چکیده
علم و فناوری بر سه محور خلق دانش، انتشار دانش و بهره برداری از دانش است. . علم با تولیدات علمی و به کارگیری فناوری های جدید متحول می شود و ضروری است که چگونگی رشد و توسعه این دو متناوبا" بررسی و ارزیابی شود.
برای هر کشوری ارزیابی توسعه علم و فناوری در ابعاد مختلف یکی از وظایف عمده سازمان ها و نهادهای سیاستگذاری است که می تواند به روش های مختلفی از جمله مطالعات تطبیقی انجام شود. بررسی تجارب سایر کشورها به خصوص کشورهایی که طی سه دهه گذشته شرایط مشابهی با کشور ما داشته اند، می توان موقعیت کشور را از نظر شاخص های اصلی تولید علم و فناوری تعیین کند و راه را برای هر گونه سیاستگذاری و برنامه ریزی آینده هموار سازد.
در مقایسه جهانی دانشگاهها از 500 دانشگاه برتر جهان، 35 دانشگاه از ژاپن، 19 دانشگاه از چین، 7 دانشگاه از کره جنوبی، 3 دانشگاه از هند و 2 دانشگاه از سنگاپور به چشم می خورد. در این مقاله تلاش شده است ، تا ضمن مطالعه شاخص های اصلی تولید علم و فناوری در جهان، مقایسه تطبیقی از نظر تولیدات علمی در هر یک از زمینه های علوم مهندسی با کشورها صورت گیرد. روند تولیدات علمی و ثبت اختراعات در سال های 1981 تا 2004 کشور هم برای هر یک از رشته های مهندسی و هم به صورت کلی برای علوم مهندسی مشخص و مقایسه شده است. در ادامه تولیدات علمی ایران در سالهای 1981 تا 3003 با چند کشور دیگر منطقه با تاکید بر علوم مهندسی مقایسه و رشد تعداد پژوهشگران نیز ارزیابی شده است.
کلید واژه ها
تولید علم، علم و فناوری، علوم مهندسی، اختراعات و اکتشافات، علایم تجاری.
1- مقدمه
دانشگاهها به عنوان متولیان علم طی دو دهه گذشته رشد کمی و کیفی چشمگیری داشته اند. علی رغم تلاش های فراوانی که برای توسعه علم و پژوهش در کشور صورت گرفته است، نظام ارزیابی مشخصی برای درجه بندی مراکز علمی و پژوهشی و مطالعه دستاوردهای اصیل و خلاق که به نو آوری و فناوری های نوین و بالاخره، توسعه صنعت منجر شده باشد، وجود ندارد. امروزه سیاستگذاری علم و فناوری به منظور ابزار توانمندی برای توسعه کشورهای پیشرفته و کشورهای در حال توسعه به راهبردی ضروری و الزام آور تبدیل شده است(3).
2- اهمیت ارزیابی توسعه علمی
امروزه مشخص شده است که سرمایه اصلی یک کشور صنعتی پیشرفته ابزار صنعتی آن نیست، بلکه اندوخته دانش هایی است که از آزمایشگاه ها به دست می آید و همچنین، ظرفیت و کار آموختگی افراد آن کشور برای کاربرد آن دانش ها است. نوآوری و فناوری های جدید نتیجه دستاوردهای محققان و پژوهشگران است. به عبارت دیگر، فناوری را باید در تجربه های علمی و پژوهشی پژوهشگران که با تلاش زیاد در سالیان دراز اخذ شده است، جستجو کرد. در رقابت بین المللی و جهان بدون مرز، توسعه کمی و کیفی علم و فناوری در گرو سرمایه گذاری مناسب برای ارتقای آن در کشور است و این تجربه ای است که در بسیاری از کشورها موفقیت به همراه داشته است.
تهیه و ارائه آمار واقعی و شفاف از وضعیت علم و فناوری در علوم مهندسی در کشور طی سال های گذشته گر چه خود به تنهایی روند تغییرات و رشد یا عدم رشد تولیدات و موفقیت یا عدم موفقیت برنامه های توسعه علمی و فناوری را نشان نمی دهد، ولی می تواند وضعیت ما را در جهان و موقعیت کشور را در سطح بین المللی از بعد علمی مشخص کند(1).
تعداد صفحات:11
فرمت: ورد و با قابلیت ویرایش
مقاله توسعه علمی ایران و مقایسه شاخص ها با چند کشور جهان