دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .
این فایل در قالب ورد و قابل ویرایش در 120 صفحه می باشد.
عنوان صفحه
چکیده
مقدمه
فصل اول: کلیات
1-1- آناتومی پستان
1
1-2- بافت شناسی پستان
5
1-3- فیزیولوژی پستان
10
1-4- تاریخچه کشف هورمون پرولاکتین و شرح اعمال آن در شیردهی از دیدگاه بیولوژی سلولی
13
الف- تاریخچه کشف پرولاکتین
13
ب- مهار عمل پرولاکتین
14
ج- محرکهای پرولاکتین
14
د- اعمال پرولاکتین از دیدگاه بیولوژی سلولی
14
هـ ارزیابی پرولاکتین
15
و- نقش پرولاکتین در لاکتوژنز
15
1-5 شیر مادر، محتویات و فواید آن
16
الف- آغوز (کلستروم)
16
ب- بررسی تفاوت آغوز و شیر موقتی
17
ج- محتویات و فواید شیر مادر
17
1-6- تغذیه با شیر مادر
19
الف- ناکافی بودن شیر مادر
20
ب- موارد قابل توجه در طی شیردهی
22
ج- جلوگیری از بارداری در زمان شیردهی
24
د- از شیرگیری
25
1-7- اثرات شیر مادر بر سیستم‌های گوناگون بدن نوزاد
25
الف- تأثیر شیر مادر بر استخوان سازی نوزاد
25
ب- تأثیر شیر مادر بر رشد و تکامل سیستم عصبی نوزاد
26
ج- تأثیر شیر مادر بر سیستم ایمنی نوزاد و حمایت ایمونولوژیک غیر قابل جایگزینی آن
26
د- تأثیر شیر مادر بر تعادل وزن، قد و رشد نوزاد
27
هـ تأثیر شیر مادر بر سیستم تنفسی نوزاد
27
و- تأثیر شیر مادر بر سیستم قلب و عروق نوزاد در سالهای آتی زندگی
28
ز- تأثیر شیر مادر بر سیستم گوارشی نوزاد
28
ح- تأثیر شیر مادر بر سیستم شنوایی نوزاد
28
ط- تأثیر شیر مادر بر کاهش میزان کم خونی نوزاد
29
ی- تأثیر شیر مادر در پیشگیری از دیابت نوع 2
29
ک- تأثیر تغذیه با شیر مادر بر مننژیت ناشی از هموفیلوس آنفلوآنزا
29
1-8- فواید شیردهی بر مادر شیرده
29
1-9- مقایسه محتوای شیر مادر با شیر گاو
30
1-10- محتوای شیر خشک و مضرات آن در مقایسه با شیر مادر
31
1-11- خطرات شیرخشک
34
1-12- موارد منع شیردهی
34
1-13- مادران شیرده شاغل
35
1-14- تأثیر الکل بر شیردهی
36
1-15- تأثیر سیگار بر شیردهی
38
1-16- بیماریهای پستان
39
1-16-1- ناهنجاریهای رشد پستان
39
1-16-2- ترشّحات غیر طبیعی پستان
39
1-16-3- غدد پستان
40
1-16-4- ترک و زخم نوک پستان، راههای پیشگیری و درمان
42
1-16-5- پدیده رینود
43
1-16-6- حساسیت موضعی پستان
44
1-16-7- تورم و پرخونی پستان
45
1-16-8- التهاب پستان
46
1-16-9- آبسه پستان
46
1-17- شیردهی و داروها
46
1-17-1- فاکتورهای مؤثر در ترشّح دارو و ورود آن به داخل شیر
47
1-17-2- مکانیزم انتقال داروها به داخل شیر
48
1-17-3- دسته داروها بر حسب مضر یا بی ضرر بودن در طی شیردهی
48
1-17-3-1- دسته داروهای بی‌ضرر در طی شیردهی
48
1-17-3-2- دسته داروهایی که در طی شیردهی کمتر ایمن هستند
51
1-17-3-3- دسته داروهایی که در طی شیردهی خطرناک هستند
52
1-17-4- موارد قابل ذکر در مورد مصرف داروها در طی شیردهی
53
1-17-5- دم کرده‌های گیاهی بی‌ضرر در طی شیردهی
54
1-17-6- اشعه X و اسکن‌ها در طی شیردهی
65
فصل دوم: محرکهای شیردهی (گیاهی و شیمیایی)
2-1- گیاهان داروئی محرک شیردهی
66
2-2- قطره گیاهی شیرافزا
81
2-2-1- مواد مؤثره گیاهان موجود در قطره شیرافزا
81
2-2-2- فارماکولوژی
82
2-3- محرکهای شیمیایی: داروهای محرک شیردهی
93
2-3-1- متوکلوپرامید، دارویی با عارضه جانبی شیرافزایی
93
فصل سوم: بررسی آماری و نتایج
3-1- مطالب جمع‌آوری شده حاصل از نظریات 200 پزشک (متخصص زنان، اطفال و ماما)
100
3-1-1- بررسی معیارهای پزشکان در مورد سنجش کافی بودن میزان شیر مادر
100
3-1-2- بررسی علل ناکافی بودن میزان شیر مادر
100
3-1-3- موارد ذکر شده به منظور افزایش شیردهی در درجه اول
100
3-1-4- بررسی آمار بدست آمده از پزشکان (بر حسب درصد)
101
3-1-5- علل تجویز فرآورده های خوراکی متوکلوپرامید
101
3-1-6- علل تجویز قطره شیر افزا
101
3-1-7- علل عدم تجویز فرآورده های خوراکی متوکلوپرامید توسط آن دسته از پزشکان که آنرا تجویز نمی‌کنند
101
3-1-8- علل عدم تجویز قطره شیرافزا توسط آن دسته از پزشکان که آنرا تجویز نمی‌کنند
102
3-1-9- سایر موارد دارویی تجویز شده به منظور افزایش شیر مادر
102
3-2- ترسیم نتایج حاصل به صورت جدول و نمودار ستونی
103
3-3- استفاده از روش آماری مجذور خی
104
3-4- آزمون فرض صفر و مقابل و ترسیم جدول فراوانی‌های مورد انتظار بر اساس آن
104
3-5- فرمول مجذور خی و محاسبات
105
فصل چهارم
بحث و نتیجه‌گیری
106
خلاصه انگلیسی
108
فصل پنجم: مراجع
منابع:
- دکتر زرگری – علی؛ گیاهان داروئی – جلد اول؛ مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران؛ چاپ هفتم؛ 1376.
- دکتر زرگری – علی؛ گیاهان داروئی – جلد دوم؛ مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران؛ چاپ ششم؛ 1375.
- دکتر زرگری – علی؛ گیاهان داروئی – جلد سوم؛ مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران؛ چاپ ششم؛ 1375.
- دکتر زرگری – علی؛ گیاهان داروئی – جلد چهارم؛ مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران؛ چاپ ششم؛ 1376.
- دکتر زرگری – علی؛ گیاهان داروئی – جلد پنجم؛ مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران؛ چاپ پنجم؛ 1374.
- دکتر رخشان – محمد؛ فیزیولوژی پزشکی گایتون؛ ترجمه دکتر نیاورانی – احمد رضا - جلد دوم؛ مؤسسه فرهنگی انتشاراتی تیمورزاده؛ نشر طبیب؛ چاپ اول تابستان 1375.
- دکتر خدمت – حسین، دکتر علمداری – شهرام؛ چکیده پزشکی، بیماریهای داخلی (اصول طب داخلی هاریسون 1998- مبانی طب سسیل 1997) – جلد نهم؛ مؤسسه فرهنگی انتشاراتی تیمورزاده؛ نشر طبیب؛ چاپ اول تابستان 1379.
- جان کوئیرا – لوئیز کارلوس؛ بافت شناسی پایه؛ ترجمه دکتر شارقی قهرمان- مهران، دکتر ریاضی اصفهانی – محمد؛ نشر کتب دانشگاهی تهران؛ چاپ سوم؛ تابستان 1369.
- دین– ام. آر. ای؛ آناتومی و فیزیولوژی پایه – جلد دوم؛ ترجمه طهماسب‌پور –حمید رضا، زعیم کهن - مسیب؛ مرکز نشر اشارت؛ چاپ هفتم؛ 1374.
- گوری – کا-باتاچاریا؛ ریچارد- آ-جان سون؛ مفاهیم و روشهای آماری؛ ترجمه دکتر ابن شهر آشوب – مرتضی؛ میکائیلی- فتّاح، جلد دوم؛ نشر کتب دانشگاهی تهران؛ چاپ اول 1366.
- دکتر سلطان زاده – محمد حسین؛ بیماریهای تنفسی کودکان؛ مؤسسه نشر جهاد وابسته به جهاد دانشگاهی علوم پزشکی شهید بهشتی؛ چاپ کامران؛ چاپ اول آذر ماه 1371.
- دکتر کشاورز – سید علی؛ اصول تغذیه رابینسون؛ ترجمه خلدی – ناهید؛ نشر سالمی؛ چاپ اول بهار 1378.
- دکتر سهرابی – مسعود رضا، دکتر بهرامی – منصور، وثوق – سیمین؛ مروری بر تغذیه بالینی؛ 1373.
- مهندس امین – غلامرضا؛ گیاهان داروئی سنّتی ایران – جلد اول؛ نشر معاونت پژوهشی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی – چاپ فرهنگ؛ خرداد 1370.
- دکتر محتسبی – محمد، دکتر مجلل ثقفی - شهین؛ دانستنی‌های پزشکی بانوان؛ چاپ آرین؛ چاپ اول 1382.
- دکتر قاضی جهانی – بهرام، دکتر بشیریان – منوچهر، دکتر جهانگیری – بیژن؛ فارماکولوژی پزشکی گات – جلد دوم؛ نشر: تهران؛ مرکز نشر اشارت؛ چاپ اول 1371.
- دکتر حاجی آخوندی – عباس، دکتر بلیغ - ناصر؛ راهنمای کاربردی گیاهان داروئی؛ مرکز انتشارات علمی دانشگاه آزاد اسلامی؛ چاپ اول پاییز 1381.
- ولاگ – ژان و استودولا - ژیری؛ گیاهان داروئی: روشهای کشت، برداشت و شرح مصوّر رنگی 256 گیاه؛ ترجمه زمان – ساعد؛ نشر ققنوس؛ چاپ اول 1370؛ چاپ سوم؛ 1376.
- دکتر خدّام – رامین؛ راهنمای جیبی کاربرد داروهای ژنریک ایران؛ نشر دیباج؛ چاپ دوم بهار 1380.
- انجمن ترویج تغذیه با شیر مادر؛ فصلنامه شیر مادر؛ شماره 8؛ سال دوم؛ زمستان 1380.
- تغذیه با شیر مادر؛ یافته‌هایی برای سلامت آینده. انتشارات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، معاونت بهداشتی، اداره کل بهداشت خانواده، اداره کودکان؛ یونیسف 1999.
- سیمای جمعیّت و سلامت در ایران؛ انتشارات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، معاونت سلامت، دفتر سلامت خانواده و جمعیّت؛ چاپ صنوبر؛ مهر 1379.
- James, EF Reynolds., Parfitt, Kathleen.: “Martindale, the extra pharmacopoeia” Thirty – first edition volume 1. 1228-1230, 1273, 1996.
24. Lucinda G. Miller, Wallace J. Murray, PhD.: “Herbal Medicinals A clinician’s Guide” 292-293, 1998.
25. Thomas W. Hale, RPh PhD., Kenneth F.llett, BpharmphD.: “Drug The rapy and Breastfeeding From theory to clinical practice”. 1, 2, 4, 88 2002.
26. http:// www. Breast feeding.org/ index.html
27. Cast/eman, M.: “The Healing Herbs”. Emmaus, Pa: Rodale press1991.
28. Fleiss, P.: “Herbal remedies for the breastfeeding mother. Mothering” summer: 68-71, 1988.
29.Hoffmann,D.:“Therapeutic Herbalism: A Correspondence course in phytotherapy”. (self-published)
30. Jensen, R.: “Fenugreek-over looked but not forgotten”. UCLA lactation Alumni Association Newsletter. 1, 2 - 3, 1992.
31. Ody, P.: “The complete Medicinal Herbal”. New york: Dorling kindersley, 1993.
32. Rosengarten, F.: “The Book of Spices”. Wynnewood, Pa: Livingston publishing Co., 1969.
33. Simon, J, et. al.: “Herbs, An Indexed Bibliography 1971-1980. New-york: Archon Books, 1984.
34. Thomson, W.: “Herbs That Heal” New york: Charles Scribner’s sons, 1976.
35. Hermann, M.: “Herbs and Medicinal Flowers” New york: Galahad Books, 1973.
36. http:// www. Herbs and Breastfeeding. htm
37. http: // www. Konzababy. tripoel. com/baby-sling.htm
38. http: // www. Keepkids. Healty. com/newborn/new born. html
39. http: // www. Lactation services.com
40. http: // www. Breastfeeding momease.com/index.htm
41. http: // www. Breast feeding. htm
42. http: // www. Herbs for increasing milk supply.htm
43. Ryon, A.: “resurgence of breastfeeding in the united states”. Pediatrics., 99 (4): E12. Abstract. 1997.
44. Scariati, P, Grummer-strawn L, Feins.: “Alongitudinal analysis of infant morbidity and the extent of breastfeeding in the united states.” Pediatrics, 1997, 99 (6): E5. Abstract. 1997.
45. Wright A, Bauer M, NaylorA.: “Increasing breastfeeding rates to reduce infant illness at the community level”. Pediatrics., 101 (5): 837-44, 1998.
46. Whorwell P, Holdstock G, Whor well G.: “Bottle feeding; early gastroenter-it is, and inflammatory bowel disease”. Brit J Med, Feb: 382, 1979.
47. Mayer EJ, Hamman RF, GayEC.: “Reduced risk of IDDM among breast-fed children: The colorado IDDM Registry. Diabetes”., 37: 1625-32, 1988.
48. Koletzo S, Sherman P, Corey M.: “Role of infant feeding practices in development of Crohn’s disease in childhood”. Brit J Med., 298: 1617-8, 1989.
49. http: // www. Herbals and Breast feeding. Htm.
50.Nice, FJ.: “Breastfeeding and over-the-counter medications”, Pharmacy Times, 58: 114-24, 126-7, 1992.
- Tyler, V.: “Herbs Of choice: The Therapeutic use of phytomedicinals”. Binghamton,NY: pharmaceutical products press,1994.
52. Blumenthal,M.,Gruewald,J.,Hall,T.,Riggins,C.,Rister,R.: “the complete German Commission E Monogra phs: Therapeutic Guide to Herbal Medicines”, Austin,Tx:American Botanical society,1998.
53. Kopec,k.: “Herbal medications and breastfeeding”. J,Hum lact., 15 (2):157-61,1999.
54.Shoup,J.,Garson,Ds.: “Anticoagulant use during lactation.”J,Hum Lact, 15(3): 255- 7,1999.
55. Menella,JA.,Beauchamp,GK.: “Maternal diet alters the sensory quantities of human milk and the nursling’s behavior”. Pediatrics.,3(2)
: 93-100,1991.
56. Menella,JA.,Beauchamp,Gk: “The effects of repeated exposure to gorlie-flavored milk on the nursling’s behavior”. Pedres.,34(6):805-8,1993.
57. Miller, LG.: “lterbal medicinals:selected Clinical Considerations focusing on known or potential drug-herb interactians”. Arch Intern Med.,158 (20):2200-11,1998.
58. Patton,sB.,Love,EJ.: “Drug-induced depression: incidence, avoidance and management”. Drug saf.,10(3):203-19,1994.
59. Howard,cr.,Lawrence, CA.: “Drugs and breastfeeding”. Clin Perinatal., 26 (2): 447-78, 1999.
60. “Review of Natural product, Facts and Comparisons”, 1996. Louis, st., Walter Kluwer company.
61. Chang, J.: “Medicinal herbs: drugs or dietary supplements? Biochemical Pharmacology”., 59:211-219, 2000.
62. http:// www. Physicians select. com
63. http:// www. Sativan (As paragus racemosus) Information. htm
64. http:// www. Parenting web. com / index. htm
65. Heil., “S.H., Hungund, B. L., Zheng, Z.H., Jen, K. L. And Subramanian, M. G.: “Ethanol and lactation: Effects of milk lipids and serum constituents Alcohol”., 18: 43-48, 1999.
66. Hunt, P. S., Kraebel, K. S., Rabine, H., Spear, L. P And spear, N. E.: “Enhanced ethanol intake in preweanling rats following exposure to ethanol in a nursing context”, Developmental Psychobiology. 26: 133-153, 1993.
- Lawton, M. E.: “Alcohol in breast milk”, Australian Journal of obstetrics and Gynaecology., 25: 71-73, 1985.
68. Little, R. E.: “Maternal use of alcohol and breast-fed infants”, New England Journal of Medicine., 322: 339, 1990.
69. Little, R. E., Lambert, M. D., Worthington- Roberts, B.: “Drinking and smoking at 3 months post-partum by lactation history”, Pediatric and Perinatal Epidemiology., 4: 290-302, 1989.
70. Little, R. E., Anderson, K. W., Ervin, C. H., Worthington-Roberts, B., Clarren, S. K.: “Maternal alcohol use during breastfeeding and infant mental and motor development at one year”, New England Journal of Medicine., 321: 425-430, 1990.
71. Mendelson, W. B., Hill, S. Y.: “Effects of the acute administration of ethanol on the sleep of the rat”, A dose – response study, pharmacology, Biochemistry and Behavior., 8: 723-726, 1978.
72. http://www. Human parenting. com/Book/chap 2/Breast feeding–breastmilk. htm
73. http:// www. Storknet. com/index.html
74. http:// www. Medstat. Med. Utah. Edu/kw/human-report/Lectures/prolactin.htm
75. http:// www. Caroldenny. com/info.htm
76. http:// www. Breastfeed.com
77. http:// www. Shirleys-wellness-cafe. com/birth.htm
78. http://www. Breastfeeding basics.Org/cgi-bin/deliver.cgi/content/Drugs/ smoking. html.
79. http:// www. Breastfeeding basics. Org/cgi-bim/deliver.cgi/content/Drugs/herbs. html
80. http:// www. Keepkidshealthy.com/breastfeeding/guide/drugs-breastfeeding.html
81. http:// www. Motherisk.org/breastfeeding/index.html
82. http:// www. Breastfeeding basics. Org/cgi-bin/deliver.cgi/content/Drugs/prepass. html
83. http:// www. Drugs safety during breastfeeding.htm
84. http:// www. Breastfeeding.com/catalog/product.htm
85. http:// www. Google.Grewia+hirsuta+chemical+ingredient.
86. http:// www. Health.yahoo.com
87. http:// www. Pregnancy. com.au/raspberry-leaf.htm
88. Last up dated 1999, BFHI News apr-june 2001.
89. Bensky. D Gamble A.: “The pharmacology of chinese herbal medicine, materia medica”. Eastland press, seattle. 440-441, 26,1986.
90. H. K. Bakhru.: “Herbs that heal”. 2000.
91. http:// www.uk-muscle/co/uk.com
فهرست جداول
شماره جدول
عنوان
صفحه
جدول 1-1-
مقایسه شیر انسان، شیر گاو و شیر خشک33
جدول 1-2-
داروهای بی ضرر در طی شیردهی در دوزهای معمول
55
جدول 1-3-
داروهای احتمالاً بی ضرر در طی شیردهی در دوزهای معمول
58
جدول 1-4-
داروهای بالقوه خطرناک در طی شیردهی
61
جدول 1-5-
داروهایی که اصلاً ایمن نیستند (داروهای خطرناک در طی شیردهی)
64
جدول 3-1-
فراوانی‌های مشاهده شده
103
جدول 3-2-
فراوانی‌های مورد انتظار
104
نمودار ستونی 3-1-
فراوانی پزشکان متخصص و ماما بر حسب درصد با توجه به نوع داروی تجویز شده
103
فهرست اشکال
شماره شکل
عنوان
صفحه
شکل 1-1
ساختمان پستان در زن4
شکل 1-2
مسیرهای اصلی تخلیه لنفاوی پستان
4
شکل 1-3
نمونه یک سلول آلوئولی غدد پستانی با سلولهای میواپی تلیال قابل انقباض
9
شکل 1-4
ترشّح اجزای شیر توسط سلول اپی تلیوم آلوئولار و عبور داروها به داخل و خارج آن
50
شکل 2-1
Foeniculum vulgare
83
شکل 2-2
Carum carvi
84
شکل 2-3
Anethum graveolens
85
شکل 2-4
Trigonella foenum-graecum
86
شکل 2-5
Ocimum basilicum
87
شکل 2-6
Urtica dioica
88
شکل 2-7
Coriandrum sativum
89
شکل 2-8
Daucus carota
90
شکل 2-9
Linum usitatissimum
91
شکل 2-10
Cnicus benedictus
92
«چکیده»
در چند دهه اخیر اطلاعات علمی گسترده‌ای در مورد تغذیه با شیر مادر منتشر شده است. تأثیر اعجاب انگیز تغذیه با شیر مادر بر سلامت مادر و کودک، رشد و بقای کودک، کاهش مرگ و میر، ارضای نیازهای عاطفی کودک، احساس امنیت او و نیز صرفه جویی اقتصادی در بعد خانواده و در بعد کشوری، سازمانهای بین‌المللی را بر آن داشته که با مشورت و جلسه‌های متعدد و از راههای گوناگون، برای ترویج تغذیه با شیر مادر تلاش کنند. (11)
سازمان جهانی بهداشت و یونیسف، تغذیه انحصاری شیرخواران با شیر مادر را برای مدت 6 ماه توصیه می‌کنند. به این معنی که در 6 ماه اول زندگی، نوزادان فقط از شیر مادر تغذیه شوند و حتی آب و یا مایع دیگری به آنها داده نشود. (21) اما در سراسر جهان تعداد معدودی از نوزادان برای بیش از چند هفته اول به طور انحصاری با شیر مادر تغذیه می‌شوند. (88)
در این پایان نامه، به منظور بررسی عملکرد پزشکان متخصص و ماما در مواجهه با کاهش شیر مادران تحقیق صورت گرفته است. در بررسی آماری با 200 پزشک متخصص و ماما در چهار بخش تهران و شهرستان کرج مصاحبه انجام شده است به منظور اینکه مشخص گردد که در جهت افزایش شیر مادران، کدامیک از دو داروی شیرافزا (گیاهی) و یا متوکلوپرامید (شیمیایی) را تجویز می‌کنند و علت چیست؟
بررسی نتایج حاصل از تحقیق نشان داده که کلیّه پزشکان، در درجه اول به موارد طبیعی از جمله تغذیه کامل و کافی مادر شیرده، آرامش روحی و حمایت عاطفی او از طرف خانواده و شیردهی مکرّر نوزاد اشاره نموده اند. 66 درصد پزشکان، قطره گیاهی شیر افزا را توصیه کرده اند، 5/16 درصد نیز قرص (یا قطره) متوکلوپرامید را تجویز کرده و 5/15 درصد فقط به رعایت موارد طبیعی مذکور اشاره داشته اند و هیچ دارویی توصیه نکرده اند.
این نتایج در کل بیانگر این است که اکثر پزشکان ترجیح می‌دهند تا حدّ ممکن داروی شیمیایی تجویز نکنند. به جهت بررسی ارتباط دیدگاه پزشکان در زمینه تجویز با تخصص آنها، از روش آماری مجذور خی استفاده شد. نتایج نشان داد که دیدگاه پزشکان در رابطه با تجویز دارو ارتباطی با نوع تخصّص آنها ندارد و صرفنظر از اینکه متخصص اطفال یا متخصص زنان – زایمان و یا ماما باشند، از تجویز داروی شیمیایی تا آنجا که مقدور است، خودداری می‌نمایند و جامعه متخصص کشور ما (صرفنظر از نوع تخصص) در جهت کمک به افزایش شیر مادر، همچنان گرایش بیشتری به فرآورده‌های گیاهی دارند.
«مقدمه»
کلیه سازمانهای مهم ملی و بین‌المللی بهداشت و گروههایی که با تغذیه مادر و کودک سر و کار دارند، تغذیه با شیر مادر را برای نوزادانی که به موقع متولد شده اند[1]، توصیه می‌کنند. دلیل این امر آن است که شیر مادر بهترین انتخاب برای شیردهی نوزاد است و حاوی حدود 200 ماده می‌باشد که توسط غدد شیری در پاسخ به تقاضای نوزاد و مکیدن او تولید می‌شود. (13)
در مهر ماه سال 1369 در محل سازمان ملل متحد، ترویج تغذیه با شیر مادر به عنوان یکی از اهداف مهم به تصویب رسید. سپس در مرداد ماه سال 1370 در ایتالیا برنامه‌ای تدوین گردید مبنی بر اینکه مادران شیرده باید بتوانند تا 6 ماهگی نوزاد را فقط با شیر خود و بعد به همراه تغذیه کمکی تا 2 سالگی شیر دهند. (11) در این رابطه، توصیه آکادمی کودکان امریکا این است که نوزادان باید به مدت 4 تا 6 ماه فقط از شیر مادر تغذیه شوند. (13)
مطالعات پزشکی فراوان بر روی شیر مادر، نشان داده است که در طی زمان شیردهی، ترکیب شیر لحظه به لحظه تغییر می‌کند. این تغییر متناسب با نیاز نوزاد و به منظور تغذیه ایده‌آل او در جهت رشد و تکامل است و هرگز دو مادر، شیر با کیفیت یکسان تولید نمی‌کنند. (13)
با گذشت زمان و صنعتی شدن جوامع، تعداد قابل توجّهی از مادران، تمایلی به شیردهی ندارند، یا به دلایل مختلف از جمله اشتغال و تحصیل و در نتیجه عدم حضور در منزل به منظور شیردهی و از طرفی به دلیل مشکلات روحی و جسمی، فرزندان از نعمت شیر مادر محروم می‌شوند. (21)
آخرین آمار منتشر شده از سوی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از کل کشور (مهر ماه سال 1379)، نشان می‌دهد که تغذیه انحصاری با شیر مادر تا 6 ماهگی در کل کشور 1/44 درصد بوده است. همچنین این رقم در استان تهران (جدا از شهر تهران) 8/38 درصد می‌باشد. در شهر تهران نیز این بررسی، عدد 1/38 درصد را نشان می‌دهد که متأسّفانه نتایج مذکور چه در کل کشور و چه در استان تهران و شهر تهران، رضایت بخش نیست و هنوز آگاهی مادران از ضرورت تغذیه انحصاری با شیر مادر کافی نیست. (22)
حل این مشکل نیازمند افزایش آگاهی عمومی خانواده‌ها و نیز بالا بردن دانش تخصصی پزشکان، داروسازان به عنوان مشاور پزشک و راهنمای بیمار، کارشناسان تغذیه و بالاخره ماماها و فراهم آوردن شرایطی برای مادران است که شیر کافی برای شیردهی داشته باشند و بتوانند تغذیه انحصاری کودک را ادامه دهند. به همین منظور تحقیقی صورت گرفت و 200 پزشک (76 نفر متخصص اطفال – 92 نفر متخصص زنان - زایمان و 32 نفر ماما) در سطح شهر تهران (شمال – جنوب – شرق و غرب) و کرج بزرگ ملاقات گردیدند، به منظور تعیین اینکه 1- در مواجهه با مادران شیرده با شیر کم چه پیشنهاد می‌کنند؟ 2- کدامیک از دو داروی شیرافزا (گیاهی) و متوکلوپرامید (شیمیایی) را جهت افزایش شیر مادران تجویز می‌کنند؟
البته تحقیقاتی در بعضی شهرهای ایران صورت گرفته است از جمله:
تعیین درصد شیرخواران مصرف کننده شیر خشک و عوامل مؤثر در استفاده از آن نزد شیر خواران مناطق شهری و روستایی شهرستان تاکستان از استان قزوین (سال 1377). بررسی عوامل مؤثر بر تغذیه با شیر مادر در مادران مراجعه کننده به مراکز بهداشتی – درمانی شهر تبریز (74-1373).
بررسی طول مدت شیردهی و علل قطع زودرس شیر مادر در زنان ساکن تهران (1368). نیز تحقیقی با عنوان بررسی و شناخت برخی از ویژگیهای بیوشیمیایی شیر مادران ایران و نیز بررسی وضعیت رشد و نقش تغذیه با شیر مادر در کودکان صورت گرفته است.
با بررسی که در مورد انجمن‌های فعّال در کل کشور انجام شد، مشخص گردید که در حال حاضر یک انجمن غیر دولتی (N.G.O) در تهران با نام انجمن حمایت از شیر مادر[2] مشغول به کار است. البته یک انجمن به نام انجمن تنظیم خانواده[3] نیز در تهران وجود دارد که به صورت محدود در مورد شیر مادر برنامه دارد. در هیچ شهر دیگری در ایران، انجمن حمایت از شیر مادر تشکیل نشده است. وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در بخش بهداشت خانواده[4] نیز در این زمینه فعالیت دارد.
[2]- «انجمن حمایت از شیر مادر»: تهران – خ ولی عصر – بالاتر از م ولی عصر – کوچه دانش کیان – پلاک 24
[3]- «انجمن تنظیم خانواده» : تهران – میدان محسنی
[4]- «وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی»: تهران – خیابان جمهوری – تقاطع حافظ
