افت تحصیلی
پیشگفتار
امروز افت تحصیلی نه فقط یک مشکل آموزشی، که یک مشکل اجتماعی نیز محسوب میشود. به همین خاطر عوامل مؤثر در بروز آن را نه فقط در مدرسه و درون دانشآموز که در جاهای دیگر نیز باید جستوجو کرد. این نکته هم خالی از لطف نیست که شکست تحصیلی، ولو به طور جزئی، قاعدتاً هیچ دلیلی ندارد اما علت دارد. به عبارت دیگر، باتوجه به اختلاف منطقی در مفاهیم ”دلیل“ و ”علت“ از یک نگاه عقلانی، هدف از تحصیل اساساً ارتقا و موفقیت است و دلیلی ندارد که منجر به شکست گردد.
مقدمه
شکست تحصیلی یا افت تحصیلی پدیده جدیدی نیست، این مسئله از بدو پیدایی نظام آموزش رسمی و اجباری بروز کرده و همواره تأملات و تحقیقات زیادی نیز بر روی آن انجام گرفته است و میگیرد. ارزیابی آن معمولاً تنها در مقایسه با سطح معینی از دانش که توسط نظام آموزشی تعیین شده انجام میشود. در یک تعریف ساده، شکست تحصیلی یا افت تحصیلی شکستی است که در تصور نظام آموزشی در دستیابی مؤثر به اهداف و برنامههای آموزشی حاصل میشود، به بیانی دیگر، عدم موفقیت فراگیران در دستیابی به حداقل معیارهایی که به وسیله نظام آموزشی در نظر گرفته شده است. این نوع شکست، معمولاً به مردودی یا به ترک تحصیل زودرس میانجامد.
البته تساوی در استفاده از فرصتهای آموزشی، همیشه به معنای بهرهبرداری مساوی از آموزش و پرورش ارائه شده در مدرسه و به پایان رساندن یک دوره آموزشی نیست و نظامهای آموزشی موجود با آنکه اهداف بشردوستانه دارند، کمتر میتوانند در رفع تبعیضات اجتماعی موفق شوند.
گفتنی است که اصطلاح افت تحصیلی، ریشه در واژگان اقتصادی دارد و معمولاً هم در سطح کلان، توسط نظام آموزشی و به منظور برنامهریزی و سرمایهگذاری از آن استفاده میگردد. لذا به کارگیری آن در ارزیابیهای آموزشی و تربیتی مدرسهای، چندان مناسب نیست و به جای آن بهتر است اصطلاح شکست تربیتی را به کار برد، چراکه در این صورت ضمن تأکید بر مسئولیت فراگیر، سایر عوامل مؤثر در کیفیت تحصیلی فراگیر را نیز میتوان نقد و بررسی کرد. اینکه گفته میشود، کاربرد اصطلاح افت یا اتلاف در آموزش و پرورش از زبان اقتصاددانان گرفته شده است به این خاطر است که اغلب، آموزش و پرورش را به صنعتی تشبیه میکنند که بخشی از سرمایه و مواد اولیهای را که باید به محصولهایی تبدیل میشد، تلف نموده و نتیجه مطلوب مورد انتظار را به بار نیاورده است.
تعریف افت تحصیلی: افت از نظر لغوی به معنی کمبود، کمی، کم و کاست و نقصان است. منظور از افت تحصیلی ”کاهش عملکرد تحصیلی دانشآموز از سطح رضایت بخش به سطحی نامطلوب است“. همچنین افت در لغت به معنای ضایعات، ضایع کردن که بیشتر در نظر اقتصاددانان مطرح شده است. اما در بعضی از متون فارسی کلمه ترک تحصیل نیز معادل افت تحصیلی در نظر گرفته شده است. به عبارتی افت تحصیلی عبارت است از نزول از یک سطح بالاتر به سطح پایینتر در تحصیل و آموزش. افت تحصیلی به معنای دقیق آن، زمانی است که فاصله قابل توجهی بین توان و استعداد بالقوه و توان بالفعل فرد در فعالیتهای درسی و پیشرفت تحصیلی مشهود باشد. گرچه این تعریف میتواند همه کسانی را که به دنبال شکستهای پی در پی تحصیل، از تحصیل عقبمانده و عمدتاً به اصطلاح تجدید یا مردود شدهاند را دربرگیرد، اما مفهوم افت تحصیلی صرفاً در رفوزگی و تجدیدی خلاصه نمیشود و میتواند شامل هر دانشآموز و دانشجویی شود که اکتسابهای آموزشگاهی و پیشرفت دانشگاهی او کمتر از توان بالقوه و حد انتظار اوست. لذا بر اساس این تعریف دانشآموزان تیزهوش نیز ممکن است، دچار افت تحصیلی و کمآموزی بشوند. لذا افت تحصیلی مسئلهای است عام و نسبی.
کاربرد دقیق اصطلاح افت یا اتلاف در آموزش و پرورش از زبان اقتصاددانان گرفته شده و آموزش را به صنعتی تشبیه میکنند که بخشی از سرمایه و مواد اولیهای را که باید به محصول نهایی تبدیل میشد، تلف نموده و نتیجه مطلوب و مورد انتظار را به بار نیاورده است. شاید این تشبیه چندان خوشایند نباشد و اصطلاح ”قصور در تحصیل یا واماندگی از تحصیل“ مطلوبتر باشد. با وجود این اگر از نقطه نظر منابع و مخارجی که جامعه در اختیار نهاد تعلیم و تربیت قرار میدهد به آموزش و پرورش بنگریم، بدون شک آموزش و پرورش یکی از بزرگترین مشاغل اقتصادی جهان میباشد. لذا میتوان اصطلاح افت یا اتلاف را در مورد این نهاد نیز به کار برد یعنی در حقیقت در فرآیند تعلیم و تربیت افت شامل: اتلاف در پرورش و یادگیری انسانها، تأسیسات ساختمانی، تجهیزات مدارس، مؤسسات آموزشی و ارزش کار معلمان و اوقات دانشآموزان به وجود میآید. اگر فرض کنیم که هدف همه دانشآموزانی که وارد یک مرحله از مقطع تحصیلی میشوند، گذراندن موفقیتآمیز آن دوره یا مقطع باشد، بنابراین هم تکرار پایههای تحصیلی یک دوره و هم ترک تحصیل پیش از پایان دوره را نیز میتوان به عنوان افت تحصیلی تلقی کرد. تکرار پایه تحصیلی عبارتست از تکرار یک کلاس برای دانشآموزی که در سال قبل در همان پایه مشغول به تحصیل بوده است.
شامل 14 صفحه word
دانلود تحقیق افت تحصیلی