- کشف جرم، تعقیب و مجازات و تعزیر مجرمین و اجرای حدود و مقررات مدون جزائئ اسلام
5- اقدام مناسب برای پیشگیری از وقوع جرم و اصلاح مجرمین
بخش های مختلف تشکیلاتی قوه قضائیه :
1- رئیس قوه قضائیه
2- دادگستری جمهوری اسلامی ایران ( 1- دادسرا« عمومی- اختصاصی»2- دادگاه « حقوقی- کیفری » )
3- دیوان عالی کشور
4- وزیر دادگستری
5- سازمان های وابسته به قوه قضائیه ( ثبت اسناد و املاک ، بازرسی کل کشور ، سازمان زندان ها، دیوان عدالت اداری، روزنامه رسمی ، دانشکده علوم قضائی )
رئیس قوه قضائیه :
1- برای انجام امور قضائی ، اجرایی و اداری
2- از سوی مقام معظم رهبری
3- مجتهد آگاه به امور قضائی و مدیر و مدبر و عادل
4- به مدت پنج سال
5- عالی ترین مقام قوه قضائیه است .
نکته : با اصلاح قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ریاست قوه قضائیه از صورت یک مدیریت جمعی و شورایی (شورای عالی قضایی) به صورت مدیریت فردی تبدیل گردید .
وظایف اساسی رئیس قوه قضائیه:
1- ایجاد تشکیلات لازم در دادگستری
2- تهیه لوایح قاضایی
3- استخدام قضات شایسته و عزل و نصب آنها
4- انجام سایر امور اداری آنها طبق قانون
دادگستری جمهوری اسلامی ایران :
1- بدنه اصلی و عملیاتی تشکیلات امر قضا در کشور است .
2- دادگستری مشتمل بر: 1- دادسراها 2- دادگاهها در سراسر کشور است .
دادسرا ← در کشور ما پس از استقرار نظام مشروطه تحت نفوذ و تأثیر فرهنگ غربی و خصوصاً به تقلید از کشور فرانسه تأسیس گردید .
دادسرا در گذشته به آن اداره مدعیان عمومی می گفتند .
تشکیلات دادسرا :
1- دادستان : ریاست دادسرا را بر عهده دارد
2- دادیار: به نمایندگی از طرف دادستان انجام وظیفه می کند ( وکیل عمومی )
3- بازپرس :قاضی تحقیق نیز به او گویند . تحقیق مقدماتی جرائم – جمع آوری دلایل له و علیه متهم تحت نظارت دادستان بر عهده دارد .
نکته : وظایف نظارت بر کلیه دادسراهای کشور بر عهده دادستان کل کشور است .
انواع دادسرا :
دادسرای عمومی ← در معیت دادگاههای عمومی
دادسرای اختصاصی ← در معیت دادگاههای اختصاصی
مثال : دادسرای نظامی و دادسرای انقلاب اسلامی
دادگاه ← تعریف ← محکمه واحدی است که در آن قاضی و عندالزوم مشاوران وی بر اساس محتویات پرونده ، قوانین و مقررات قضائی و حسب ضرورت استفاده از فتاوی معتبر ، به امور قضائی رسیدگی و حکم لازم را صادر می کند .
تشکیلات قوه قضاییه