فصل اول
کلیات تحقیق
مقدمه
امروزه در میان دغدغههای زندگی شهری، در میان هیاهوهای درونی انسان نیازمند تن آسودگی است،نیازمند درونی آرام و پر از انرژی است و جسمی سالم تا توازنی را میان آنچه سازنده درون و برون انسان است را فراهم کند.(آچرای[1]، 2010). انسان امروزی خواسته یا ناخواسته در پیرامون خود به دنبال نهادینه کردن چنین آرامشی در درون خود است،به دنبال آن میگردد تا هنر زندگی کردن را بیاموزد، یوگا هنر زندگی کردن است،دانشی است که بر تمام جنبههای حیاتی، اعم از جسمی،روانی و روحی تاثیر به سزایی دارد.بعد جسمانی در برخی از موارد بر اساس شرایط اجرای تمرینات یوگا هدف این تمرینات قرار میگیرد که در تمام اندام و اعضای بدن قابلیت تاثیرگذاری مثبت را داراست (دونوهو[2]، 2006). زانو نیز به عنوان یکی از اعضای مهم بدن میتواند با استفاده از این دسته تمرینات شرایط بهبودی و سلامت روز افزون را کسب کند و به عنوان عضو مهمی در بدن از صدمهپذیر ترین اندام در هر فرد به قویترین آنها تبدیل شود. با شناسایی میزان تاثیرگذاری بر این اندام توسط این دسته تمرینات میتوان به افراد در سنین مختلف کمک کرده تا در راستای حفظ سلامتی و کاهش درد در زانو عمل کنند که هدف اصلی این تحقیق نیز میباشد.
بیان مسأله:
استفاده از تمرینات یوگا اخیرا در بسیاری از روشهای درمانی از طرف دانشمندان و متخصصین این امر برای حفظ سلامتی افراد پیشنهاد میشود. یوگا ترکیبی است از واژه یوگ به معنی (اتحاد،به هم پیوستن).این اتحاد در اصطلاح معنوی به زبان سانسکریت عبارتند از پیوند آگاهی خالص فردی با روح کیهانی.یوگا ایجاد کننده توازن بین جسم ،روان و روح است(ویدای[3]، 2013).سیستم علمی ـ عملی یوگا این توازن را از طریق انجام تمرینات جسمی ،تنفسی، مودراها و قفل های انرژی و نظافتی و مراقبه تأمین می کند.
این تمرینات فرد را قادر می سازد تا به حقیقت واقعی بدن دست یابد. علم یوگا با عمل کردن روی عوامل خارجی شخصیت و فیزیک بدن که برای بیشتر مردم قابل لمس است آغاز می شود.عدم توازن در این سطوح سبب ایجاد اختلال در ارگانها،ماهیچهها،و اعصاب میگردد،و در انجام وظایف ،مقابل هم قرار میگیرند. به طور مثال،وقتی سیستم غدد داخلی دچار اختلال میشود کارایی این سیستم کاهش می یابد و علایم بیماری آشکار میگردد( جنتی و همکاران، 1389).اکثر مردم از ترس،اظطراب،و بیماریهای عصبی که نتیجه استرسها و فعل و انفعالات روزمره زندگی است رنج می برند.
یوگا نمیتواند و چنین ادعایی هم ندارد که بر همه این ناملایمات فردی مسلط شود و بهبودی تمام سطوح بدن را برای افراد تضمین کند،اما عبور از سطوح ذهن و احساس ،روش ثابت شده ای ارایه میدهد تا تندرستی در بدن تحقق یابد( باندلو[4]، 2010).
هدف از برخی از تمرینهای یوگا، توسعه شخصیت جسمی، روانی و روحی است در صورتی که هدف از تمرینها رشتههای مختلف ورزشی، حفظ سلامت و کسب قدرت بدنی از طریق تقویت جسم، عضلات و استخوانها است ( جاگلکار[5]، 1999). تمرینات جسمی علاوه بر سرعت حرکت، نیازمند تنفس زیاد هستند. تمرینات ژیمناستیک، آکروبات و وزنه برداری برای اشخاص سالم و تندرست که تمایل دارند عضلات ستبر و در عین حال قابل انعطاف داشته باشند مناسب هستند و این حرکات که توأم با تنفس زیادند کار قلب و سیستم تنفسی را زیاد می کنند در نتیجه خستگی انرژی حیاتی را موجب میشوند( رحیمی، 2009).
ورزشکار جوان در حین انجام تمرینات ورزشی خود را سالم احساس می کند اما با رشد تدریجی بدن و سیر زمان، اعضای بدن به علت کهولت، کارآیی خود را نسبت به وظایفی که دارند از دست میدهند. آنگاه دچار مشکلات تنفسی یا بیماریهای رماتیسمی می شود و این بدان علت است که بیشتر از حد معمول از محلهای ارتباط و اتصال استخوانها با هم استفاده شد، و عضلات نیز بیش از حد رشد کرده اند، از اینرو استحکام و سختی خود را از دست دادهاند وشل شدهاند. این تغییر سبب می شود که بافت عضلانی به چربی مبدل گردد.
تمرینات یوگا فکر را قوی میکنند و به تمرین کننده قدرت تحمل درد و ناآرامی میدهند. قدرت تصمیم گرفتن و تمرکز را وسعت میبخشند و در حالت عادی بین نیروهای حیاتی تعادل ایجاد می کنند. با ایجاد تعادل حاصل از تمرینات یوگا، شما در مواجه با حالات عصبی، درد و غم، توانا می شوید و مشکلات دنیای مادی را با آرامش و صفا و بدون نگرانی پذیرا میگردید.
یوگا دانشی است رازآمیز و شگفت انگیز برجای مانده از تمدن های بسیار دور و کهن .ولی آنچه در تاریخ بجای مانده قدمتی حداقل سه هزار ساله دارد . اولین اثر مکتوب و جمع آوری شده یوگا کتابی است به نام یوگا سوترا که توسط فرزانه و حکیم بزرگ پتنجلی در سرزمین هند نگاشته شده است . این اثر خوشبختانه در ایران به نام هستی بی کوشش ترجمه شده است . این اثر آنچه را عرفا و فرزانگان گذشته برای کمال معنوی و نیروهای درون سینه به سینه منتقل کردن را در چهار فصل و 186سوتره یا عبارت کوتاه به زیبایی تمام گرد آورده است (رحیمی، 2009 ).
برای تکامل معنوی،کمال انسانی وخودشناسی عمیق، یوگا 8 مرحله یا بعبارتی 8 بخش وجود انسانی را بر می شمرد . همانطور که یک درخت بطور عمده دارای 8 بخش است تا به ثمر برسد انسان نیز برای رشد باید به این ابعاد هشتگانه درون خود نزم کند و روی آنها کار نماید(موحدی، 1385).
مرحله اول: یاما yama. ریشه درخت معنوی: آموزه های اخلاقی اجتماعی (پرهیزات)
مرحله دوم: نیاما niyama. تنه درخت معنوی: آموزه های اخلاقی اجتماعی (واجبات )
مرحله سوم: آساناasana. شاخه: حرکات یوگا
مرحله چهارم: پرانایاما pranayama. برگ: روش های تنفسی و کنترل انرژی
مرحله پنجم: پراتیهارا pratyhara. پولت: روش های کنترل، هیجانات و احساسات
مرحله ششم : دهارانا dharana. شیره: روش های کنترل و تمرکز فکر
مرحله هفتم : دهیانا dhyana. گل: رسیدن به تعمق و خاموشی ذهنی
مرحله هشتم : سامادهی Samadhi. میوه: رسیدن به وحدت ، خلوص ، یگانگی و روشن بینی(آلیستر[6]، 2001).
در تمامی مراحل ذکر شده با کاربست این مراحل، رشد همه جانبهی سلامتی افراد بدست خواهد آمد که اندام مختلف بدن از این طریق سالم مانده و از درد و امراض و بیماریها پیشگیری میکند.عوامل مختلفی باعث درد زانو[7]میگردند. مفصل زانو از مفاصل بزرگ بدن است که به علت فشارهای پیوسته و زیادی که در فعالیت های روزمره به آن وارد می شود,مستعد بسیاری از آسیب ها است.ازطرفی بیماری های مختلفی این مفصل بزرگ و مهم را درگیر می کنند.آگاهی نسبت به عواملی که باعث درد زانو میشوند به ما کمک خواهد کرد تا با تشخیص سریعتر به درمانی بهتر دسترسی پیدا کنیم.درد زانو ممکن است در خود مفصل زانو و یا اطراف آن باشد.
بررسی برخی از تمرینات منتخب یوگا بر پارامترهای وضعیتی در افراد مبتلا به درد زانو
