فرمت فایل : word (لینک دانلود پایین صفحه) تعداد صفحات 55 صفحه
تعاریف :
- طبق یک تعریف ساده ،علف هرز یک گیاه نابجا می باشد یعنی در جایی می روید که حضورش نامطلوب می باشد .
- علف هرز گیاهی است خود رو که به طور ناخواسته در مزارع و باغ ها می روید که کمیت و کیفیت و در نتیجه ارزش اقتصادی محصول زراعی را به شدت پایین می آورد و ضمن اختلال در عملیات زراعی هزینه های تولید را افزایش می دهد .
- علف هرز گیاهی است که در جایی که رویید حضورش بیش از فایده است . گفته می شود گندم در مزرعه جو علف هرز است یعنی با وجودی که گندم دارد چون به طور خودرو روئیده است و هدف کشت نبوده است ، علف هرز محسوب می شود .
از گیاهان علف هرز که در یک مزرعه می روید مثل پنیرک و گل قاصد همیشه علف هرز محسوب می شود ولی بعضی را همیشه علف هرز نمی نامیم . این که گیاهی علف هرز شناخته می شود یا نه، به مشکلاتی که تولید می کند بستگی دارد .
به عنوان مثال در یک مزرعه جو که برای تغذیه دام مورد استفاده است ،مشکل بتوان گندم و یا یولاف را علف هرز دانست زیرا وجود آن ها مشکل ایجاد نمی کند ولی اگر در بین مزرعه ی جو که برای تولید بذر کشت شده باشد مخلوط شدن بذر گندم و یا یولاف با بذر جو مشکل ایجاد می کند و جداسازی آن ها هزینه در بر دارد .
صفات مشخص علف های هرز :
یک گیاه هرز علاوه بر ناخواسته بودن مشخصه های دیگری هم دارد مانند :
- دارا بودن قدرت تولید تولید بذر زیاد و در نتیجه تولید جمعیت های بذر
- داشتن قدرت فراوان برای تثبیت سریع جمعیت خود در زمین
- توانایی حفظ قوه ی نامیه بذرهای دفن شده برای مدت طولانی
- سازگاری وسیع برای انتشار در شرایط گوناگون
- دارا بودن اندام های رویشی تکثیر شونده
- توانایی اشغال سریع اراضی آماده شده برای کشت و کار
توزیع علف های هرز :
حدود 250 گونه ی گیاهی به عنوان علف های هرز شناخته شده اند که این علف های هرز یک دهم درصد از فلور گیاهی جهان می باشند از 250 گونه 70% در 12 خانواده ی گیاهی وجود دارد ،30%آن ها در دو خانواده ی کامپوزیته و گرامینه قرار دارد .
زیان علف های هرز در مزارع کشاورزی :
1- مصرف آب : علف های هرز مقدار قابل توجهی آب را که باید به مصرف گیاهان زراعی برسد خود مصرف می کنند . وجود علف های هرز در کف و کنار جوی ها کند شدن حرکت آب و درنتیجه نفوذ بیشتر آب در زمین و خارج شدن مقدار زیادی آب از دسترس کشاورز را به همراه دارد .
2- مصرف مواد غذایی : علف های هرز برای جذب مواد غذایی خاک قابلیت زیادی دارند . قدرت جذب اغلب آن ها قوی تر از گیاهان زراعی است و در ساختمان خود نیز می توانند مقدار زیادی مواد غذایی را ذخیره کنند مثلا خردل وحشی یا سایر گیاهان تیره ی شب بو ،نیتروژن و فسفر را چهار برابر گندم در ساختمان بدن خود ذخیره می کنند .
3- سایه افکنی : نور خورشید انرژی حیاتی برای فتوسنتز و ساختمان غذایی گیاهان است . علف های هرز بیشتر از گیاهان زراعی رشد کرده و شاخ و برگ بیشتری تولید می کنند ،پس ضمن رقابت با گیاه زراعی برای آب و مواد غذایی بر اثر سایه افکنی رشد آن ها را نیز کاهش می دهد .
4- ترشح مواد مسموم کننده در خاک : ریشه ی گیاهان هرز معمولا مواد خاصی را ترشح می کنند که به صورت سم بسیار قوی عمل کرده و رشد گیاهان را محدود یا متوقف می کند . یکی از این گیاهان علف گندمی یا مرغ است . این گیاه چند ساله است و زیان آن روی جوانه زدن بذر و رشد و نمو گیاهان زراعی طی آزمایشات متفاوت به اثبات رسیده است . از علف های هرز دیگری که فعالانه مواد سمی ترشح می کنند و باعث کاهش رشد گیاه زراعی می شوند می توان به دم روباهی و قیاق ، اویار سلام ،کاهوی وحشی اشاره کرد که به این پدیده آللوپاتی می گویند . علف های هرز به این وسیله شرایط محیطی را به نفع رشد خود تغییر داده و باعث کاهش کمی و کیفی محصول می گردند . امروزه آللوپاتی به هر گونه پاسخ مثبت و یا منفی گیاه نسبت به مواد شیمیایی تولید شده توسط گیاه دیگرتعریف می شود . این تعریف شامل مواد شیمیایی تولید شده توسط قارچ ها ،جلبک ها ،آکتینومایست ها و دیگر میکروب هایی که ممکن است به صورت همراه وجود داشته باشند می شود . تاثیر بازدارنده و تحریک کننده ی این ترکیبات بستگی به غلظت مواد دریافتی و حساسیت گیاه دارد . روشهای مختلفی برای ورود مواد آلل شیمیایی به محیط وجود دارد . ترشح از ریشه ی زنده ،آبشویی از روی برگ ها ،ساقه ها و میوه ها ،آزاد شدن گاز های سمی به اتمسفر و همچنین مواد شیمیایی ممکن است از طریق آبشویی از سطح لاشبرگ ها و یا بافت های ریشه وارد خاک شوند .
5- ایجاد هزینه برای مبارزه
6- کاهش ارزش محصول زراعی : یکی از پارامترهای تعیین کننده ی قیمت مواد ومحصولات کشاورزی ، مقدار مواد خارجی مخلوط با محصول اصلی است . هر چه مقدار این مواد بیشتر باشد ارزش محصول کمتر است . علف های هرز کیفیت محصول زراعی را کاهش داده و گاهی آن را غیر قابل فروش می سازد . آلودگی شدید علوفه به علف هرز ارزش غذایی آن ها را کاهش می دهد . سیر وحشی بوی شدیدی در گندم ایجاد و آن را بد طعم می کند به طوری که ارزش غذایی را برای آرد کردن از دست می دهد . گاهی رسیدن علف هرز و محصول زراعی همزمان است که در این حالت بذر علف های هرز با محصول مخلوط می شود . بذر برخی علف های هرز را نمی توان از بذر محصولات زراعی جدا کرد و در بعضی دیگر این کار بسیار مشکل است . مثلا جدا کردن بذر پیچک از بذر غلات یا جدا کردن بذر سس از بذر یونجه تقریبا غیر ممکن است . جدا کردن بذر بارهنگ از بذر شبدر بسیار مشکل است .
7- کاهش کیفیت و خراب شدن محصولات دامی : بعضی از علف های هرز تاثیر نامطلوبی روی بو، مزه یا طعم محصولات دامی دارند مانند آلیسوم ، نیاله ،خردل وحشی ،بومادران ،کاسنی ،بابونه ،درمنه و بعضی دیگر که ریشک ،دندانه یا قلاب دارند مثل توق ارزش پشم گوسفندان را پایین می آورد .
8- زیان های بهداشتی برای انسان و دام :حساسیت به دانه ی گرده یکی از نمونه های نامطلوب انسان و گیاه است مانند درمنه کبیر. گاهی مقدار بذر های علف های هرز سمی در مواد خوراکی به حدی افزایش می یابد که انسان را مسموم می کند . محصول فله در اغلب نقاط ایران با بذر تلخه ،چچم ، سیاه دانه و ... آلوده است .
9- نامرغوب شدن بذرها : بذر گیاه زراعی که برای کشت انتخاب می گردد باید عاری از علف های هرز باشد .
10- مزاحمت در برداشت محصول و افزایش هزینه
11- میزبانی آفات و بیماری های گیاهی : ویروس موزائیک فیارد ،اسپورهای زنگ سیاه گندم، زمستان را روی علف های هرز آگروستیس (چمن اروپایی ) وجو دم موشی می گذراند . بعضی از زنجره ها روی علف های هرز تاج خروس پناه می گیرند . زنگ زرد غلات نیز زمستان را روی زرشک و گندمیان وحشی می گذراند .
12- ایجاد خوابیدگی در غلات : خوابیدگی در غلات بیشتر تحت تاثیر عوامل ژنتیکی است اما به علت کم شدن نور و همچنین وجود برخی علف های هرز پیچنده خوابیدگی یا ورس ممکن است ایجاد شود .
13- افزایش خطر سرما زدگی در باغ ها در مناطق سردسیر : وجود علف های هرز در سطح باغ که مانع از رسیدن نور خورشید به زمین می شود و خاک زیر آن ها همچنان سرد باقی می ماند، باعث صدمه دیدن درختان می شود .
تحقیق جامع و کامل درباره علف های هرز