برنج با نام علمی (Oryza Sativa) یکی از مهمترین غلات و از گیاهان علفی مهم در قاره آسیاست. برنج از خانواده گرامینه ها (گندمیان) بوده، دارای انواع یک ساله و چندساله می‌باشد. دانه برنج و فراورده های بدست آمده از آن تقریباً 40 درصد غذای مورد نیاز نصف مردم دنیا را تشکیل می دهند.
ساقه برنج راست، استوانه ای و جز در قسمتی که گره ها وجود دارند توخالی است. ارتفاع ساقه به 60 تا 200 سانتی متر می رسد. برنج علاوه بر ساقه اصلی، 4 تا 5 ساقه فرعی دارد. برگهای برنج به صورت متناوب در دو ردیف در دو طرف ساقه گرفته اند. برگ برنج دارای غلاف، پهنک، زبانک و گوشوارک است. همچنین برنج مانند گندم، دارای گل آذین خوشه ای می باشد که دانه ها در آن قرار می گیرند.
برخلاف سنبلچه های گندم و جو و ذرت که فشرده و نزدیک به هم هستند، سنبلچه های برنج به صورت غیرفشرده روی محورهای اصلی و فرعی گل آذین قرار می گیرد. میوه برنج دارای غلافی سفید رنگ، قهوه ای، کهربایی، قرمز یا بنفش است که این میوه را به همراه غلاف آن، شلتوک می نامند. برای قابل استفاده شدن برنج برای انسان، باید شلتوک را پوست کنند، یعنی غلاف را از دانه جدا نمایند.
کشت برنج
کشت برنج در نقاط مختلف:
شواهد نشان می دهند که تقریباً 4000 سال قبل از میلاد، در کشورهای هند و چین، کشت برنج متداول بوده است. پس از گندم، برنج دومین غله مهم در دنیا به حساب می آید. نزدیک به 90 درصد سطح زیرکشت و تولید برنج متعلق به کشورهای خاور دور می باشد. بیش از نصف محصول برنج هم در دو کشور هند و چین تولید می شود. بطور کلی، کشورهای گرمسیری و نیمه گرمسیری برمه، تایلند، ویتنام، لائوس، اندونزی، فیلیپین، پاکستان، هند، آمریکا، ژاپن، ایتالیا، مصر، چین، برزیل، کوبا، مکزیک و استرالیا از تولید کنندگان برنج به شمار می آیند.
کشت برنج در ایران:
کشت برنج در ایران در نواحی شمالی بویژه رودسر و استان خوزستان تاریخچه طولانی دارد. شواهد نشان می دهد که این محصول در این ناحیه قرنها پیش از میلاد مسیح و در زمان هخامنشیان رواج داشته است. البته امروزه با توجه به رشد روز افزون جمعیت ایران، تولید داخلی برنج پاسخگوی نیاز مردم نیست و به همین دلیل، مقادیر قابل توجهی از این محصول از خارج وارد می شود.
انواع برنج:
برنجهای یک ساله در شرایط مساعد آب و هوایی قادرند رشد مجدد خود را پس از برداشت محصول اول، آغاز نمایند و محصول دوم و گاهی حتی تا چند سری، محصول تولید کنند. برنجهای وحشی یک ساله در نقاط مرتفع یا باتلاقهای غیردائمی کم عمق رشد می کنند.
برنجهای یکساله کلاً نسبت به کم آبی مقاوم ترند. برنجهای وحشی چندساله اغلب در مناطق پست و باتلاقهای دائمی کشت می شوند.
شرایط مناسب برای کشت برنج:
دما: میانگین دمای مورد نیاز برنج هنگام رشد باید بین 20 تا 37 درجه سانتیگراد باشد. پایین بودن دما در اوایل فصل زراعی یا آبیاری مزرعه با آب سرد سبب می شود که زمان رسیدن دانه ها با تاخیر افتد. بالا بودن دما هم موجب کاهش تعداد سنبلچه های بارور وزن دانه ها می شود.
نور: نور هم یکی از عوامل موثر در رشد گیاه است. شدت نور در اوایل فصل زراعی شاید عامل محدود کننده ای برای رشد برنج به حساب آید. اما با نزدیک شدن به پایان فصل زراعی، بویژه موقع تشکیل خوشه رقابت برای جذب نور بین بوته ها افزایش می یابد.
رطوبت: مناسب ترین میزان رطوبت برای گلدهی گیاه برنج، 70 تا 80 درصد است. رطوبت کمتر از 40 درصد، عامل بازدارنده ای برای گلدهی گیاه به شمار می رود. وزش باد و ریزش باران و تگرگ، در زمان گلدهی زیانبار است. همچنین بارندگی موقع برداشت محصول هم عملیات مربوط به خشک شدن محصول را به تأخیر می اندازد.
شامل 43 اسلاید powerpoint
دانلود پاورپوینت تثبیت بیولوژیکی نیتروژن در مزارع برنج