خط لوله انتقال به مجموع لوله‌هایی که وظیفه رساندن سیالات (نفت یا گاز) را از نقطه‌ای به نقطه دیگر دارند، خطوط انتقال گویند. انتقال نفت به کمک لوله، یکی از مراحل استخراج نفت می‌باشد. این لوله‌ها نفت و گاز را به واحد بهره‌برداری، تقطیر، پالایشگاه و یا پایانه جهت صدور منتقل می‌کند. خطوط لوله ۳ نقش را عهده‌دار هستند:۱-به منظور جمع‌آوری نفت از چاه‌های نفت ۲-حمل مواد هیدروکربنی خام یا فراورده در لوله‌های با قطر بالا ۳-توزیع فراورده‌ها در لوله‌های با قطر پایین و رساندن محصولات به دست مصرف‌کننده.
دمیتری مندلیف نخستین کسی بود که ایده انتقال نفت با لوله را در سال ۱۸۶۳ پیشنهاد کرد.
ذخایر کشور عراق
برابر گزارش منتشره از سوی مجله بین المللی نفت و گاز ( Oil and Gas Journal در ژانویه ٢٠١٣)، عراق برآورد خود را از ذخایر نفتی اثبات شده از ١١٥ میلیارد بشکه در سال ٢٠١١ به ١٤١ میلیارد بشکه در سال ٢٠١٢ افزایش داده است.
بیشتر منابع شناخته شده عراق در مناطق شیعه نشین جنوب و منطقه قومی کرد در شمال متمرکز شده اند و مقداری از منابع نیز در کنترل اقلیت سنی در مرکز عراق قرار دارند. اکثر ذخایر نفت و گاز عراق در کمربندی در امتداد کناره شرقی این کشور واقع شده است.
بالغ بر ٦٠ درصد از ذخایر اثبات شده نفت عراق در پنج میدان عظیم ( با ذخایری بالغ بر ٥ میلیارد بشکه نفت خام) در جنوب این کشور قرار دارد و حدود ١٧ درصد دیگر نیز در در شمال عراق و در نزدیکی کرکوک، موصل و خانقین قرار گرفته است.
برابر تخمین های آژانس بین المللی انرژی ( IEA )، ذخایر اثبات شده نفت واقع در منطقه کردستان عراق ( حکومت اقلیم کردستان) بالغ بر ٤ میلیارد بشکه است. با این حال فعالیتهای اکتشافی در این منطقه به طور چشم گیری در حال انجام شدن است و حکومت اقلیم کردستان مدعی است ذخایر اثبات نشده نفت این منطقه می تواند بالغ بر ٤٥ میلیارد بشکه باشد.
خطوط لوله صادرات نفت
در مسیر شمال
خط لوله کرکوک_جیحان ( عراق_ ترکیه)، یکی از خطوط لوله اصلی بزرگ صادرات نفت است که نفت را از شمال عراق به بندر جیحان در سواحل مدیترانیه ای ترکیه حمل می کند. این مسیرخط لوله از دو خط لوله موازی با مجموع ظرفیت اسمی ١,٦٥ میلیون بشکه در روز تشکیل شده است. خط لوله کرکوک_جیحان همواره با اختلالاتی روبرو بوده که صادرات از میادین نفتی شمال عراق را با محدودیتهایی روبرو کرده است.
علاوه بر این، در نقطه ای که جریان نفت نیاز به رفت و برگشت در بین دو خط لوله برای دور زدن بخشهای قدیمی و فرسوده را دارد، وضعیت مسیر خط لوله موازی عراق و ترکیه رو به وخامت گذاشته است.
به گزارش آژانس بین المللی انرژی، فقط یکی از خط لوله های دوقلو با حداکثر ظرفیت ٦٠٠ هزار بشکه در روز، به طور کامل عملیاتی و در دسترس است.
در نهایت، برای نائل شدن این خط لوله به ظرفیت طراحی شده، عراق نیازمند دریافت نفت از جنوب از طریق خط لوله استراتژیک است. علاوه بر این، جریان نفت از مسیر خط لوله استراتژیک، به دلیل نیاز به تعمیرات به شدت با محدودیت روبرو است. عراق و ترکیه گفتگوهایی را برای افزایش ظرفیت خط لوله در این مسیر برگزار کرده اند و پیشنهاداتی برای ساخت یک خط لوله جدید با ظرفیت یک میلیون بشکه در روز برای حمل و نقل نفت خام سنگین عراق از طریق ترکیه داده شده است.
خط لوله صادرات نفت خام کردستان عراق به ترکیه، خبرگزاری رویترز در ٧ نوامبر ٢٠١٣، به نقل از منابع موثق اعلام کرد: قرارداد چند میلیارد دلاری احداث خط لوله انتقال نفت و گاز میان اقلیم کردستان و ترکیه که براساس آن بخشی از نفت و گاز اقلیم کردستان به ترکیه و بخشی از آن به بارزارهای جهان صادر می شود، به مراحل نهائی خود رسیده است.
براساس این قرارداد که به نوشته رویترز پیامدهای ژئو پلتیک بسیاری برای خاورمیانه دارد، روزانه ٢ میلیون بشکه نفت خام و ١٠ میلیون متر مکعب گاز اقلیم کردستان به ترکیه و بازارهای جهان انتقال خواهد یافت.
به گفته منابع مطلع و موثق، نیچروان بارزانی، نخست وزیر اقلیم کردستان و رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه در دیدار خود در استانبول با مفاد این معامله موافقت کرده اند و همچنین جزئیات فنی احداث خط دوم انتقال نفت و گاز اقلیم کردستان عراق به ترکیه در این دیدار مورد بحث قرار گرفته است.
یکی از کسانی که از جریان این توافقنامه اطلاع دارد در گفتگو با رویترز این توافقنامه را تاریخی و رسمی خواند و گفت: ترکیه سالها به طور عمد از ورود به شمال عراق خودداری می کرد اما ما وارد عصر جدیدی شده ایم. این حرکت هر چند جسورانه و بلند پروازانه است، اما لازم و ضروری بود.
این منبع گفت: خط اول انتقال نفت اقلیم کردستان که تقریباً به اتمام رسیده و به خط لوله موجود کرکوک- جیحان متصل می شود، صدور نفت از طریق آن از دسامبر آینده آغاز می شود.
شامل 9 صفحه فایل word قابل ویرایش
دانلود مقاله خطوط انتقال نفت کشور عراق