در قرن اخیر آلودگی محیط زیست از جمله پیامدهای ناخواسته تکنولوژی است . آلودگی هوا یکی از معضلات اصلی شهرهای صنعتی و بزرگ است . اغلب این شهرها از نظر وضعیت جغرافیایی به گونه ای هستند که هوای آلوده به علت وجود پدیده هایی مثل وارونگی [1] و غیره ؛ امکان تخلیه از اطراف شهر را پیدا نمی کند . آلودگی هوا و به خصوص کاهش آن به یک سطح قابل قبول ، یک مسأله بسیار مهم زیست محیطی می باشد . آلودگی هوا نه تنها در ناحیه ای که در آن منابع بزرگ آلودگی موجود است ، وجود دارد بلکه آلاینده ها می توانند توسط جریان باد و جریان های جوی انتقال پیدا کنند .
خودروها یکی از منابع اصلی تولید آلاینده های هوا و همچنین ایجاد پدیده های ثانویه ناشی از آلودگی هوا همچون اثر گلخانه ای می باشند . مسائل و مشکلات زیست محیطی ناشی از گازهای خروجی از خودروها ابتدا در دهه 60 میلادی مورد توجه قرار گرفت . هم اکنون نیز تقریباً اغلب کشورهای دنیا به مسأله آلودگی ناشی از خودروها و وضع قوانینی برای جلوگیری از تردد خودروهای آلوده کننده محیط زیست و همچنین اعمال استاندارد های آلودگی توسط تولید کنندگان خودروها ، می پردازند .
برای بررسی راه های کاهش آلودگی به صورت علمی در ابتدا اشنایی با مفاهیم آلودگی و منابع مولد آلاینده های و چگونگی رفتار این منابع از جمله خودروها ، ضروری می باشد . به همین منظور در اینجا ابتدا آلودگی ، منابع آلودگی و آلاینده های اصلی تعریف می شوند .
آلودگی هوا عبارت است از هر گونه آلاینده ای که با ورود به جو سبب تغییر ترکیب شیمیائی طبیعی گازهای موجود در جو گردد . این آلاینده ها در هوای آزاد شامل گرد و غبار ، بخارات فلزی ، گاز ، بو ، دود و بخارات هستند که بسته به کمیت ، ویژگی ها و مدت زمان ماندگاری در هوا ، برای انسان ، گیاهان ، زندگی حیوانات و اموال مضر هستند . آلودگی هوا به عوامل انسانی محدود نمی شود و در واقع آلاینده های هوا از هر دو منبع طبیعی و انسانی به وجود می آیند .
منابع این آلودگی ها گاهی در کنترل انسان نمی باشند . منابع آلودگی از قبیل باد که ذرات غبار و خاک را از سطح زمین بلند می کند ،آتشفشان ها که چندین تن خاکستر و خاک را وارد جو می کنند و همچنین آتش گرفتن جنگل ها که دوده بسیار زیادی ایجاد می کنند ، نمونه هایی از منابع طبیعی آلودگی می باشند . با این حال ، مهمترین منابع آلودگی به خصوص در کشورهای صنعتی ناشی از فعالیت انسان ها می باشند . آلودگی ناشی از انسان از دو منبع ثابت و متحرک وارد جو می شود .
منابع ثابت شامل مجموعه های صنعتی ، نیروگاه ها ، منازل ، ساختمان های اداری و غیره می باشند و منابع متحرک شامل انواع خودروها ، کشتی ها و هواپیماهای جت هستند .
آلاینده ها به دو دسته اصلی آلاینده های اولیه و ثانویه تقسیم می شوند . آلاینده هایی را اولیه می نامند که مستقیماً از منابع آلودگی وارد جو می شوند . سایر آلاینده هاکه توسط یک واکنش شیمیایی بین یک آلاینده نوع اول و سایر اجزای هوا مانند بخار آب یا آلاینده های دیگر به وجود می آیند ، آلاینده های ثانویه نامیده می شوند .
تعدادی از منابع تولید آلاینده های اولیه در جدول 1 آمده است . آلاینده های اولیه معمولاً ساختار شیمیایی ساده ای دارند . دی اکسید کربن ، منواکسید کربن ، دی اکسید گوگرد و اکسید نیتروژن حاصل از فرایند احتراق ؛ سولفات هیدروژن ، آمونیاک ، کلرید هیدروژن و فلوروئید هیدروژن تولید شده توسط فرایند های صنعتی در دسته آلاینده های اولیه قرار می گیرند .
بنزن و سایر حلال های قابل تبخیر شامل پارافین ها ، اولفین ها و آروماتیک ها با ترکیبات ساده ، جز آلاینده های اولیه هستند . ولی این نوع آلاینده ها به تنهایی تمامی آلاینده های موجود را تشکیل نمی دهند . واکنش های شیمیایی ممکن است بین آلاینده های اولیه و سایر اجزای غیر آلوده جو پدید آیند و آلاینده های ثانویه را به وجود آورند . ، و غیره نمونه هایی از این نوع آلاینده ها می باشند .
لایه اوزن
در ادامه به مشکلات ازن از دو دیدگاه یکی به عنوان آلاینده در سطح زمین و دیگری مسألة نازک شدن لایه ازن ، به عنوان یکی از تبعات هوای آلوده می پردازیم .
دانلود مقاله درباره آلودگی محیط زیست
