دانلود مقاله ی عفاف و حجاب و روند آن در جامعه امروزی ایران بافرمت ورد وقابل ویرایش تعدادصفحات 20
چکیده
در جامعه امروز ما بسیار نامناسب است و بیش تر از آنکه با مشکل بی حجابی مواجه باشیم با معضل بدحجابی روبرو شده ایم. حجاب نه آنکه از زنان چادر بخواهیم و از مردان ردایی. بلکه رعایت شئونات و شرع نیز کافی است. بسیاری از جوامع هستند که بی حجابی در آن ها رواج دارد و قانونی برای حجاب ندارند، اما چنان زشت و زننده همچون برخی افراد در جامعه ما ظاهر نمی شوند. بسیاری از جوانان امروز جامعه بدون داشتن یک معیار و منطق صحیح به لباس هایی روی آورده اند که نمی توان برای آنها هیچ الگویی قرار داد. شرق از ابتدای تاریخ به داشتن حیا و پایبندی به اصول اخلاقی شهرت داشته است و غرب همواره برهنگی و بی حجابی را تشویق کرده است، کشورهای اروپایی نیز که بی بندوباری در آنها موج می زند نیز با چنین مشکلی مواجه نیستند، حال کشور ما به عنوان یک کشور اسلامی با بی حجابی چنان درگیر شده است که گمان نمی رود در هیچ کجای دنیا اینگونه باشد. مردم کشورهایی اروپایی و آمریکایی کم کم به حجاب روی می آورند و معتقد هستند که وجود پوششی روی سر می تواند عاملی برای جلوگیری آسیب گرد و غبار در کشورهای صنعتی و غیر آن باشد و کشور ما روز به روز از آن چه علم در پی اثبات آن است فاصله می گیرد. وقت آن می رسد که باور کنیم آنچه در کتاب قرآن و اسلام واقعی آمده است، همیشه مفید است. خداوند هیچ چیز را بی اصول نیافریده و هیچ قانون بی منطقی را وضع نکرده است. از نظر قرآن شکل خاصی از حجاب و پوشش که تأمین کننده حجاب حداکثری است «جلباب» نام دارد که در آیه 59 سوره احزاب بیان شده است: « ای پیامبر! به همسران و دخترانت و زنان مؤمنان بگو: جلباب های خود را بر خویش فرو افکنند. این کار برای اینکه شناخته نشوند و مورد آزار و اذیت قرار نگیرند بهتر است (و اگر تاکنون خطا و کوتاهی از آنها سر زده توبه کنند) خداوند همواره آمرزنده رحیم است.» در مقاله حاضر تصمیم داریم به بررسی عفاف و حجاب و روند آن در جامعه امروزی ایران بپردازیم. کلید واژه : حجاب ،عفاف ،جامعه ،ایران مقدمه هر چند عوامل بیرونی متعددی در بروز بدحجابی مؤثرند، اما نهادینه شدن ارزش‌ها و اعتقادات درونی می‌تواند خنثی‌کننده‌ی عوامل بیرونی باشد. مشاهده‌ی بدحجابی‌های موجود در جامعه، هر چند با اذعان به این نکته که تعدد این افراد کم است، مؤید این نکته خواهد بود که برآیند عوامل بیرونی و درونی تضعیف باورهای مذهبی و ارزش‌های دینی را نشانه رفته‌اند ... با نگاهی به جامعه‌ی امروز و مقایسه‌ی وضعیت حجاب و عفاف در دهه‌ی چهارم انقلاب با دهه‌های قبلی، درمی‌یابیم شرایط مساعدی را در سطح جامعه مشاهده نمی‌کنیم و هر چند تعداد هنجارشکنان عرصه‌ی حجاب و عفاف زیاد نباشد، اما نمود اجتماعی این قشر، که بخشی آسیب‌دیده و بخشی نیز سازمان‌دهی‌شده هستند، در سطح جامعه ظاهر می‌شود و به لایه‌ی آشکار اجتماع جلوه‌ای ناخوشایند می‌بخشد. بدحجابی یک نماد است، نمادی که نمود چالش‌های موجود در متن جامعه است و به این شکل و شمایل تظاهر بیرونی یافته است. از سوی دیگر نیز ادامه‌ی روند بدحجابی‌های موجود در جامعه پایه‌های ساختاری اجتماع را با چالش‌های جدی مواجه می‌سازد و حتی در دراز مدت می‌تواند با تأثیر بر پایه‌های نهاد خانواده، به عنوان رکن اصلی جامعه، تأثیر بگذارد و در نهایت جامعه را به همان راهی بکشاند که تجربه‌ی شکست‌خورده‌ی غرب، امروز می‌خواهد از آن مسیر باز گردد؛ اما بازسازی ویرانه‌های جامعه‌ای که اخلاق و ارزش‌هایش نابود شده است، شاید سخت و حتی گاهی غیرممکن باشد. بیان مسئله با نگاهی به وضعیت حجاب گروه‌های سنی مختلف، می‌توان بیشترین بدحجابی‌ها را در میان قشر جوان جامعه مشاهده کرد، البته این رفتار به سنین بالاتر نیز تسری یافته است و به نسبت سال‌های گذشته بدحجابی بیشتری در بین سنین بالاتر شاهدیم. هرچند نمی‌توان از تأثیر گروه همسالان در این سنین غافل شد، اما نوجوانان و کودکان از پدر و مادر و اطرافیان خود نیز الگوبرداری می‌کنند و به همان نسبت که بدحجابی بیشتری را در گروه‌های سنی بالاتر شاهدیم، تسری این مسئله به نوجوانان و جوانان تربیت‌یافته در دامان مادرانی که خود از حجاب مناسبی برخوردار نیستند دور از انتظار نیست. از سوی دیگر، الگوهای رسانه‌ای ارائه‌شده برای مباحث عفاف و حجاب نیز اغلب برای نسل جوان اقناع‌کننده نیستند، به علاوه آنکه گاهی رفتار متفاوت و متضاد این الگوها در برابر دوربین، پشت دوربین و در سطح جامعه تأثیر معکوس بر پذیرش حجاب از سوی جوانان و نوجوانان دارد. به رغم این‌ها، برای بررسی دقیق‌تر چرایی بدحجابی میان قشر نوجوان و جوان باید به ویژگی‌های روان‌شناختی این دوران نگاهی داشته باشیم. اهمیت موضوع میل به خودنمایی یکی از ویژگی‌های انسان‌هاست. پدیده‌ی حجاب با لایه‌های مختلف فرهنگ، ارتباط تنگاتنگی دارد. دانش، آگاهی و معرفت مبانی‌ای هستند که می‌تواند در درون فرد تبدیل به اعتقاد و باور شود. تا اینجا تحول در حیطه‌ی ذهن اتفاق می‌افتد. بعد از اینکه تمایل برای انجام رفتاری در درون فرد به وجود آمد، بسته به شرایط محیطی، آن رفتار شکل می‌گیرد و به مرور تثبیت و در وجود فرد نهادینه و به فرهنگ تبدیل می‌شود. بنابراین اگر بخواهیم مقوله‌ی پوشش زن و مرد به خصوص در سنین جوانی در جامعه به فرهنگی ماندگار تبدیل و به صورت ریشه‌ای‌تر حل و فصل شود، به گونه‌ای که با عوامل بیرونی دستخوش تغییر نشود، باید کلید این چالش را در لایه‌های فرهنگی جامعه دنبال کنیم. به عبارت دیگر، هر چند عوامل بیرونی متعدد و متنوعی در بروز این پدیده مؤثرند، اما نهادینه شدن ارزش‌ها و اعتقادات درونی می‌تواند خنثی‌کننده‌ی عوامل بیرونی باشد. پس مشاهده‌ی بدحجابی‌های موجود در جامعه، هر چند با اذعان به این نکته که تعدد این افراد کم است، مؤید این نکته خواهد بود که برآیند عوامل بیرونی و درونی تضعیف باورهای مذهبی و ارزش‌های دینی را نشانه رفته‌اند و بدحجابی یکی از تظاهرات چنین چالشی است.اگر بخواهیم مقوله‌ی پوشش زن و مرد به خصوص در سنین جوانی در جامعه به فرهنگی ماندگار تبدیل و به صورت ریشه‌ای‌تر حل و فصل شود، به گونه‌ای که با عوامل بیرونی دستخوش تغییر نشود، باید کلید این چالش را در لایه‌های فرهنگی جامعه دنبال کنیم. بررسی کارنامه‌ی عملکرد 30 ساله برای بررسی عوامل بیرونی بدحجابی، نگاهی به عملکرد و کارنامه‌ی 30 ساله‌ی دولت‌های جمهوری اسلامی می‌تواند ما را به مقصود نزدیک‌تر کند. انقلاب اسلامی ایران با هدف احیای ارزش‌ها شکل گرفت و همان گونه که انتظار می‌رفت حجاب نیز به عنوان جلوه‌ای بارز از ارزش‌های اسلامی، به درخواست مردم و دستور امام خمینی (رحمت الله علیه)، در کسوت یک قانون درآمد تا تحقق این مهم را امکان‌پذیرتر نماید. سال‌های پس از انقلاب و به خصوص با آغاز جنگ تحمیلی و فضای معنوی حاکم بر کشور، این ارزش اسلامی را در افراد جامعه درونی کرده بود، از همین رو، روزبه‌روز بر رونق حجاب و عفاف افزوده می‌شد. با پایان یافتن دوران دفاع مقدس و ورود به دوران سازندگی، توجه دولت و به تبع آن مردم از مفاهیم معنوی به مسائل مادی معطوف شد. در این دوران، دولت تمام هم‌و‌غم خود را برای سروسامان بخشیدن به ویرانی‌های حاصل از جنگ گذارد، اما در این بین ریشه‌ی برخی باورهای مذهبی در میان مردم استواری خود را از دست داد. شاید یکی از دلایل دستور اسلام برای انجام روزانه‌ی عبادت‌ها این باشد که شاداب ماندن روحیه‌ی معنوی، اعتقادات و باورها نیازمند تکرار و تمرین و گاهی بازنگری و به‌روزرسانی است اما در دوران سازندگی از این مهم غفلت شد. این وضعیت در دوران اصلاحات، به دلیل کار گسترده‌ی فرهنگی برای دور کردن جامعه از فضای ارزشی، شدت بیشتری گرفت. در این دوران، ظهور و فعالیت ماهواره‌ها در کنار رسانه‌های داخلی همچون روزنامه‌های زنجیره‌ای شدت گرفت. کم‌کم با گسترش هجمه‌های رسانه‌ای ضد مقدسات و کم‌رنگ شدن باورهای دینی در میان برخی از طبقات جامعه، بدحجابی نمود بیشتری یافت و زنان و دختران بدحجاب در خیابان‌ها ظاهر شدند. برخی از این افراد سامان‌دهی‌شده و برخی دیگر پیرو بودند، اما نکته‌ی مهم در این میان آمادگی جامعه برای ظهور پدیده‌ی بدحجابی، با استخدام برخی زنان و دختران، برای عادی‌سازی و اشاعه‌ی این وضعیت بود. پس از 8 سال غفلت از پرداختن به مسائل معنوی و 8 سال کار هدفمند برای تغییر باورها و ارزش‌ها، اکنون فضای کلی جامعه اجازه می‌داد تا به مرحله‌ی تازه‌ای ورود یابد و آن تزریق مظاهر بدحجابی به بدنه‌ی جامعه بود. در نهایت، دولت نهم با شعار «عدالت محوری» به میدان آمد، شعاری که تداعی‌گر خاطرات خوش دوران آغاز انقلاب بود و انتظار می‌رفت فضای ارزشی جامعه به آن دوران باز گردد، اما چنین اتفاقی نیفتاد و به رغم خواسته‌ی صریح عموم مردم برای اصلاح پدیده‌ی بدحجابی، هیچ حرکت مثبتی در این راستا مشاهده نشد. در دوران اصلاحات، ظهور و فعالیت ماهواره‌ها در کنار رسانه‌های داخلی همچون روزنامه‌های زنجیره‌ای شدت گرفت. کم‌کم با گسترش هجمه‌های رسانه‌ای ضد مقدسات و کم‌رنگ شدن باورهای دینی در میان برخی از طبقات جامعه، بدحجابی نمود بیشتری یافت و زنان و دختران بدحجاب در خیابان‌ها ظاهر شدند. از سوی دیگر، هم‌زمانی ابلاغ مصوبه‌ی 427 با آغاز به کار دولت نهم، اجرا نشدن محتوای این مصوبه را بیشتر به رخ می‌کشید.
مقاله ی عفاف و حجاب و روند آن در جامعه امروزی ایران
