(فصل اول)
مقدمه
در اینجا لازم به ذکر است برخی ویژگی های نرم افزار را بررسی کنیم . مدتها پیش برنامه نویسان از زبانهای ساده مثل بیسیک یا پیچیده چون اسمبل استفاده می کردند . اما turbo pascal با داشتن کامپایلر قوی توانست جای خود را در برنامه ها تثبیت کند و به خوبی جلوه گر شود . با وجود Win3.1 و Windows95 محدوده برنامه نویسان گسترده تر شد . اینک آنها از برنامههای پیچیده ای چون C++ و یا ویژوال بیسیک استفاده کنند . ظهور Visul Basic تحول عظیمی در برنامه نویسی ایجاد کرد چون قبل از آن برنامه نویس فقط از طریق کدنویس صورت می گرفت و شیوة جدیدی از برنامه نویسی ویژوال (Visual programming) یا برنامه نویس بصری را بوجود آورد .
زبانهای برنامه نویس علاوه بر کد نویسی از امکانات بصری استفاده می کنند و از کد نویس از قسمتهای مهم برنامه استفاده می شود .
مثلاً برای ساختن یک دکمة کوچک با استفاده از پاسکال باید دستورات زیر را اجرا می کردید :
Window[20,10,30,13] ;
Textbackground[1] ;
Text color[14] button 1
Clrscr ;
Write [‘button’]
اما ویژوال فقط کافی است مؤلفه بصری آن را با موس انتخاب کرده و روی فرم قرار دهید . زبان ویژوال سادگی ، سرعت و امکانات فراوان دارد .
یکی دیگر از زبانهای ویژوال دلفی است . دلفی از یک کامپایلر اصیل برخوردار است یعنی می تواند برنامه ای با فایل اجرایی مستقل ایجاد نماید . سرعت برنامه های دلفی بالا می باشد و علت آن این است که دلفی از پاسکال شی گرا (object pascal) استفاده می کند . دلفی بانکهای اطلاعاتی ، برنامه های کاربردی ، برنامه های گرافیکی و چند رسانه ای را در بر می گیرد . در دلفی دسترسی به Data Access سریع صورت می گیرد . در دلفی نه تنها از جداول اطلاعاتی استفاده می کنید بلکه از جداول دیگر چون paradox و غیره نیز میتوانید استفاده کنید .
پنجره های موجود در دلفی
در دلفی با چهار اساس روبرو هستید . پنجره اصلی یا Main Window ، پنجره طراح فرم یا Form Designer ، پنجره ناظر اشیاء یا object Inspector و پنجره ویرایشگر کد یا Code Editor پنجره اصلی شامل نوار منو که در ردیف بالا قرار دارد ، نوار ابزارها که در زیر نوار منو و لوح مؤلفه ها که در سمت راست نوار ابزارها می باشد . با کلیک برروی هر منو کادر کرکره آن باز میشود . Component panel (لوح مولفه ها) از برگنشان های متعددی تشکیل یافته است و هر کدام حاوی مؤلفه هایی می باشند .
پنجره طراح فرم (form Designer)
با استفاده از این پنجره می توان خصوصیات هر شی را تغییر داد . در روی فرم خطوطی وجود دارد که می توان با استفاده از آنها جای اشیاء را دقیق تنظیم کرد . با استفاده از این پنجره می توان فرمها را ایجاد و یا ویرایش کرد.
پنجره ناظر اشیاء (object Inspector)
هر چیزی را که داخل فرم قرار دهیم یک شی حساب می شود . با استفاده از این پنجره می توانید خصوصیات (Properties) و همچنین عکسالعکل های شی در برابر رویدادها را تنظیم نمایید . در قسمت بالای پنجره ناظر اشیاء شی فعال (شیئی که در حال انتخاب است) نشان داده می شود . این پنجره دارای دو جدول properties و Event می باشد . در properties خصوصیات شی انتخاب شده نشان داده می شود . به فرض خاصیت Caption که عنوان میباشد را تغییر می دهیم و نام آن شی را نیز همزمان تغییر می کند . کلیک کردن بر روی یک دکمه یک رویداد به حساب می آید . (onclick)
پنجره ویرایشگر کد (Code Editor)
برنامه نویسی حقیقی در این قسمت صورت می گیرد . در اینجا کدهای موردنظر را درج ، ویرایش و یا مشاهده می کنید . اگر شی به فرم اضافه کنید دلفی به طور خودکار کدهای آن را اضافه می کند . استفاده از الگوهای کدنویس می تواند کار شما را سریع انجام دهد . این کار را می توانید با فشردن Ctrl+j در محل موردنظر الگوها را ملاحظه کنید .
حرکت در پنجره
برای سرعت بیشتر کار می توان با حرکت در پنجره ها به روشهای بهتر عمل کرد . با فشردن F12 پنجره ویرایشگر کد ظاهر می شود حال اگر دوباره این کار راانجام دهید (F12) ، پنجره طراح فرم ظاهر می شود . کلید F11 پنجره ناظر اشیاء را فعال می کند و حال با کلیدهای جهت بالا و پایین می شود در این پنجره بالا و پایین رفت .
(فصل دوم)
انواع فایلها در دلفی
یک پروژه از فایلهای مختلفی ایجاد می شود . یکسری در هنگام ایجاد و یک سری در هنگام کامپایل و اجرا بوجود می آیند .
فایل پروژه (project File)
فایل واحد (unit File)
فایل فرم (Form File)
فایل منبع (Resource File)
فایل اختیارات پروژه (Project option File)
فایل پشتیبان (Backup File)
فایل اجرایی (Executable File)
1-فایل پروژه (Project File) به هنگام طراحی ایجاد می شود و دارای پسوند dpr می باشد و اصلی ترین فایل برنامه کاربردی می باشد . یک فایل پروژه را به ندرت ویرایش خواهید کرد .
2-فایل واحد (unit File) فایلهای منبع پاسکال هستند و پسوند pas دارند و محل ذخیره کدهای برنامه می باشند .
3-فایل فرم (Form File) تصویر دودویی از فرم می باشند . هنگامی که یک فرم جدید ایجاد می کنید دلفی یک فایل فرم با پسوند dfm و یک واحد پاسکال برای فرم شما ایجاد می کند . در واقع فایل فرم محل ذخیره اطلاعات مربوط به فرمها می باشد .
4-فایل منبع (Resource File) حاوی داده دودویی هستند که معمولاً منبع نامیده می شوند و دارای پسوند res می باشند . این فایلها خودکار توسط دلفی ایجاد می شوند و حاوی نشان های پروژه و اطلاعاتی درباره نگارش برنامه ، اطلاعات مربوط به نوع مکان نماها و همچنین اطلاعات مربوط به تصاویری که در برنامه استفاده شده اند می باشد .
5-فایل اختیارات پروژه (project option file)در واقع مکان ذخیره انتخابهای شما در کادر محاوره ای Project option یا اختیارات پروژه است . این فایل زمانی ایجاد می شود که پروژه خود را ذخیره کنید و دارای پسوند dof میباشد . هر تغییری در کادر محاوره ای project options در این فایل ذخیره می شود .
6-فایل پشتیبان (Backup File) هنگامی که یک پروژه را ذخیره می کنید فایلهای پروژه و واحد با پسوند dpr و pas ذخیره می شوند . در هنگام کار با پروژه فایل با همان نام ولی با پسوند ~dp برای فایل پروژه و پسوند ~pa برای فایل واحد ذخیره می شود . برای فرم نیز فایل پشتیبان با پسوند ~df ایجاد می شود .
7-فایل اجرایی (Executable File) مهم ترین نوع فایلها می باشد . در هنگام اجرا این پروژه کامپایل می شود و در همان زمان فایل اجرایی با همان نام پروژه و با پسوند exc ایجاد می شود .
مدیریت فایلهای یک پروژه
هنگام ایجاد یک برنامه جدید (New Application) در واقع یک پروژه جدید آغاز می شود و این پروژه مدیریت فایلهای مختلف و قسمتهای مختلف برنامه را بر عهده دارد . یک پروژه می تواند دارای چندین فایل اجرایی و dll باشد . یک گروه پروژه (project group) را برای کنترل بیشتر روی برنامه و سازماندهی برنامه در نظر می گیریم . از منوی View مدیر پروژه (Project Manager) را احضار می کنند . در آن پنجره پروژه و واحد موردنظر آن دیده می شود . ما در اینجا می توانیم فایلهای خود را در مسیر دلخواه ذخیره کنیم.
نحوه استفاده از مؤلفه ها
در دلفی راههای مختلفی برای اضافه کردن مؤلفه به فرم وجود دارد . یک پراه کلیک روی مؤلفه و بعد کلیک روی فرم می باشد . راه دوم کلیک کردن روی مؤلفه و کلیک روی فرم و نگه داشتن دکمه موس تا اینکه اندازه دلخواه خود را ایجاد نماییم . سومین راه دوبل کلیک کردن روی آن مولفه می باشد که خودکار به روی فرم انتقال می یابد . با Shift و کلیک روی مؤلفه نیز می توان مولفه را در حالت قفل در آورد و روی فرم کلیک کرده تا به تعداد دلخواه از مؤلفه روی فرم ایجاد شود . برای انتخاب مؤلفه های روی فرم نیز می توان با کلیک روی صفحه و کشیدن به سمت دلخواه مؤلفه های دلخواه خود را انتخاب کرد و بازدن کلید delete آنها را پاک کرد و یا با گرفتن Shift و کلیک کردن روی مؤلفه های دلخواه ، آنها را انتخاب کرد . برای تغییر مکان مؤلفه ها نیز می توان روی آنها کلیک کرده و دکمه موس را نگه داشت و به جای دلخواه ببریم . و یا اینکه با گرفتن کلید Ctrl و زدن کلید جهت آن را پیکسل به پیکسل جا به جا کرد . از طریق پنجره ناظر نیز می توان مکان و اندازه مؤلفه را تغییر داد . با کلید Shift و جهت نیز اندازه تغییر می کند .
ویژگی های محتوایی مؤلفه ها
شامل موقعیت ، مشاهده و خاصیت توارثی می باشد . به فرض یک panel روی فرم ایجاد کرده و سه Button نیز روی آن ایجاد می کنم . اگر panel جابجا شود دکمه های روی آن نیز جا به جا می شود که این نشان از خاصیت توارثی (پدر فرزندی) می باشد . اگر خاصیت Visible (مرئی) مؤلفه panel را به false تبدیل کنیم در موقع اجرا برنامه هیچ یک از مؤلفه ها دیده نمی شود . حال اگر خاصیت font مؤلفه را عوض کنیم ، می بینیم که font دکمه ها نیز تغییر می کند . پس همه اینها نشان از خاصیت توارثی می باشد .
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 31 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلود مقاله زبان برنامه نویسی دلفی