فرمت فایل : word (قابل ویرایش) تعداد صفحات : 98 صفحه
حسابداری محیط زیست (green accounting) :
تعریف :
مجموعه فعالیتهای است که با افزایش در توان سیستمهای حسابداری (سنتی) موجب میگردد تا آثار ناشی از آلودگی و تخریب محیط زیست ، شناسایی، اندازهگیری و گزارش گردد.
مسیر تاریخی حسابداری محیط زیست (EA):
- 1980-1971 : طرح ابتدایی حسابداری مسئولیتها و اجتماعی (Social Aceouny)
- 1990-1981 : ادبیات حسابداری از حسابداری مسئولیتهای اجتماعی بدست حسابداری محیط زیست تغییر جهت داد.
- .....-1990 : توجه شدید در دانشگاهیها و حرفه و کشورها به محیط زیست EA و حسابداری آن
روند شکل گیری حسابداری محیط زیست را به شرح زیر تشریح نمود :
در دهه 1970 بود که بحث محیط زیست و حسابداری آن و بدهیهای محیط زیست پا به عرصه حسابداری گذاشت.
بدنبال این وضعیت، در سال 1975 FASB استاندارد حسابداری شماره 5 به عنوان حسابداری رویدادهای احتمالی را تدوین و منتشر نمود این استاندارد میتوانست هزینه و مخارج احتمالی آتی درخصوص محیط زیست را نیز مدنظر قرار داده و مشمول گردد.شرکتها براساس این استاندارد میبایستی مخارج آتی و احتمالی مرتبط با محیط زیست (خسارتهای احتمالی) را شناسایی و در دفاتر خود ثبت مینمودند. اینگونه اقلام تحت عنوان زیان احتمالی شناسایی و ثبت میگردیدند ولی مشکلی که وجود داشت این بود که برآورد این مخارج بسیار مشکل بود و رویه و برآوردهای صنایع در این خصوص متفاوت بود و شاید در برخی موارد مدیران، اینگونه مخارج و هزینهها را به عنوان ابزاری در جهت مدیریت و هموار سازی بود . در سال 1990، FASB نشریه 8-90 را تحت عنوان سرمایهای کردن هزینههای آلودگی محیط زیست منتشر نمود که براساس این نشریه، مخارج مرتبط با زیست محیطی بایستی هزینه گردند مگر در شرایطی که یکی از موارد زیر تحقق یابد:
- مخارج باعث افزایش ظرفیت، ..... کارایی و عمر مفید گردد.
- هزینههایی که جهت کاهش آلودگی محیط زیست انجام شده و مرتبط با فعالیت دورههای آتی است.
- مخارجی که برای آماده کردن داراییهای کنار گذار یا برای فر.ش انجام میگردد.
دیدگاههای مرتبط با مخارج محیط زیست:
- هزینههای مرتبط با محیط زیست بایستی سرمایهای تلقی و طی عمر مفیدشان مستهلک گردد. توجیه اینها منطقی است چرا که از این مخارج طی سالهای متمادی استفاده میگردد.
- هزینههای مرتبط با محیط زیست نمیتواند سرمایهای تلقی گردد چون که عمر مفیدشان مشخص نیست و استانداردهای خاصی نیز بر این تدوین نشده.
- درخصوص تعهدات خود به جامعه، یدهی شناسایی کنیم (تعهدات احتمالی درخصوص تخریب محیط زیست).
حسابداری محیط زیست صرفاً مربوط به آلودگی محیط زیست نیست بلکه، تخریب منابع، فرسایش و ... را در برمیگیرد.
وقتی صحبت از EA میشود صرفاً به محیط زیست به تنهایی نمیتوان نگریست بکله بایستی به اجتماع نگریست یعنی به حسابداری اجتماعی نگریست. EA شاخه ای است از حسابداری مسئولیت اجتماعی.
در حسابداری، برای هزینهیابی محصولات بایستی تمامی اقلام مربوط به هزینهها شناسایی گردند. هزینههایی که بوسیله عوامل تولید تحصیل میگردند. برای مثال: یکی از عوامل تولید، نیروی انسانی ات. مخارج مرتبط با نیروی کار در قالب دستمزد و هزینههای آن به محصولات تحصیل داده میشود حال این که اگر محیط زیست و منابع محیط زیست نبود، آیا تولیدی صورت میگرفت؟ برای مثال اگر دریا وجود نداشت، آیا محصولات دریایی ..... میگردید؟ خیر پس به موازات تولید، به محیط زیست به عنوان یکی از عوامل تولید، خسارت وارد میشود و در آنها آلودگی ایجاد میشود. پس محیط زیست را نیز میتوان جزئی از عوامل تولید تلقی نمود و براساس اصول و استانداردهای حسابداری (بصورت کلی) بایستی هزینههای عوامل تولید شناسایی و در محصولات منظور گردد.
هزینههای مرتبط با محیط زیست را میتوان از دو دیدگاه دید:
- هزینههایی که مستقیماً مرتبط با فعالیت شرکتها بوده و بصورت مشخص میتوان این هزینهها را با شرکتها ارتباط داد، شناسایی این قبیل هزینهها بسادگی صورت میگردد.
- هزینههایی که مستقیماً مرتبط با فعالیت شرکتها نیست ولی غیر مستقیم به شرکتها مربوط میشود مثلاً خسارت تخریب منابع زیستی توسط شرکتها. این قبیل هزینهها بایسی به الزام دولتها به شرکتها تحمیل گردد (الزام، یکی از راهکارهای حل مشکل شناسایی هزینههای زیست محیطی است).
در حسابداری سنتی مالی محیط زیست، بدنبال شناسایی هزینهها و درآمدهای مرتبط با محیط زیست هستیم ولی به لحاظ برخی محدودیتها در اندازهگیری و گزارشگری هزینهها مرتبط با محیط زیست، برخی از این هزینهها نادیده گرفته میشوند. برای مثال در حسابداری مالی، تنها هزینههای تولید در عملکرد سال جاری منظور میگردد در حالی که برخی هزینههای سال جاری، انتفاعی چند ساله خواهند داشت یا این مطلب موجب مخدوش گردیدن اصل تطابق میگردد. در حسابداری مدیریت، در بحث هزینهیابی، life cycle مدنظر قرار میگیرد و محدودیتهای GAAP در آن وجود ندارد.
حسابداری مسئولیت اجتماعی
این نوع از حسابداری سعی دارد تا تأثیرات متقابل عملکردهای واحدهای تجاری و جامعه پرامون را شناسایی و برای تصمیمگیری صحیحتر در اختیار استفاده کنندگان قرار بدهد
در این خصوص توجه به این نکته ضروری است که در حسابداری مسئولیت اجتماعی، تأثیرات متقابل جامعه و واحد تجاری بر یکدیگر مورد شناخت و اندازهگیری و گزارشگری قرار میگیرد. تأثیراتی که واحدهای تجاری در قالب آلودگی و تخریب بر جامعه (از جمله محیط زیست) وارد مینمایند و همچنین تأثیراتی که جامعه بر واحدهای تجاری وارد مینمایند (برای مثال، براساس قوانین و مقررات برخاسته از اجتماع، واحدهای تجاری بایستی در قابل تخریب و آلودگی محیط زیست، خاست پرداخت نمایند، از این موارد بایستی مورد شناسایی، اندازهگیری و ثبت و گزارشگری قرار بگیرد.) حسابداری محیط زیست در واقع جزئی از حسابداری مسئولیتهای اجتماعی است.
تحقیق جامع درباره بررسی و ارزیابی حسابداری محیط زیست