جنگ روانی از منظر قرآن و سیره نبوی 29 صفحه (فایل WORD قابل ویرایش می باشد)
اشاره:
گاه ضربه یک جنگ روانی برنده‌تر و قوی‌تر از هر نوع بمب و جنگ سخت‌افزاری و نظامی است. این نکته‌ای اجتناب‌ناپذیر است که برای نیل به مقصود سیاسی، نظامی، اقتصادی، اجتماعی و یا هر نیت دیگر همواره باید به جنگ روانی اهمیت داد. اهمیت این مقوله بیش از یک بحث فرعی در استراتژی‌های مدیریت استراتژیک در هر اقدام سیاسی، نظامی و یا حتی فرهنگی و اجتماعی است. چه بسیار نبردهایی که به وسیله حربه‌های روانی به پیروزی رسیده‌اند و چه بسیار نیروهای توانمند نظامی و سیاسی که به وسیله جنگ روانی شکست خورده‌اند. جامعه امروز ما نیز شاهد یکی از این جنگ‌های روانی قدرتمندی است که توسط برخی قدرت‌های بزرگ در زمینه انرژی هسته‌ای هدایت می‌شود. این جنگ روانی نه تنها مقوله انرژی بلکه مقولات بسیار دیگری را نیز نشانه گرفته تا انرژی هسته‌ای فقط راهی برای تحت فشار گذاشتن کشور ایران و تسلط همه‌جانبه از طریق تسلط انرژی بر ایران استوار گردد. در این مقاله کوشش شده است که به اهمیت جنگ روانی از منظر قرآن و سیره نبوی پرداخته شود تا تصویر این بحث بر خوانندگان روشن‌تر گردد و از طرفی فراموش نشود که بسیاری از حربه‌های دشمن حتی در اعماق تاریخ، جنگی روانی بوده که به وسیله دشمنان اسلام طراحی گردیده و توسط رسانه‌های مختلف هدایت شده‌اند تا بتوانند به اهداف خود در زمینه‌های گوناگون برسند.
تاریخ جنگ روانی از تاریخ حیات بشر جدا نیست، اما همیشه با این عنوان به کار گرفته نشده است و مانند سایر مفاهیم، در بستر تاریخ و همراه با مقتضیات زمان و مکان، متحول بوده و سیر تطور خود را تا به امروز پیموده است، به گونهای که در عصر حاضر، با استفاده از فنآوری، بر پیچیدگی آن افزوده شده است.
در تعریف جنگ روانی، آمده است: «استفاده طراحی شده از تبلیغات و ابزارهای مربوط به آن برای نفوذ در خصوصیات فکری دشمن، با توسل به شیوههایی که موجب پیشرفت مقاصد امنیت ملی شود.»(1)
در قرآن کریم، آیات زیادی وجود دارد که بیشتر آنها ناظر به جنگ‌های صدر اسلام در عصر پیامبر اکرم(ص) میباشد.بخشی از این آیات در مقام پاسخگویی به جنگ روانی دشمن بوده و در صدد است که آنها را خنثی کند، بخش دیگری از آیات، که جنبه تعرضی دارد، میخواهد روحیه طرف مقابل را تحت تاثیر قرار داده، به تسلیم وادارد، بخشی دیگر از آیات نیز در زمانی که مسلمانان احساسضعف و شکست میکنند، درصدد تقویت روحیه آنان است.
با مطالعه سنت نیز میتوان روایات متعددی را در این زمینه ذکر کرد. از مهمترین روایات در این باب، روایاتی است که حاکی از جواز به کاربردن خدعه در جنگ است: «الحرب خدعه.»(2)
جنگ روانی از مصادیق بارز «خدعه» به معنای «مکر، حیله و فریب» است. (3)
در فقه اسلامی، خدعه در جنگ جایز است. علامه حلی در کتابهای تذکره و منتهی بر این مطلب، ادعای اجماع نموده است. (4)
روایاتی که علمای اسلام برای جواز خدعه در جنگ بدان استدلال نمودهاند، گویای جواز جنگ روانی است.
پیامبراکرم(ص) با نقشی همه جانبه، که در جنگها به کار گرفته بود، دگرگونی بزرگی در آیین نبردهای جدید به وجود آورد.وی جنگ را به تمام جبههها کشاند و از هر سلاحی که میتوانستبهره گرفت، همچنان که نبرد همه جانبه در تمام جبههها جریان داشت، «جنگ روانی» نیز با شدت مورد استفاده قرار میگرفت. جنگ‌های مسلحانه نتیجه عوامل نظامی، اقتصادی و روانی است و به همین دلیل به «نبرد همه جانبه» تعبیر می‌شود. (5)
قرآن کریم به مسلمانان ماموریت داده است تا کلیه نیروها و امکاناتی را که میتوان در راه جنگ و دفاع و رسیدن به قدرتی بازدارنده به خدمت درآورد، فراهم کنند: «و شما بر (مقابله) با آنها، هر چه در توان دارید، از آلات جنگی و اسبان تازه نفس و آماده، برای تهدید و ترساندن دشمنان خدا و دشمنان خودتان فراهم آورید و بر دیگران که شما بر دشمنی آنان مطلع نیستید و خدا به آنها آگاه است نیز مهیا باشید و...» (انفال 8، 60) مرحوم طبرسی در اینباره مینویسد: «اطلاق آیه من قوه شامل انواع سلاحها، افراد آموزشدیده، تاسیسات و آموزشگاههای نظامی، استحکامات، وحدت صفوف و نیروها، تلاش و تکاپوی ملی، رشد و قدرت و استقلال اقتصادی، موضع برتر سیاسی، استحکام باورهای ایدئولوژیک و بالاخره، هر آنچه از پشتوانه مادی و معنوی که میتوان به خدمت جنگ درآورد، می‌شود.»(6)
با توجه به گستره بحث «جنگ روانی در قرآن و سیره نبوی»، از میان ابزارها و مکانیسمهای جنگ روانی، در این نوشتار، فقط موضوع «شایعه» مورد بررسی قرار میگیرد.
فهرست مطالب:
- اشاره
- تعریف شایعه
- پیشینه شایعه در اسلام
- انواع شایعه
- جنگ بدر
- جنگ احد
- جنگ احزاب
- جنگ تبوک
- جنگ حنین
- اهداف شایعات
- تأثیر شایعات
- مقابله با شایعات
- پیشگیری
- انعطاف
- پینوشتها
جنگ روانی از منظر قرآن و سیره نبوی 29 صفحه