مقدمه
امروزه در هر سازمانی، نیروی انسانی نقش سازنده و کلیدی در پیشبرد هدف ها و مأموریتهای سازمان داشته و از ارکان رشد و توسعه و بقای سازمان محسوب میگردد امروزه دیگر تجهیزات، لوازم و ماشین آلات برای انجام اثربخش امور سازمان کافی نمیباشد؛ لذا اهمیت قایل شدن به منابع انسانی و استفادهی بهینه از نیروی فکر و مهارت های فردی کارکنان، سازمان را در دستیابی به اهدافش میرساند امروزه کارکنان با توجه به توان جمعی، فیزیکی و فکری خود در مجموع نیروی کار قابلی را به وجود می آورند و این نیروی کار زمانی ارزش واقعی پیدا میکند که در تولید محصول یا ارائهی خدمت اثربخش باشد( پرهیزگار ،١٣٨٢). سازمان تأمین اجتماعی در ارتباط با سیاستهای حمایتی بیمه ای در جامعه نقش مهمی را ایفا میکند. لذا ضروری است که عوامل مؤثر بر ارائه ی بهتر و وسیعتر خدمات در این سازمان مورد بررسی قرار گیرند از جمله عوامل مؤثر در عملکرد این سازمان، نیروی انسانی است که از اهمیت خاصی در صحنه ی کار و عرضه ی خدمات برخوردار است بنابراین میتوان گفت که مهمترین رکن سازمان تأمین اجتماعی را نیروی انسانی آن تشکیل میدهد و افزایش بهرهوری نیروی انسانی به مثابهی ارزشمندترین و بزرگترین ثروت این سازمان، باید به صورت مسألهای حائز اهمیت مورد توجه قرار گیرد، زیرا افزایش بهره وری منابع انسانی، این سازمان را از دو بعد اقتصادی و اجتماعی یاری میرساند، از بعد اقتصادی آن را کارامدتر و اثربخشتر نموده و از بعد اجتماعی موجب بالا رفتن رضایت ارباب رجوع و مصرف کنندگان خدمات سازمان میشود عوامل بی شماری بر بهره وری منابع انسانی مؤثر میباشند که به دلیل محدود بودن ظرفیت های انسانی، در این مقاله از میان این عوامل، به اجمال به بررسی نقش عوامل مادی و غیرمادی در افزایش بهره وری منابع انسانی خواهیم پرداخت که از عوامل مادی، چهار بعد ترفیع ، پرداختهای تشویقی ، خدمات بهداشتی و ، ایمنی، فناوری و از عوامل غیرمادی، چهار بعد مدیریت عملکرد ، مدیریت کیفیت جامع هوش عاطفی و کارگروهی در نظر گرفته شده است انتظار میرود با بهبود این عوامل در شعب سازمان تأمین اجتماعی، بستر مناسبی برای کارایی و اثربخشی هر چه بیشتر و بهتر نیروی انسانی فراهم آید که تأثیر بسزایی را در ارائه ی بهتر خدمات به اربابرجوع خواهد داشت. شاید بتوان گفت به طور رسمی، نخستین بار لغت بهره وری در مقاله ای توسط فردی به نام کوئیزنی در سال ١٧٦٦ میلادی به کار گرفته شد. بعد از بیش از یک قرن یعنی در سال1883 ، آنطور که فرهنگ لغت شناسی لاروس بیان میکند فردی به نام لیتر بهره وری را قدرت و توانایی تولید کردن تعریف کرد (ابطحی و کاظمی ،١٣٧٥ ) Productivity واژهی انگلیسی و در لغت به معنای قدرت تولید، باروری و مولد بودن است که در زبان فارسی، کلمه ی بهره وری به عنوان معادل آن مصطلح شده است (خاکی ،١٣٨٦ ). از دید مرکز بهره وری ژاپن، بهره وری یک اولویت و انتخاب ملی است که منجر به افزایش رفاه اجتماعی و کاهش فقر می گردد (طاهری ،١٣٨٦ ). بهره وری استفادهی بهینه از منابع، گوناگون، از جمله نیروی انسانی در جهت تحقق اهداف سازمان میباشد (محب علی، ١٣٧٥) الف) چارچوب نظری این پژوهش تلفیقی از نظریه ها و دیدگاه های پژوهشگران و صاحبنظرانی از جمله سوترمایستر، میوری اینسورث و نیویل اسمیت، هرسی و گلداسم یت، کرست، فابریکانت، باردزیل و اسلاسکی است در این مطالعه ها همواره بر روی بهره وری منابع انسانی تأکید گردیده است بنابراین پژوهشگر در نظر دارد با استفاده از این دیدگاهها، مدلی را بسازد و سپس با تدوین فرضیه ها، بررسی نماید که آیا با بهبود و ارتقای متغیرهای مستقل (زیر مجموعه ی عوامل مادی و غیرمادی) در شعب سازمان تأمین اجتماعی، متغیر وابسته مدل (بهره وری منابع انسانی) نیز افزایش خواهد یافت یا خیر؟ از دیدگاه سوترمایستر، بهره وری کارکنان تحت تأثیر دو عامل انگیزش و شایستگی میباشد (رضائیان ،١٣٧٩) بنابراین برای اینکه فردی به سطح بالایی از بهره وری برسد، باید تصمیم بگیرد که کار را انجام دهد (انگیزش)و بتواند کار را انجام دهد (مورهد و گریفین ،١٣٨٧ ). از آنجایی که ایجاد انگیزش به دو صورت مادی و غیرمادی در کارکنان صورت میگیرد، بنابراین پژوهشگر بر اساس این دیدگاه از بین عوامل مادی که سبب ایجاد انگیزش میشوند ترفیع و پرداختهای تشویقی را به عنوان متغیرهای زیر مجموعهی مادی مدل خود انتخاب مینماید ازدیدگاه میوری اینسورث و نیویل اسمیت بهره وری منابع انسانی تحت تأثیر شش عامل، درجهی روشن بودن وظایف، توانایی، درجه ی مساعد بودن محیط، درجهی کارامدی سیستم پاداشدهی سازمان، نظام ارزشی و مکانیزم هدف گذاری سازمان، مدیران و کارکنان و در نهایت اینکه افراد تا چه حد شغلشان را بر مشاغل دیگر ترجیح میدهند، میباشد ( اینسورث و نیویل ،١٣٧٥ ) بر اساس این دیدگاه، پژوهشگر از بین شش عامل فوق، نظام ارزشی و هدف گذاری سازمان را به عنوان متغیر غیرمادی خود در نظر گرفته و میخواهد بررسی نماید که مدیریت کیفیت جامع با شفاف و روشن نمودن اهداف سازمان و درگیر نمودن افراد در همه ی امور سازمان آیا باعث افزایش بهره وری منابع انسانی، افزایش پاسخگویی و تأمین رضایت مشتریان و ایجاد بستر مناسب برای ارائه ی بهتر خدمات خواهد شد یا خیر؟ از دیدگاه کرست، عواملی که در بهبود بهره وری نیروی انسانی مطرح هستند شامل تعهد و ارتباطات، احترام و بزرگداشت، جدیت، امنیت و حمایت و آموزش کاربردی میباشد (هیپ ،١٩٩٢ ).
فرمت ورد
تعداد صفحات 9
مقاله عوامل مؤثر بر ارتقای بهره وری منابع انسانی مورد مطالعه در سازمان تأمین اجتماعی استان تهرا ن