مشخصات این فایل
عنوان: ازدواج در اسلام
فرمت فایل : word( قابل ویرایش)
تعداد صفحات: 24
این مقاله درمورد ازدواج در اسلام می باشد.
خلاصه آنچه در مقاله ازدواج در اسلام می خوانید :
. رشد عاطفی
رشد عاطفی شخص مستلزم بروز و ظهور رفتارهای آشکاری همچون قدرت برقراری و حفظ روابط شخصی با دیگران، درگیر شدن در تعاملات عاطفی، توان درک احساسات متقابل و توسعه حسّ همدلی و قدرت ابراز علاقه و محبت به همسر است. ازدواج، که یک پیوند تعهدآور و مسئولیت آفرین است و فرد را در نوع جدیدی از روابط شخصی و نزدیک درگیر می سازد، به رشد عاطفی فرد بستگی دارد. این امر، به ویژه در خانواده های امروزی، که در مقایسه با خانواده های دوره های پیشین، در بسیاری از زمینه ها تفاوت اساسی دارند، ضرورت بیشتری پیدا کرده است. تردیدی نیست که موفقیت ازدواج به برخورداری همسران از استعدادها و ظرفیت های عاطفی بالا برای تبادل احساسات مثبت در تعاملات مشترک خانوادگی وابسته است۳۳ و هر قدر تبادل عواطف بین دو عنصر اصلی خانواده یعنی زن و شوهر بیشتر باشد، خانواده از استحکام بیشتر و بالندگی بهتر برخوردار خواهد بود. در منابع اسلامی، روایات زیادی بر اهمیت نقش و ویژگی های شخصیتی مثبت مانند روحیه سازگاری، همدلی، عطوفت و مهربانی، و اظهار علاقه به همدیگر وارد شده است که ثمره این توصیه ها در استحکام و پویایی خانواده و روابط عاطفی همسران تجلّی می کند.
در این باره، به دو روایت از پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) اشاره می شود; یکی درباره اظهار محبت از سوی مرد و دیگری درباره اظهار محبت از سوی زن می باشد:
پیامبر اعظم(صلی الله علیه وآله)می فرماید: «اگر مردی به همسر خود بگوید: من تو را دوست دارم، این سخن هرگز از قلب زن بیرون نمی رود.»۳۴ پُر واضح است که وقتی محبت مرد با این یک کلمه در قلب زن جای می گیرد، اگر هزاران بار اظهار محبت شود و مرد به مرحله بلوغ عاطفی رسیده باشد و بتواند این کار را انجام دهد، آن خانواده کانون صفا و مهر خواهد بود و هرگز متزلزل نخواهد شد.
ایشان در حدیثی دیگر چنین می فرماید: «حق مرد بر زن این است که زن ملازم خانه باشد و به شوهرش دوستی و محبت و مهربانی کند و از به خشم آوردن او اجتناب کند و آنچه مورد رضایت اوست انجام دهد.»۳۵ در این روایت شریف، اظهار محبت و مهربانی به شوهر از وظایف زن دانسته شده است و اگر کسی به رشد عاطفی نرسیده باشد، نمی تواند این وظایف را برآورده کند و زندگی مشترکی که در آن محبت و عواطف نباشد، نمی تواند سکون و آرامش برای اعضای خانواده به ارمغان بیاورد.
۴. رشد اجتماعی
رشد اجتماعی فرد، که طی فرایند جامعه پذیری شکل می گیرد، در قالب ویژگی هایی همچون قدرت تشخیص وظایف و مسئولیت ها، قدرت انتخابگری، اعتماد به نفس، انجام کنش های متعارف، استقلال نسبی در انجام وظایف، مسئولیت پذیری، التزام به رعایت هنجارهای اخلاقی و اجتماعی و توان درگیر شدن در روابط پیچیده اجتماعی ظهور می یابد. این مرحله از رشد در همه عرصه های روابط اجتماعی و به ویژه روابط زناشویی اهمیت خاصی دارد، و اگر همسران به این مرحله از رشد ـ اگرچه طور نسبی ـ نرسیده باشند، با مشکلات عدیده ای رو به رو خواهند بود.
بر اساس مطالعات انجام گرفته بر روی ازدواج های سنین پایین، بسیاری از آسیب ها و مشکلات خانوادگی در این قبیل ازدواج ها، از ضعف رشد اجتماعی زوجین یا یکی از آن دو و عدم آمادگی لازم برای ایفای وظایف خانوادگی و همسری در آنها نشأت می گیرد.۳۶
در احادیث اسلامی نیز به اشاره هایی در باب اهمیت رشد اجتماعی زوجین برمی خوریم; برای نمونه، ویژگی هایی مانند گرامی بودن همسر در بین بستگان خویش۳۷ که نشانه تربیت صحیح و شکوفا شدن شخصیت اجتماعی اوست، آدابدانی همسر به گونه ای که وظایفش را بدون نیاز به امر و نهی دیگران انجام دهد،۳۸ نهی از ازدواج با افرادی که وظایف همسری را نمی دانند یا نهی از ازدواج با افراد لجوج و بی منطق،۳۹ و سفارش به ازدواج با مردی که مسئولیت پذیر باشد و همسر و فرزندان خود را به دیگری وانگذارد.۴۰
از مجموع این روایات شریف، استفاده می شود که رشد اجتماعی و توانایی ایجاد ارتباط با افراد خانواده و فهم وظایف اجتماعی و خانوادگی، از مسائلی است که در انتخاب همسر، باید مورد توجه قرار گیرد.
با توجه به معیارها و اصولی که گذشت و با توجه به آموزه های دینی، به این نتایج دست می یابیم:
اول. اگرچه در اسلام، ازدواج در هر مرحله از زندگی امری مجاز است،۴۱ به گونه ای که حتی ازدواج در کودکی با شرایط خاص و رعایت مصالح فرد بر اساس قوانین اسلام می تواند صحیح باشد، ولی با قطع نظر از شرایط خاص و استثنایی، می توان گفت: با بررسی اهداف و کارکردهای ازدواج از نظر اسلام، زمان مناسب برای ازدواج، اوایل جوانی است; چنان که ائمّه اطهار(علیهم السلام)با صراحت به جوانان توصیه می کردند که در صورت توان، اقدام به ازدواج کنند.۴۲ در مقابل افرادی را هم که از ازدواج خودداری می کردند، مورد خطاب های ملامت آمیز قرار می دادند.۴۳ علاوه بر این، روابط عاطفی زن و شوهر در جوانی همراه با تفریحات و سرگرمی هایی در بیرون خانه و در درون آن است و در متون دینی از آن با کلمه «ملاعبه» تعبیر شده است. بدین روی، در مواردی به افراد توصیه شده است همسری جوان اختیار کنند تا روابط آنها به مقتضای سنّی هر دو، با روابط کلامی و غیرکلامی محبت انگیز و خوشایند نیز همراه باشد.۴۴ روشن است که برقراری این گونه روابط، امری متقابل است و فقط در صورت آمادگی روانی زن و مرد تحقق می یابد. علاوه بر این، ملاعبه با شور و نشاط جوانی متناسب است و اگر فرد وارد میان سالی شود یا به انتهای دوره جوانی برسد، آمادگی روانی برای تعامل نشاط بخش با همسر را نخواهد داشت.
دوم. تأثیرات روانی و جسمانی روابط جنسی نوعی تعادل روانی به دنبال دارد۴۵ و حصول آن در جوانی اهمیت بیشتری می یابد. بنابراین، با توجه به اهتمام دین اسلام به همه نیازهای طبیعی، از جمله نیازهای جنسی، بجا نیست ازدواج از اوایل جوانی، که اوج نیازهای جنسی است، به تأخیر انداخته شود.
سوم. از جمله اهداف قابل توجه در ازدواج، رسیدن به سکون و آرامش و دوستی متقابل است۴۶ که این فقط در پرتو ازدواج حاصل می گردد و اوایل جوانی اوج دوستی ها و روابط عاطفی شدید است.۴۷ علاوه بر این، دوره مزبور دوره پیدایش بحران ها و مشکلات روانی و اجتماعی متعددی است.۴۸ بدون ازدواج، فرد از روابط عاطفی مطلوب در این دوره بحرانی، محروم خواهد شد و در مشکلات جوانی، از حمایت فردی مناسب و نزدیک مانند همسر بی بهره خواهد ماند.
در کلمات بزرگان دین، به برخی پیامدهای نامطلوب در تأخیر ازدواج اشاره شده است. برای نمونه پیامبر گرامی(صلی الله علیه وآله)می فرماید: «دختران جوان مانند میوه های درختان هستند; وقتی زمان رسیدن آنان فرارسید باید آنان را چید، وگرنه حرارت خورشید و وزش باد آنها را فاسد می کند. دختران هم وقتی به سِن ازدواج رسیدند و نیاز به شوهر داشتند، اگر ازدواج نکنند، احتمال فساد و تباهی آنان وجود دارد.»۴۹ از این حدیث شریف، به خوبی استفاده می شود که تأخیر در ازدواج از سنین جوانی، که سن نیاز به همسر است، موجب مشکلات روانی و عاطفی در فرد می گردد; زیرا در این مقطع زندگی که نیازهای عاطفی و جنسی در هر کس فعّال است و توان کافی در او وجود دارد، اگر این نیاز به طور صحیح ارضا نشود، یا باید سرکوب گردد و یا به شیوه های نامناسب و ناهنجار تأمین شود که در هر دو صورت، موجد احساس گناه شده، به عزّت نفس فرد آسیب می رساند.
چهارم. نکته دیگری که به عنوان یکی از اهداف ازدواج در اسلام مورد تأکید قرار گرفته، حفظ عفّت، تقوا و اخلاق فردی و اجتماعی است. معمولا جوانان در مهار نیازهای جنسی با مشکلات جدّی مواجهند و زمینه بروز رفتارهای ضداخلاقی و خارج از محدوده شرع در آنها بیشتر است. ازدواج در این مقطع، مناسب ترین راه برای جلوگیری از این رفتارها و حفظ تقوا و اخلاق فردی و اجتماعی است.۵۰ بر اساس تعالیم اسلام، ازدواج می تواند جلوی بسیاری از مفاسد را سد کند. پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله)می فرماید: «هر جوانی که در اوایل جوانی ازدواج کند، شیطان شیون می کند: ای وای! او دو ثلث دینش را از دستبرد من حفظ کرد، و در ثلث دیگر هم تقوا پیشه می کند.»۵۱ در جای دیگر، حضرت می فرماید: «ازدواج کن، وگرنه به گناه می افتی.»۵۲ همچنین حضرت رسول(صلی الله علیه وآله) درباره کسی که شرایط ازدواج دارد و همسر مناسبی برایش فراهم است، می فرماید: «هرگاه شخصی مناسب از لحاظ اخلاق و دین داری به خواستگاری شما آمد، با او ازدواج کنید، وگرنه فتنه و فساد در زمین اتفاق می افتد.»۵۳
با توجه به آنچه گذشت، ازدواج در اوایل جوانی، از جنبه سلامت روانی و تکامل معنوی و دینی برای افراد مناسب تر است. اگرچه نمی توان سِن دقیقی به صورت کلی و عام به عنوان زمان مناسب ازدواج اعلام نمود، ولی با توجه به شرایط اجتماعی، آموزه های دینی، تحقیقات انجام شده در این زمینه ها، نظر متخصصان در این زمینه، و تحوّلات به وجود آمده در نسل جوان، می توان مقطع سنی ۱۵ سال به بعد را برای دختران و ۱۸ سال به بعد را برای پسران مناسب دانست و البته باید دو سال خدمت سربازی هم برای پسران در نظر گرفت. این مقطع سِنّی برای اکثریت جوانان مناسب است و باید توجه داشت که عده کمی از افراد، شرایط ویژه ای دارند و نمی توانند ازدواج به موقع بکنند، ولی غالب جوانان می توانند در اوایل جوانی به این امر اقدام کنند. معمولا آنان در این سنین، به بلوغ جنسی، عقلی، اجتماعی و عاطفی رسیده اند.
آیهٔ اللّه امینی می گوید: طبیعت و آفرینش ویژه انسان، سِن ازدواج را تعیین کرده و آن سِن بلوغ است و چون پسرها در ۱۶ سالگی و دخترها معمولا در ۱۰ سالگی به سِن بلوغ می رسند، شرعاً می توانند ازدواج کنند. ولی بهتر است ازدواج را تا سِن ۱۸ در پسران و ۱۵ سالگی در دختران به تأخیر انداخت، تا دختروپسر آمادگی انجام مسئولیت های خانوادگی را پیدا کنند و از این رو، می توان گفت: مناسب ترین سن برای ازدواج در پسران ۱۸ سالگی به بعد و در دختران ۱۵ سالگی به بعد است.
بخشی از فهرست مطالب مقاله ازدواج در اسلام
مقدّمه
تعریف «ازدواج»
اهمیت ازدواج
آثار تربیتی ازدواج
۱. کمالات معنوی
۲. عفّت و دوری از گناه
آثار اجتماعی و روان شناختی ازدواج
۱. آرامش و امنیت خاطر
۲. تولید نسل
۳.سلامت و امنیت اجتماعی
۴. تقویت و تثبیت صفات جنسی
۵. رشد و شکوفایی استعدادها
سن مناسب ازدواج
۱. بلوغ جنسی
۲. بلوغ عقلی
. رشد عاطفی
۴. رشد اجتماعی
پی نوشت ها
دانلود تحقیق ازدواج در اسلام