این تحقیق به منظور برآورد وراثت پذیری نتاج از میانگین والدین و همبستگی های فنوتیپی بین نتاج و خویشاوندان پدری و مادری و بین خویشاوندان و برآورد وراثت پذیری از طریق همبستگی های فنوتیپی بین نتاج و خویشاوندان و برادران و خواهران تنی در چهار نژاد کبوتر ایرانی با نامهای:کبود-تیزپر-کوهی وپروازی انجام شد.برای برآورد وراثت پذیری از ضریب تابعیت نتاج از والدین برای صفت وزن زنده استفاده شد.برای برآورد ضریب همبستگی فنوتیپی بین نتاج و خویشاوندان از روش ضریب همبستگی پیرسون استفاده گردید.ضریب همبستگی فنوتیپی برای صفت وزن زنده و وزن لاشه و نیز قطعات لاشه شامل:وزن سینه، پشت، ران، بال و احشاء خوراکی محاسبه شد. نتایج نشان داد که برآورد وراثت پذیری از میانگین والدین برای وزن زنده برای نژادهای کبود، کوهی، تیزپرو پروازی به تفکیک جنس به ترتیب درجنس نر 305/0، 47/0، 55/0و 64/0 در جنس ماده 43/0، 49/0، 63/0و 67/0 برآورد گردید. بالاترین وراثت پذیری درجنس نرمربوط به نژاد پروازی و پایین ترین مربوط به نژاد کبود میباشد . در جنس ماده نیز بالاترین وراثت پذیری مربوط به نژاد پروازی و پایین ترین مربوط به نژاد کبود میباشد.همچنین وراثت پذیری نتاج ( میانگین دو جنس نتاج ) از میانگین والدین مربوط به صفت وزن زنده در سن 30 روزگی در نژادهای فوق با استفاده از تابعیت نتاج از والدین به ترتیب: 42/0، 47/0، 58/0و62/0 برآورد گردید که بالاترین وراثت پذیری برای نژاد پروازی و پایین ترین برای نژاد کبود برآورد گردید.ضرایب همبستگی نیز نشان داد که بین نتاج و خویشاوندان و بین برادران و خواهران تنی در نژادهای فوق در تمامی صفات همبستگی پایینی وجود دارد . برآورد وراثت پذیری از طریق روابط خویشاوندی نشان داد که وراثت پذیری وزن زنده در 30 روزگی در سطح بالایی برآورد گردید. در مورد صفت وزن لاشه و قطعات لاشه در سطح تقریبا متوسط برآورد گردید.
کلید واژه ها:
جوجه کبوتر+روابط خویشاوندی+وراثت پذیری+ همبستگی+تابعیت
جمعیت جهان در سال 2000 میلادی در حدود 6.4 میلیارد نفر بر آورد شده است . همچنین میانگین سرعت رشد جمعیت در بین سال های 2000-1990 را 5/2 درصد که در کشورهای در حال توسعه 2/2 درصد و در کشورهای توسعه یافته 6/0 درصد برآورد کردند ( 15 ) .
با وجود افزایش سرسام آور جمعیت وظیفه اصلی متخصصین کشاورزی و به ویژه علوم دامی تهیه و تولید مواد غذایی جدید به نحو مطلوب با در نظر گرفتن شرایط اقتصادی و علمی می باشد .
با کمی دقت در مورد تغذیه در کشورهای پیشرفته و مقایسه آن با کشورهای در حال توسعه متوجه می شویم علاوه بر اختلافاتی که در مورد کمیت تغذیه به چشم می خورد کیفیت مواد غذایی نیز اختلافات فاحشی نشان می دهد. زیرا در کشورهای پیشرفته در سال های اخیر با ارتقاء فرهنگ تغذیه از کمیت غذا کاسته و بر کیفیت آن تأکید بیشتری دارند . از طرف دیگر یکی از معیارهای مهم در تشخیص و تعیین پیشرفت یک کشور میزان مصرف پروتئین سرانه در آن کشور می باشد( 11 ). .طبق آمار موجود رشد خالص و افزایش جمعیت در ایران در حدود 2 درصد در سال می باشد که نرخ بالایی در جهان محسوب می شود و بدین ترتیب سالیانه در حدود یک میلیون نفر به جمعیت کشور اضافه می شود(20). به منظور برنامه ریزی برای افزایش سریع جمعیت لازم است منابع سریع الوصول غذایی در داخل کشور در نظر گرفته شود (9 ).
به دلایل فوق برای رفع نیازهای فوری و احتیاجات آینده نمی توان فقط متکی به افزایش تولید گوشت قرمز در حد مطلوب بود ، زیرا طبق آمار موجود کل ظرفیت مراتع ایران قابلیت تغذیه و سیر کردن 35 میلیون واحد دامی را دارد در حالی که در حال حاضر این مراتع مورد استفاده برای بیش از 80 میلیون واحد دامی می باشد . این گونه بهره برداری نامناسب به مرور سبب تخریب و از بین رفتن بیشتر مراتع کشور شده و مراتع را در معرض خطر نابودی کامل قرار میدهد که نتیجه چنین فاجعه ای در آینده کاهش تولید گوشت قرمز در داخل کشور و افزایش واردات گوشت و علوفه خواهد بود ( 9 ).
از طرف دیگر وجود تعداد زیادی واحدهای مرغداری اشباع شده در اکثر مناطق کشور و از طرفی نیاز مبرم مردم به مصرف گوشت سفید ، نیاز کشور را به تولید منابع جدید گوشت سفید بیشتر می کند .
در ایران منابع اصلی تامین کننده پروتئین ،گوشت گوسفند ، گوساله و مرغ می باشد و امروزه خوشبختانه توجه به منابع جدید در دستور کار تولید کنندگان قرار دارد که از جمله می توان به پرورش کبک و بلدرچین و کبوتر گوشتی اشاره نمود .
یکی از پرندگانی که می توان از گوشت آن به عنوان یک منبع پروتئین با ارزش استفاده نمود کبوتر است. در کشور ما تصور درستی از گوشت طیور وجود ندارد و برداشت اول از گوشت طیور فقط مرغ است ، در صورتی که می توان با توجه به شرایط اقلیمی در منطقه با سرمایه گذاری و برنامه ریزی اصولی مبادرت به پرورش سایر پرندگان از جمله کبوتر نمود(11) .
کبوتر به دلیل رشد سریع تر ، سهولت پرورش ، کیفیت بالای گوشت و نیز از طرفی به دلیل کوتاه بودن دوره پرورش آن می تواند در برنامه کاری پرورش دهندگان قرار گیرد ( 18 ).
ضرورت ها و اهداف تحقیق
در بسیاری از کشورهای جهان تحقیقات بر روی کبوتر انجام گردیده است. این پژوهشها چه از نقطه نظر بحث تغذیه و مدیریت پرورش گله و چه از نظر اصلاح نژاد این پرنده تقریباً قابل قبول بوده است . در ایران تحقیقاتی که بر روی کبوتر در سالهای اخیر آغاز شده بیشتر جنبه تغذیه ای داشته است . پژوهش در زمینه اصلاح نژاد جهت افزایش راندمان تولیدمثل ، افزایش وزن در دوران پروار انجام نشده است. تحقیق حاضر به این منظور انجام گردیده است.
اهداف این آزمایش به شرح ذیل می باشد :
1 – تعیین وزن 30 روزگی در چهار گروه نژادی به تفکیک جنس.
2 – تابعیت وزن جوجه ها در سن 30 روزگی به تفکیک جنس از میانگین والدین جهت انتخاب والدین برای تولید نسل بعدی.
3 – بررسی قطعات لاشه جوجه ها در 30 روزگی شامل : وزن لاشه ، سینه ، پشت ، ران ها ، بال ها و احشاء خوراکی.
4 – بررسی قطعات لاشه خویشاوندان پدری و مادری در 30 روزگی شامل وزن لاشه ، سینه ، پشت ، ران ها ، بال ها و احشاء خوراکی.
5 – میزان همبستگی فنوتیپی وزن پدر و مادر با برادران و خواهران خودشان و برآورد وراثت پذیری صفات مورد مطالعه.
6 – میزان همبستگی فنوتیپی وزنی و لاشه ای نتاج با خویشاوندان پدری و مادری و برآورد وراثت پذیری صفات مورد مطالعه.
1-2- منشاء و اهلی شدن
واژه کبوتر یک واژه اصیل فارسی است که از دو واژه کبو ( آبی ) و تر تشکیل شده است. در لغت نامه دهخدا نام های زیر به این پرنده داده شده است : کفتر ، کبتر ، نامه بر ، عند و فاخته . کبوتر از خانواده پرندگان و زیر خانواده Columbidae و گونه Colamba Livia می باشد (19).
اجداد کبوتران اهلی فعلی ( Rock dove ) کبوتری شبیه « کبوتر حرم » بوده است . در ایران و مصر باستان کبوتر به عنوان سریعترین وسیله پیام رسانی مورد استفاده قرار می گرفته است(18).
تخمین تاریخ دقیق خو گرفتن کبوتربا انسان و وارد شدن آن به صورت پرنده ای نیمه اهلی در زندگی انسان کار دشواری است . احتمال بسیار قوی وجود دارد که انواع کبوترهای دست آموز و زینتی کنونی نسل بعدی کبوترهای چاهی [1] یا کبوترهای صخره ای[2] باشند . زیرا چنانچه کبوتری دست آموز و یا زینتی را به حال خود گذاریم که بدون اعمال انتخاب و سایر روشهای خالص کردن صفات به طور آزاد آمیزش کنند طبق تجربیات به عمل آمده ظرف چند نسل آمیزش آزاد گردشی به عقب می کنند و مشخصات اجداد خود یعنی کبوتر صخره ای یا کوهی را بروز خواهند داد (40).
استفاده از کبوتر جهت بهره برداری از گوشت سابقه دیرینه دارد ( 46). در ایالات متحده آمریکا در اواسط قرن 19 میلادی تولید گوشت جوجه کبوتر یک ماهه را به ویژه در ایالات جنوبی آن به صورت صنعتی آغاز نمودند . در قرن 19 میلادی این صنعت در کشورهای اروپایی نیز وجود داشته است ( 11). به گزارش سازمان خوار وبار جهانی در سال 2005 تولید گوشت کبوتر در جهان 19958 تن بوده است .در بازارهای آمریکا سالیانه حدود 2 میلیون جوجه کبوتر به فروش می رسد ( 11). ولی استفاده از کبوتر جهت بهره برداری از گوشت آن و به عنوان پرنده زینتی یا پرواری یا جهت مصرف دارویی به 2500 سال قبل از میلاد مسیح بر می گردد( 46) .
2-2- نژاد ها
1-2-2- نژاد کارنیه[3]
این نژاد از کبوترهای جنوب بلژیک و شمال فرانسه به وجود آمده است . در اوایل قرن بیستم در آمریکا بر روی آن کار شده است . این کبوتران به وزنی در حدود 750-650 گرم می رسند . در کبوترهای جوان آماده ذبح وزن آنان حدود 500 گرم می باشد. فرم سینه طویل تر ، بدون دم و پهن تر ، این نژاد را از شاهی سفید متمایز می کند (16).
2-2-2- نژاد مونداین[4]
یکی از قدیمی ترین کبوترهای فرانسه به شمار می آید و وزنی در حدود 900-750 گرم پیدا می کند . کبوتر جوان آماده ذبح آن حدود 600 گرم وزن دارد . این نژاد در رنگهای مختلف ظاهر می شود (16).
3-2-2- نژاد تگزان[5]
این نژاد از آمیختگی نژادهای مونداین و کینگ به وجود می آید . این نژاد یک نژاد گوشتی به حساب می آید که رنگ نرها سفید ، کمی سرخ یا خاکستری و ماده ها سرخ کمرنگ یا خاکستری کمرنگ می باشند(18).
4-2-2- نژاد کینگ[6]
یک نژاد گوشتی آمریکایی است که در قرن نوزدهم میلادی در این کشور از آمیخته گری بین نژادهای مونداین و مالت[7] به وجود آمده است . وزن آن 900 تا 1000 گرم می باشد در نوع سفید آن جوجه های نر ، سفید رنگ با پرهای کوتاه و منقار سفید و ماده ها با پرهای بلندتر و پر پشت تر و حلقه خاکستری بر روی منقار هستند(18).
نوع سفید کبوترهای کانادایی کینگ که از ترکیب کبوتر مودنا[8] با کینگ آمریکایی به وجود آمده اند برای بازارهای استرالیا مناسب می باشند (18).
کبوترهای کینگ کانادایی وقتی با نژادهای دیگر کبوتران ( مانند مودنا ، کینگ آمریکایی و . . . ) آمیزش می کنند سالیانه 12 تا 14 جوجه سفید پوست 350 الی 500 گرمی تولید می کند ( 17).
5-2-2- نژاد جانت رانت [9]
کبوتری است گوشتی که در ایتالیا ، فرانسه ، اسپانیا و آمریکا پرورش داده می‌شود ، انواع آن بنام نژاد های ایتالیایی ، رومی ، اسپانیایی و آمریکایی وجود دارند ، این کبوتر بیش از دو قرن است که پرورش داده می‌شوند . وزن این نژاد به 1000 گرم می رسد و در بوجود آمدن نژاد کینگ نقش داشته است (17).
6-2-2- نژاد راندون [10]
منشأ این نژاد از منطقه خاور میانه است ، منقار آن کوتاه و شاهپرهای دم و بال بسیار بلند هستند . این پرنده دو واریته دارد ، اولی راندون مصری یا راندون قاهره و دومی راندون سوریه است . راندون سوری کوچکتر از واریته مصری بوده و بهتر پرواز می کند . فاصله دو سر بال در حالت باز شده در نژاد راندون به 80 سانتیمتر می‌رسد(17).
7-2-2- نژاد نان[11]
نژادی است فرانسوی با هیکلی بزرگ که از آمیخته گری نژاد های رومی و مونداین به وجود آمده است . وزن این نژاد به بیشتر از 800 گرم نیز می‌رسد از خصوصیات ظاهری آن چشمان سفید ، مردمک سیاه و کاکلی است که به رنگهای سرخ ، زرد ، سیاه ، سفید و ابلق دیده می شود (16).
8-2-2- نژاد لینس [12]
نژادی است گوشتی که منشأ آن کشور لهستان است . وزن آن 600 گرم و طول آن 40 سانتیمتر است . پرهای سر و دم تیره رنگ است که به سمت زیر شکم روشن تر می شود . بالها به رنگ روشنتر با دوخط انتهایی بر روی بال است(17).
9-2-2- نژاد داماشن[13]
نژادی است بسیار قدیمی که منشأ آن از خاور میانه و کشور سوریه ( دمشق ) است که در قرن 17 میلادی شناخته شده است . از خصوصیات ظاهری این پرنده وجود حلقه سیاه دور چشمان و دو خط تیره رنگ بر روی بالهاست وجزو نژاد های متوسط است(21) . سرگرد ، نوک ظریف و هیکلی هارمونیک از خصوصیات این نژاد است . ماهیچه سینه با توجه به ریخت شناسی پرنده ، قوی و برجسته و خصوصیات لاشه، زیباییی و بازار پسندی خاصی به آن اعطا می کند . توانائی جنسی خوب و عموماً زاد آوری مطلوبی دارد . همانگونه که از نامش پیداست قدرت پرواز بسیار بالایی دارد. عموماً بین پرورش دهندگان کبوتری که زمان بیشتری پرواز کند ارزش بالاتری دارد . سویه های این نژاد زیاد و معمولاً در مناطق مختلف نامهای محلی گوناگونی دارند . وزن زنده پرنده نر و ماده بالغ ، بین 300 تا 400 گرم در نوسان است (16).
3-2- اهداف پرورش کبوتر
1 -3-2– مصرف گوشت جوجه کبوتر
گوشت جوجه کبوتر خوشمزه و خوش طعم است و می تواند در کنار سایر گوشتها در تغذیه انسان به کار رود
اصطلاح جوجه کبوتر به کبوتری اطلاق می شود که مدت 28 الی 30 روز از تولدش گذشته باشد . جوجه در این موقع 360 الی 680 گرم وزن دارد و برای تهیه غذا مناسب می باشد . جوجه های پروار شده به نحو محسوسی بیش از کبوتران بالغ پروتئین قابل هضم و جذب داشته و در عین حال پروتوپلاسم مایع بیشتری دارند و از لحاظ ویتامین B و فسفر از والدین خود غنی تر می باشند (13).
2-3-2– تامین کود مزارع
کود کبوتر از کودهای غنی از ازت می باشد که می توان در کود پاشی مزارع سبزی ، میوه و باغ گل از آن استفاده کرد . به طور متوسط هر کبوتر محبوس در قفس سالیانه حدود 5 کیلوگرم کود تولید کرده و اگر آزاد باشد 5/2 کیلوگرم کود تولید می کند (13).
یکی از دلایل ساخت کبوترخانه ها مخصوصا در استانهای جنوبی ایران جمع آوری و بهره برداری از کود با ارزش این پرنده است . کود کبوترها حاوی مقدار قابل توجهی ازت می باشد هر کیلو کود کبوتر حاوی 48 گرم ازت خالص می باشد (18) . علاوه بر آن گاز ناشی از کود کبوتر در خاک مانند نماتد کشهای شیمیایی گونه هایی از این آفت را از بین می برد (18).
دانلود تحقیق وراثت پذیری نتاج از میانگین والدین و همبستگی های فنوتیپی بین نتاج و خویشاوندان پدری و مادری درکبوتر