پیشگفتار
میرزا تقی‌خان فراهانی (متولد ۱۱۸۶ – درگذشتهٔ ۲۰ دی ۱۲۳۰) مشهور به امیرکبیر، یکی از صدراعظم‌های ایران در دوره ناصرالدین‌شاه قاجار بود.[۱] اصلاحات امیرکبیر اندکی پس از رسیدن وی به صدارت آغاز گشت و تا پایان صدارت کوتاه او ادامه یافت. مدت صدارت امیر کبیر ۳۹ ماه (۳سال و ۳ماه) بود. وی موسس مدرسه دارُالفُنون بود که برای آموزش علوم و فنون جدید، به فرمان او در تهران تأسیس شد. همچنین انتشار روزنامه وقایع اتفاقیه از جمله اقدامات وی به حساب می‌آید. امیرکبیر پس از این که با توطئه اطرافیان شاه از مقام خود برکنار و به کاشان تبعید شد و در حمام فین آنجا به دستور ناصرالدین‌شاه به قتل رسید.
مقدمه
میرزا تقی خان بدون شک از بزرگترین رجال دورة قاجار ایران است. او از رجالی است که در دستگاه قائم مقام فراهانی تربیت یافته و از منشیان زبردست آن مرد بود، سپس در خدمت میرزا محمدخان زنگنه امیرنظام به معاونت او رسیده و به لقب امیرنظام ملقب گردید.شهرت میرزا تقی خان از زمان سفارت او به عثمانی و بستن معاهدة ارزنه الروم و بر اثر کفایتی که از وی در ایام اقامت در آن شهر بورز کرد ، بالا گرفت.وی نهایت لیاقت را در استقرار ناصرالدین شاه به تاج و تخت به خرج داد و با وجود مدعیان بسیار در امر صدارت، به صدراعظمی منسوب شد (21 ذی قعده 1264) و سال بعد به امر شاه خواهر تنی او را در ازدواج خود درآورد و بیش از پیش مقتدر شد. موقعیکه امیرکبیر زمام امور را بدست گرفت از همه جهتن اوضاع ایران مختل بود.علاوه بر فتنه سالار و بابیان ، مدعیان سلطنت و صدارت در هر گوشه منتظر فرصت و موجب اختلال بودد نظام لشگری پریشان بود وتهی بودن خزانه به علت وعدة مفت خوارانی که به انواع مختلف از محمدشاه و حاجی میرزا آغاسی فرمان تیول و مستمری در دست داشتند، از حد بیرون بود.عمال خارجی به هر نوع در کارهای داخلی کشور مداخله می کردند و از جهت ترتیب اداره و تنظیمات ایران هیچگونه شباهتی به ممالک دیگر نداشت.از علم و صنعت و آبادانی مایه ای در کشوری دیده نمی شد.اما امیرکبیر به جای اینکه در مقابل این همه مواقع و مشکلات اظهار عجز نماید، با پشت کاری عجیب دست به اصلاح خرابیها و رفع نواقص و جلب وسایل آبادی و تولید ثروت و تهیه اسباب تربیت مردم و اصلاح مالیه و لشگر و ترقی کشور زد.
زندگی نامه
کودکی
میرزا تقی فراهانی در سال ۱۱۸۶ در فراهان متولد شد. [۲] پدر وی کربلایی قربان نام داشت و آشپز قائم مقام فراهانی بود. وی در خانه قائم مقام تربیت شد و در جوانی توانست سمت منشی‌گری قائم مقام را به دست آورد.
دوران حضور در دستگاه دولتی
وی پس از قتل گریبایدوف در ایران، از جانب دستگاه دولتی ایران ماموریت یافت تا برای عذرخواهی به نزد تزار روسیه برود. وی سپس ریاست هیاتی سیاسی را بر عهده گرفت و مامور حل اختلافات مرزی با دولت عثمانی شد. این ماموریت دو سال به طول انجامید و میرزا محمدتقی‌خان در این دوران به امیرنظام ملقب گشت. [۳] پس از مرگ محمد شاه قاجار در سال ۱۱۲۶ [۴]، وی در تامین هزینه عزیمت ولیعهد ناصرالدین‌شاه به تهران نقش مهمی ایفا نمود. وی در اوایل سلطنت ناصرالدین‌شاه به مقام صدر اعظمی دست یافت و لقب امیرکبیر را دریافت نمود. [۵] دلیل این انتصاب، حسن انجام وظیفه او در رساندن شاه به تخت پادشاهی بود. [۶] ناصرالدین شاه در آن زمان ۱۶ سال داشت.
امیرکبیر در ۲۶ بهمن ۱۲۲۷ برابر ۲۲ ربیع‌الاول ۱۲۶۵ ق. با عزت‌الدوله، خواهر ناصرالدین‌شاه ازدواج کرد[۷].
عزل ومرگ
حضور امیرکبیر در دربار ناصرالدین‌شاه همواره مورد مخالفت تعدادی از نزدیکان شاه از جمله مهد علیا مادر شاه، اعتمادالدوله و میرزا آقاخان نوری قرار داشت؛ چنان که تلاش‌های این عده سرانجام منجر به صدور حکم عزل امیرکبیر از مقام خود گردید. برخی ار درباریان که او را مخالف منافع خود می‌دیدند، تهمت زدند که امیرکبیر داعیه سلطنت دارد. [۸] تحریک‌های مادر شاه و دیگر درباریان باعث ترس شاه شد، از این رو، حکم عزل امیرکبیر در روز ۱۹ محرم سال ۱۲۶۷ هجری قمری به وی ابلاغ شد. چهار روز پس از این، میرزا آقاخان نوری به سمت صدارت منصوب شد. [۹]
شامل 24 صفحه word
دانلود تحقیق امیرکبیر