تأثیر 19 ساله قرق و چرا روی تغییرات پوششگیاهی در منطقه جنوب شهرستان زنجان که از سال 1364 توسط اداره کل منابع طبیعی استان تحت مدیریت قرق قرار دارد، مورد بررسی قرارگرفت. بدین منظور، به تعداد چهار ترانسکت در داخل و چهار ترانسکت 30 متری در مجاور قرق، درجهت عمود بر شیب مستقر گردید. روش نمونهبرداری تصادفی و سیستماتیک بوده و از 16 پلات یک مترمربعی استفاده شد. ترکیب گونههای گیاهی با ارزش خوشخوراکی کلاس یک در داخل قرق نسبت به مجاور قرق تفاوت قابل توجهی داشتهو 280 درصد افزایش نشان می دهد. همچنین ترکیب گیاهان زیاد شونده و مهاجم در داخل قرق نسبت به منطقه چرا از کاهش قابل توجهی بر خورداربوده و میزان تولیدگیاهی قرق نسبت به مجاور آن تقریبا دو برابر شده است.
واژههای کلیدی: مراتع، قرق، پوشش گیاهی، ترکیب گونهها، زنجان
مقدمه
افزایش جمعیت دام در اکوسیستمهای مرتعی، تحت تاثیر افزایش جمعیت انسان و به دنبال نیاز روزافزون به محصولات و فرآوردههای پروتئینی بوقوع میپیوندد. بهرهبرداری نامناسب باعث کاهش قدرترویشی، کاهش زادآوری و عدماستقرار گیاهچههای گونههای با ارزش مرتعی میشود (4). تا زمانیکه جمعیت دام در هر اکوسیستم متناسب با ظرفیت آن باشد، بهمنابع با ارزش آن همچون آب، خاکو گیاه خسارتی وارد نمیگردد. بطوریکه چرای مناسب دام، در مقایسه با بهرهبردارینامناسب، باعث حفظ گونههایمرغوبمرتعی و خوشخوراک در ترکیب گیاهی و همچنین دوام تولید در اکوسیستم مرتعی میگردد (10 و 14).
بررسی تغییرات پوشش گیاهی مراتع در فواصل زمانی معین وآگاهی از روند وضعیت آن یکی از موارد مهم جهت برنامهریزی و اعمال مدیریت صحیح بهرهبرداری مراتع و به عبارتی دیگر تفکیک میزان تاثیرگذاری دو عامل انسانی یا مدیریتی و اقلیمی برروی روند وضعیت مراتع است .
یورک و همکاران با هدف مشخصکردن مقدار و جهت تغییرات پوششگیاهی بوتهزارهای جنوبغربی پاینوالیایالت یوتای امریکا، تفاوتهای پوششگیاهی بوتهزارهایمزبور را بین سالهای 1933و 1989 مورد بررسی قرارداده و در نهایت مؤثرترین عامل بهبود گرایش و وضعیتمراتع مزبور را تعدیل چرای دام بر شمردهاند.
کانر و همکاران (12) تاثیر تغییرات بارندگی و چرای دام را روی تغییرات پوششگیاهی بوتهزارهای کارو در افریقایجنوبی درطی سالهای 1949 تا1971 مورد بررسی قرار داده و اظهار میدارند که تغییر جامعه گیاهی مزبور، عمدتا تحت تأثیر تغییر بارندگی بوده و تأثیر چرای دام در دورههای زمانی طولانی مهمتر شدهاست.
آنجلو، آلزرکا و همکاران (8) اثرات چرای دام و غیر چرا را روی دینامیک پوشش یکی از جوامع گیاهی مراتع بیابانی جنوب غربی ایالتیوتا بین سالهای 1935 تا 1994 بررسی و اظهار میدارند، تغییرپذیری و پویا بودن جامعهگیاهی مزبور بیشتر تحت تأثیر چرا است تا اقلیم.
محمدیگلرنگ (6) تغییرات پوششگیاهی حوزهآبخیز سد کرج را طی سالهای 1352-1372 از طریق تهیه نقشه پوششگیاهی منطقه و مقایسه آن با نقشه تهیه شده در سال 1352 مورد بررسی قرار داده و علت عمده تغییرات مشاهدهشده در تیپهای منطقه در طی دوره مزبور را چرای مفرط دام برشمردهاند.
شامل 9 صفحه word
دانلود تحقیق بررسی تأثیر قرق در تغییرات کمی و کیفی پوشش گیاهی مراتع