این مطلب تحت عنوان قاضی و قضاوت در متون ادبی با تکیه بر تاریخ بیهقی ، قابوسنامه ، سیاست نامه ، کلیله و دمنه و آثار سعدی به موضوع قضاوت و شرایط آن در آثار ادبی به ویژه آثار فوق پرداخته است و پس از بیان مقدمه در فصل اول کلیات موضوع از جمله بیان مسئله ، اهداف ، سوالات ، پیشینه تحقیق آن ذکر شد و در فصل دوم درباره ی مبانی نظری عدالت و قضاوت و مفاهیم آن ها، مباحثی بیان شده است . و در فصل سوم سیر تاریخی نظام قضایی و ارتباط آن با نظام سیاسی قضایی ایران خصوصاً در قرن پنجم تا هفتم (عصری که نویسندگان آثار مذکور در آن می زیستند ) مورد بحث و بررسی قرار گرفت . این فصل از فصول بسیار ضروری بوده است ؛ زیرا سیاست و قضاوت همیشه رابطه ی تنگاتنگی داشته اند و هیچ نظام سیاسی نمی توانسته است بدون نظام قضایی به حیات خود ادامه دهد. در فصل چهارم ، که مهم ترین قسمت این پایان نامه می باشد ، آداب قضاوت و شرایط و ویژگی های قاضی با تکیه بر آثار یاد شده مورد بحث قرار گرفت و امثال ، اشعار ، حکمت ها و ظرافت های ادبی در مورد قاضی و قضاوت در آن بیان گردیده است.
بخشی از مقدمه:
گرچه به قول بیهقی «هیچ چیز نیست که به خواندن نیرزد که آخر هیچ حکایت از نکته‌یی که به کار آید خالی نباشد» (بیهقی ، 1371: 11) اما با تمام توان سعی کردم مطالبی مفید و سودمند ارائه نمایم. و در این راه از کتاب‌های بسیاری استفاده کردم که به قول عنصرالمعالی گرچه « من خود در دانش پیاده‌ام [اما] از چراغی بسیار چراغ توان افروختن .» عنصرالمعالی ،1385 : 202و159) و از نور قرآن و کلام الهی که اعلم بالصواب است بهره بردم و از سخن بزرگان دینی که گفتار راستی و درستی و حق است استفاده کردم و از گنجینه ادبیات و از سخن دانایان و از پستان دانش آنان شیر دوشیدم و در این راه از آثاری فیض برده‌ام که در کمال بلاغت پرداخته شده‌اند و هر یک گوهری هستند بر صفحه روزگار و بزرگانی بر قامت آنان لباس‌های فاخر و زیبا دوخته‌اند و جلوه جمال و کمال آنها بر همگان پیداست. از آثاری کمک گرفتم که هر یک، از شاهکارهای ادب فارسی و سرمایه و مظهر فرهنگ و تمدن ما هستند و اصول اخلاقی و آیین مملکت داری و آداب اجتماعی و حکمت و تربیت صحیح را به ما می‌آموزند.
فصل اول: کلیات تحقیق
فصل دوم: ادبیات و پی شینه پژ وه ش
فصل سوم: روش شناسی پژوهش
فصل چهارم: تجزیه تحلیل داده ها
فصل پنجم: نتیجه گیری و پیشنهادات
فهرست دارد و شامل 160 صفحه می باشد.
قاضی و قضاوت در متون ادبی (با تکیه بر قابوسنامه، سیاست‌نامه، کلیله و دمنه و آثار سعدی)