مصدق در سال1261در خانواده ای متمکمن و با نفوذ ودیوانی به دنیا آمد.پدرش میرزا هدایت الله وزیر دفتر بود پسر عموی میرزا یوسف مستوفی الممالک که زمانی صدراعظم ایران بود.وزیر دفتر از اخلاف بلافاصل آقامحسن آشتیانی بزرگ”خاندان“آشتیانی بود,که در دو قرن اخیر خاستگاه مردانی بوده است با استعدادی چشمگیر در عرصه سیاست و امور اجرایی و علمی.مادر مصدق ملک تاج خانم نجم السلطنه بود,از طرف پدر نتیجه فتحعلی شاه,خواهر عبدالحسین میرزافرمانفرما,و دختر عموی ناصرالدین شاه قاجار, پادشاه وقت در زمان تولد و جوانی مصدق.برادرش عبدالحسین میرزا فرمانفرما-بزرگ خاندان فرمانفرمائیان وفیروز-چه قبل وچه پس از انقلاب مشروطه درسال1284,در جای خود سیاستمداری متمول و متنفذ بود.سالها بعد مصدق درنطقی در مجلس در مخالفت با درالاشرف,نخست وزیر وقت و معلم سابق سالارالسلطنه,پسر تاصرالدین شاه,ذکر می کند که سالار السلطنه همبازی کودکیش بوده است.مصدق همواره از پدرش که در ده سالگی اورا از دست داده بود,با عطوفت و احترام یاد می کرد.اما تأثیر مادرش در زندگی او ژرف وپایدار بود.او زنی بود با اراده ی قوی و علاقه مند به کارهای عام المنفعه,مصدق دربسیاری از اوقات-حتی در نطقها و مذاکرات رسمی خود-پند واندرزهای او را نقل می کرد.درسال 1293,زمانی که مصدق از نشر شایعه ای کذب درباره خود سخت افسرده و نومید شده بود,مادرش به او پند داد که”وزن اشخاص در جامعه به قدر شدائدی است که در راه مردم تحمل می کنند“-واین پند در تمام طول زندگی او, هرگاه که زمانه با او سر ناسازگای داشت,به یاریش می آمد.مادر مصدق تا زمان مرگش به سال1312درتمام تصمیم گیریهای مهم مصدق بر سر مسائل سیاسی و شخصی دخالت داشت.پس از مرگ وزیر دفتر, دوبار دیگر ازدواج کرد,و فرزندان دیگری آورد که هر یک در زمینه ای نام آور شدند.
دکتر مصدق شخصیت و تاریخ