71ص
«اثرات آلودگی هوا بر سلامت انسان»
اثرات آلودگی هوا بر انسان عمدتاً بر چشمها و دستگاه تنفسی است. هنگامی که گازهای ناشی از هوا، بخارات، دودهای غلیظ (فیومها)، غبار و غیره منتشر می‌شوند و با اعضای بدن تماس می‌یابند، سوزش چشم و تحریک چشمها، بینی، گلو و شش می‌گردند.
الف) دستگاه تنفسی
دستگاه تنفسی شامل شش‌ها و مجاری تنفسی (مجرای عبور هوا از حفره بینی به شش‌ها) می‌باشد. وظیفه دستگاه تنفسی عبارت است از استنشاق هوا به داخل ریه‌ها، جداکردن ناخالصی‌ها از هوا استنشاق شده به دستگاه گردش خون و خارج کردن گاز دی‌اکسید کربن در خون از طریق حفره بینی است. اگر ذرات معلق توسط انسان استنشاق شود، ممکن است بسته به اندازه آن‌ها در قسمت‌های مختلف دستگاه تنفسی رسوب نمایند. ذرات بزرگتر از 10 میکرون توسط مژه‌های بینی نگهداری می‌شوند و ذرات کمتر از 10 میکرون، ممکن است به مجاری تنفسی فوقانی وارد گردند. مجاری تنفسی فوقانی شامل: حفره، بینی، حلق بینی (فاز و فارنکس)، حنجره و نای می‌باشد. ذرات دارای اندازه‌ی 2 تا 10 میکرون ممکن است به نای وارد گردند. امّا حرکت موجی شکل مژه مخاط از پایین به بالا ذرات را از نای به دهان برمی‌گرداند که در دهان، آن‌ها می‌توانند بلعیده شوند. مجاری تنفسی تحتانی شامل نایژه‌ها، نایژکها، راه‌های هوایی، کیسه‌های هوایی، **** های ریوی می‌باشد. ذرات با اندازه کمتر از 25% تا یک میکرون وارد آلوئل‌های دیده شده و رسوب می‌نمایند که در نتیجه حجم آلوئل را کاهش می‌دهند و بنابراین در اثر به حداقل رساندن تبادل اکسیژن از هوا به خون سبب آسیب به ریه‌ها می‌گردند.
ب) چشم
وقتی مواد معلق یا گازی با قشر خارجی چشم و لایه مخاطی داخلی پلک تماس یابد، ممکن است سبب سوزش چشم گردد. سوزش منجر به مالیدن می‌گردد که ممکن است سبب صدمه فیزیکی چشم گردد.
بررسی آلودگی هوا ناشی از صنایع بزرگ در شهرستان سمنان و راه‌های مقابله با آن»