تعداد صفحات : 99 صفحه -
قالب بندی : word
تاریخچه کرم ابریشم
گونه اهلی کرم ابریشم که پرورش آن از آغاز تا به امروز متداول بوده و تقریباً در چهار هزار و ششصد سال پیش به طور اتفاقی توسط ملکه چین ( سی لینگ شی ) در هنگام قدم زدن در جنگلی با پیدا کردن پیله ای از روی درخت توت و تنیدن تارهای آن به دور انگشت خود کشف و بدین ترتیب رازی از طبیعت آشکار گردید.
در حقیقت این پدیده اتفاقی به تدریج پایه گذار صنعت پرورش و تهیه ابریشم در جهان شده و بعدها این شاهزاده خانم در تاریخ به الهه ابریشم ، ملقب گردید. تا مدتها پس از کشف ابریشم راز تهیه آن در انحصار چین بود امپراطوران چین در طی قرون متمادی همواره سعی کردند تا اسرار تهیه آن را از جهانیان پنهان دارند، حتی حکومت چین برای کسانی که می خواستند راز تهیه ابریشم را به خارج از کشور انتقال دهند مجازات مرگ تعیین کرده بودند . با وجود این سختگیریها تا نیم قرن ، چین تنها کشور تولید کننده ابریشم در جهان بود.
استقبال وسیع و همه جانبه مردم دنیا از ابریشم و سود آوری تجارت این کالا آن چنان مورد توجه واقع گردید که برای تجارت آن جاده ای ساخته شد که یازده هزار کیلومتر طول داشت و شهر هسیان چین را به رم شرقی متصل می کرد. این جاده از ترکستان ـ سمرقند گذشته و به مرزهای ایران می رسید و پس از عبور از طوس ، دامغان ، گرگان و ری به قزوین و از آنجا به شعباتی متصل می شد که شاخه ای از آن به ترکیه و بعد به اروپا متصل می گشت . در ضمن برای اینکه کاروان های حامل ابریشم به سلامت مسیر تا اروپا را طی نمایند مرتباً بین ایران و چین نمایندگانی در رفت و آمد بودند.
در تمام این مدت سختگیری های امپراطوران چین ، به منظور حفظ انحصار تهیه ابریشم زیادتر می شد و هر روز مقررات سخت تری وضع می کردند با وجود چنین سیاست وحشت و استتاری ، نوشته اند به سال 419 میلادی شاهزاده خانم دیگری از چین که به ازدواج فرمانروای کشور ترکستان در آمده بود ، برای نشان دادن درجه محبت و فداکاری خود با استقبال از مرگ چندین عدد تخم نوغان را در لابلای موهای خود پنهان و به عنوان هدیه ای در ترکستان تقدیم همسرش کرد.
و بدین ترتیب تهیه ابریشم از انحصار چین خارج گردید .
در حال حاضر با گذشت قرن ها هنوز چین بزرگترین تولید کننده ابریشم در جهان است.
هندوستان دو مین کشور تولید کننده ابریشم بوده و ژاپن سومین کشور تولید کننده ابریشم و شوروی سابق مقام بعدی را در جهان دارا بوده است.
فرانسه نیز زمانی از تولید کنندگان عمده ابریشم جهان بود ولی پس از شیوع بیماری واگیردار پبرین در سال 1850 ، خسارات فراوانی به این صنعت وارد شد این بیماری چنان دامنه وسیعی پیدا کرد که ناپلئون سوم ، لویی پاستور را مأمور مطالعه روی این بیماری و پیدا کردن راههای مبارزه با آن نمود.
پس از چهار سال تحقیق پاستور ، دانشمند فرانسوی موفق به شناسایی و کشف عامل بیماری و راه مبارزه با آن گردید. با وجود این ، این توفیق تربیت و پرورش کرم ابریشم دیگر در فرانسه پا نگرفت ، زیرا واردات آن از کشورهای دیگر توسعه زیادی یافته بود.
وضعیت ابریشم در ایران
تولید ابریشم ایران در حال حاضر 400 تن در سال است طبق مدارک موجود میزان ابریشم تولیدی در گذشته در حدود 3000 تن در سال بوده حتی زمانی از ایران تخم نوغان جهت پرورش به کشورهای خارج بویژه اروپا صادر می شده است.
در نگرش تاریخی به این رشته از کشاورزی وضعیت اولین اشاره در متون تاریخی مربوط به تولید ابریشم در مازندران است. در ضمن مارکوپولو نیز در سفرنامه خود به تولید فراوان ابریشم در طبرستان (مازندران) اشاره کرده است.
آنچه مسلم است در گذشته ایران یکی از کشورهای مهم تولید کننده و به ویژه در شهرهای طبرستان ، خاوران ری و حتی زابلستان تولید ابریشم رواج قابل توجهی داشته است . این وضعیت در زمان صفویه نیز به اوج شکوفایی خود رسیده بود.
متأسفانه دو اتفاق مهم صنعت پرورش کرم ابریشم را در دنیا مختل ساخت ، مسلماً تولید ابریشم ایران نیز از آن بی تأثیر نبود.
واقعه مهم نخست اپیدمی بیماری پبرین در فرانسه بود که همانند بیماری نیوکاسل طیور ، پرورش این کرم را در سطح بسیار گسترده ای از جهان در معرض نابودی قرار داد. بنا براین با سعی و تلاش دانشمند ارزنده فرانسوی « لویی پاستور » که عامل این بیماری را در سال 1870 شناسایی و راه پیشگیری از آن را به دنیا اعلام کرد بدون شک این صنعت با نابودی کامل روبرو می شد.
اتفاق دوم که در تاریخ حیات پرورش این کرم دخالت عمده ای دارد توفیق فردی به نام شاردونه در ساخت الیافی از مواد شیمیایی بود که شباهت بسیار زیادی به ابریشم داشت (در سال 1889 ) این کشف رکود عجیبی در بازار تجارت ابریشم جهان بوجود آورد.
با وجود این رویداد تولید ابریشم در ایران حتی در این دوره نیز رونق قابل توجهی داشته است چنانچه اگر دومین سفرنامه مظفرالدین شاه به فرنگ را مطالعه کنیم خواهیم دید که از رونق کرم ابریشم در ایران ، طی این سالها سخن به میان آمده است در حقیقت در این سالها ابریشم کالای عمده تجارت ایران بوده و در تجارت خارجی ، این کشور را قادر می ساخته تا بهای بخش قابل توجهی از واردات خود را با در آمد آن بپردازد . میزان تولید این محصول در سال 1343 در اوج خود بوده ولی از آن به بعد دچار آفت گشته و در نتیجه تغییر کیفیت ، قیمت آن نیز تنزل یافته است .
در سال های گذشته جهت احیای امر نوغان داری ، تشکیلات مستقلی به نام شرکت نوغان به وجود آمد و بدنبال آن کارخانه حریر بافی چالوس تاسیس گردید . متاسفانه پس از شروع کار کارخانه تولید ابریشم بر خلاف انتظار پایین آمد ، زیرا شرکت نوغان برای جبران هزینه های فراوان کارخانه مجبور به پایین آوردن نرخ خرید اجباری پیله بود . در طی این سالها بالاترین رقم تولید مربوط به سال 1351 بوده یعنی 111 تن پیله بوده است .
دانلود مقاله اصول پرورش کرم ابریشم
