در روابط بین الملل قبلاً دولتها مرجع تهدید امنیت و مخاطب آن بودند بدین معنی که تنها یک دولت و یا مجموعه ای از دولتها قادر بودند که امنیت دولت و یا دولت های دیگر راتهدید کنند. از طرفی، آنچه که مخاطب این تهدید بود باز هم دولتها بودند یعنی اینکه تنها دولت ها بودند که مورد تهدید قرار می گرفتند، اما به دنبال تحولاتی که در هر عرصه جهانی در حوزه ها ی مختلف علمی، تکنولوژی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی اتفاق افتاد دیگر برای بررسی مقوله ی امنیت چه در سطح داخلی و چه در سطح بین منطقه ای و بین المللی چارچوب تحلیل فوق کفایت نمی کند، چون امروزه فشار تهدید در سه حوزه ی داخلی، منطقه ای و جهانی می توانند پدیده های متفاوتی با شد. نکته ای که باید به آن اشاره کرد این است که آنچه که باعث می شود، پدیده ای غیر دولتی قادر باشد امنیت جهانی را به خطر بندازد پیوستگی امنیتی در جهان امروز است. بدین معنی که به دلیل وجود روابط عمیق میان دولت ها و ملت ها وقوع یک پدیده در قسمتی از جهان قادر است بر دیگر قسمت های جهان تاثیر گذارد. البته این بدان معنی نیست که دولت ها قادر نباشند و یا نیستند که دیگر امنیت جهانی را به خطر اندازند بلکه بدین معنی است که در کنار تهدید دولت پدیده های نرم دیگری نیز وجود دارند که قادرند امنیت جهانی را به خطر اندازند. پدیده ای همچون بنیادگرای، محیط زیست، گرسنگی، ایدز، آب، بیماری های همه گیری، مسائل قومی و ....
پدیده ای که در این تحقیق مورد بررسی قرار می گیرد، و رابطه ی آن با امنیت جهانی موردآزمون قرار می گیرد، بنیادگرای اسلامی است. به عبارتی سوال این است که بنیادگرای اسلامی چگونه قادر است که امنیت جهانی را بخطر بیندازد؟ فرضیه ای که در پاسخ به این سوال مورد آزمون قرار می گیرد این است که بنیادگرای اسلامی،به عنوان یک مگاترند که جهان را به اقلیت حق و اکثریت کفر تقسیم می کند و جنگ و یا به اصطلاح جهاد با جبهه کفر را واجب می داند قادر است امنیت جهانی را به خطر اندازد شیوه آزمون فرضیه بدین گونه است که ابتدا بنیادگرایی اسلامی به عنوان متغیر مستقل مورد تعریف قرار می گیرد و در یک بخش به شرح آن پرداخته می شود و در بخش دیگر امنیت جهانی به عنوان متغیر وابسته مورد تعریف و تشریح قرار می گیرد و در بخش پایانی ، با برقراری رابطه میان دو بخش مزبور نتیجه گیری خواهد شد.
بنیاد گرایی:
کلمه بنیادگرایی برگرفته از واژه لاتین Fundamen به معنای شالوده و اساس است. این اصطلاح اولین بار در دهه نخست قرن بیستم در ایالات متحده ساخته شد و به گروهی از پروتستانها اطلاق می شد که بین سالهای 1910 و 1920 مجموعه جزوه هایی به نام فوند امنتنال منتشر کردند.
اصطلاح بنیادگرایی که در اصل مربوط به جنبش های قشری در تاریخ مسیحیت و کاتولیک ها بود و در اصطلاح پروتستانها بیشتر به مفهوم کهنه پرست به کار برده می شد به معنای حفظ عقاید سنتی مذهب مسیحی درست مطابق با متن انجیلی و کتب آسمانی مقدس و در تضاد و مخالفت با بیشتر امور و پدیده های جدید است.
به عبارتی بنیادگرایی یا اصل گرایی خواهان بازگشت به اصول و بنیادهای اولیه با همان سادگی و خلوص نخستین آن است و فاقد دید مثبت و اجتماعی، انقلابی و نوگرا و آینده نگر است. و در یک نگاه کلی ویژگی بنیادگرایان پروتستان آمریکایی، انعطاف ناپذیری، و مخالفت با تاخت و تاز مدرنیسم و لیبرالیسم می باشد. این جنبش خواهان دفاع از شکل به خصوص از رفتار مذهبی موروثی بودکه بر ایمان خشک و مطلق و درک بنیادگرایانی از ایمان پروتستانی مبتنی بود.
بنیادگرایی اسلامی:
بنیادگرایی اسلامی نهضتی است که به ارزشهای اولیه اسلامی معتقد است و پیروزی و بهروزی کشورهای اسلامی را در بازگشت به آن ارزشها می داند و نه از الگوی کشورهای غربی پیروی می کند و نه از الگوی کشورهای شرقی. این نهضت که به صورت عکس العمل احساسی ، معنوی، روحی و سیاسی مسلمانان به یک بحران اجتماعی، اقتصادی، سیاسی جلوه گر شده است علاوه بر ترس از «غربی شدن» فرهنگ اسلامی به واکنش در برابر مداخله مستقیم غرب در مناطق اسلامی در دهه های گذشته نیز معطوف است.
بدین ترتیب می توان گفت بنیادگرایی اسلامی ایدئولوژی است که الگو و نمونه فرهنگی دین را سیاسی می کند و در کنار حرکتهای مشخص سیاسی موجود، یک جنبش اجتماعی می گردد.
از جمله اصلاحات مترادف در این زمینه می توان به اصول گرایی که بیان محترمانه تر بنیادگرایی است، سنتگرایی که بیان متعارف تر آن و واپس گرایی یا ارتجاع که بیان آشکارتر، عریان تر و در عین حال سیاسی تر آن است اشاره کرد.
پیشینه تاریخی این مفهوم: (بنیادگرایی اسلامی):
«بنیادگرایی» توسط محقق معروف، هارگیب در سال 1940 درباره اسلام به کار رفت، اما تا زمان انقلاب اسلامی در ایران در سالهای 79- 1978 م «بنیادگرایی» به معنای یاد شده معروف نشد.
با وقوع انقلاب اسلامی در ایران بود که این اصطلاح برا ی توصیف تاثیر عظیم انقلاب بر دیگر مسلمانان به صورت گسترده ای استفاده شد. از این مطلب چنین بر می آید که بنیادگرایی اسلامی پدیده ی عصر حاضر است. اما واقعیت این است که باید تحدید حیات اسلام را در پیوند با زمینه های تاریخی و اجتماعی جهان اسلام در نظر آورد. تاریخ ملل اسلامی بنیادگرایی این است بنیادگرایی اسلامی یک پدیده تازه ای نیست، بلکه نمایانگز حقیقتی است که چندین بار در تاریخ جوامع اسلامی تکرار شده است. یعنی در حقیقت از همان ابتدای پیدایش اسلام در پیش از 1300 سال پیش هر قرن شاهد قیامها و هجومهای گوناگون منبعث از جنبش های بنیادگرایانه بوده است. سقوط پی در پی قدرت عثمانی و ایران در رویارویی با غرب در قرن نوزدهم، بررسی مجدد اندیشه اسلامی را مطرح ساخت. جامعه اسلامی همانند قرون گذشته یک پاسخ فرهنگی به این بحران داد و آن پاسخ بازگشت به اسلام و اصول بنیادینش بود. لذا می بینیم که تاریخ اسلام در سده 19 و 20 عبارت است از تجدید حیات و نیز بذل مساعی در سازگاری و انطباق محدود اسلام با مقتضیات زمان، که در این رستاخیز دو عامل هجوم خارجی و مبارزه جویی مربوط به داخل جهان اسلام موثر بوده است. بنابراین قدمت بنیادگرایی اسلامی به قدمت شروع بحرانهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی در جوامع اسلامی بر می گردد. اما آنچه که امروز غرب از آن با عنوان بنیادگرایی یاد می کند در واقع فرایند بیش از یکصد ساله ای است که در تاریخ معاصر تحت تاثیر عوامل بیرونی و روانی در جوامع اسلامی راه تحول و تکامل را پیمود و سرانجام با پیروزی انقلاب اسلامی در ایران، در مصدر قدرت سیاسی نشست و به مثابه یک دولت و نظام مستقر تحقق خارجی پیدا کرد. و بالاخره اینکه اگرچه نهضت بازخیزی معاصر ریشه در تاریخ اسلام دارد و به عبارتی این گونه نهضت ها در طول تاریخ به وفور دیده شده است اما تفاوت بارز نهضت علیه اسلام و مسلمین بوده است. اما جنبش هایی که از اواخر قرن بیستم در جهان اسلام تهدیدات خارجی که از سوی غرب اعم از تهدیدات سیاسی، فرهنگی ، اقتصادی، فکری و عقیدتی بود، بوجود آمدند. از جمله وقایعی که این تهدیدات را در پی داشت می توان به الغای خلافت در ترکیه و غیردینی شدن ترکیه، و بروز و ظهور ایدئولوژی های لیبرالی و غیراسلامی بخصوص در مصر مانند افکار ناصر و هم چنین بحران فلسطین و تشکیل اسرائیل اشاره کرد.
و نکته آخر اینکه در بیان تفاوت بنیادگرایی اسلامی و مسیحی می توان گفت مسیحیان بنیادگرا خواهان بازگشت به اصول و بنیادهای اولیه با همان سادگی و خلوص نخستین آن هستند و فاقد هر نوع دید مثبت و اجتهادی، انقلابی و نوگرا و آینده نگر است. اما همانگونه که در سرتاسر این تحقیق خواهیم دید هدف جنبش های بنیادگرای اسلامی فراتر از اصلاح فردی می باشد و تغییرات اجتماعی و اصلاح ساختار اجتماعی و حتی سیاسی و اقتصادی را هدف اصلی خود می داند.
ویژگی بنیادگرایی اسلامی:
الف) از نگاه غرب: با توجه به اینکه غرب نسبت به پدیده بنیادگرایی اسلامی خوشبین نیست . ویژگی های که برای طرفداران بنیادگرایی اسلامی ذکر کرده اند عبارتند از :
1- بازگشت به اصول اولیه مکتب فردی خود.
2- ضدیت با تفسیر و پایبندی شدید به الفاظ و بخصوص به مکتب اولیه خود
3- رفتار دفع کننده، اصولگراها گروههای کاملا متمایزی هستند که خود را تافته جدا بافته از جامعه می دانند
4- بنیادگرایان در رعایت اصول و قوانین خود به صورت افراط آمیزی عمل می کنند.
5- بنیادگرایان رفتار و افکار خود را بر حق و برتر از دیگران می دانند.
6- آنها به شدت تلاش می کنند همه افراد را به خود جذب کنند و از این نقطه نظر مطلق گرا هستند.
7- آنها به شدت سیاست زده هستند.
8- ضدیت با تجدد گرایی، مردم سالاری و توسل به خشونت.
9- جنبش های بنیادگرا آموزه های الهامی خود را با رهیافت ایدئولوژیک و با روش جزمی که معمولا کمتر اندیشمندانه و فکورانه است تفسیر و تعریف می کنند.
10- روش عملکرد بنیادگرایان به دلیل عدم اعتماد به اطرافیان و محیط بیشتر شفاهی و غیرعلتی است.
ب) نگاه بی طرف: دیدی بی طرفانه نسبت به بنیادگرایی ویژگی های زیر را برای بنیادگرایی بر می شمرد:
1- درک جدید از اسلام و قرآن
2- تعهد نسبت به اصول مربوط به برابری و عدالت اجتماعی.
3- مخالفت شدید با دولتهای سرکوبگر و فاسد.
4- محکوم کردن مداخله خارجی در امور داخلی.
5- مقاومت در برابر هر نوع وابستگی اقتصادی.
6- مبارزه علیه ارزشهای تحمیل شده غربی.
بنیادگرایی و رادیکالیسم:
پژوهشگران متعددی معتقدند که واژه بنیادگرایی در عین آنکه همه چیز را برای ما بیان می کند هیچ چیز را بیان نمی کند. کاربرد این اصطلاح در اشاره به حکومتهای لیبی، پاکستان زمان ضیاء الحق، عربستان سعودی و ایران بعد از انقلاب روشن است که نوع حکومت کشورها کاملا با هم متفاوت است و بر دیدگاههای کاملا متفاوتی درباره رابطه بین اسلام و دولت دلالت دارد. همچنین با توجه به تنوع گسترده حرکت اسلامی در جهان، واژه بنیادگرایی به اندازه کافی قدرت تبین ندارد، بنیادگرایی را باید اصطلاحی کاملا تخصصی دانست نه واژه ای مترادف با افراط گرایی یا رادیکالیسم.
بنابراین می توان به سه تمایز مطرح شده در زیر اشاره کرد که عبارتی تلاشی در راستای تفکیک جریانهای مختلف اسلام گرا می باشند:
الف) بنیادگرایی در برابر سنت گرایی:
بر اساس این دیدگاه در حقیقت پدیده ای که به آنها برچسب بنیادگرایی زده اند پدیده ای است بسیار ناهمگون که از متون مختلف برخاسته اند و فقط یکی از آنها یعنی «موج اسلام گرایی» پدیده ای واقعا نوین است، در حالیکه سنت گرایی اراده و خواست مردم به تثبیت جامعه در وضعیتی است که پدربزرگ ها از آن حکایت و روایت کرده اند سنت گرا بنیان گذار طرحهای سیاسی نیست و از لحاظ سیاسی به هر آنچه محافظه کار است تمایل دارد و هدف او تنها رعایت حجاب زن و احترام والدین و رعایت سلسله مراتب است. اما بنیادگرایی معتقد است که باید از فراسوی سنت ها به سوی متون قرآن بازگشت،سنت هایی که کتاب را سنگین کرده اند و تصویر واقعی آن را تغییر داده اند.
ب) بنیادگرایی در برابر اسلام گرایی:
آنچه در غرب معروف به اسلامیسم است غیر از اسلام است و منظور همان اسلام سیاسی است. براساس این دیدگاه بنیادگرایی جدا از اسلام گرایی و بنیادگرایی نوعی از اسلام گرایی را نه کل اسلام گرایی را در بر می گیرد.
ج) بنیادگرایی اصطلاحی هم مثبت و هم منفی:
بعضی اندیشمندان با قائل شدن سه دسته بندی درون جریان اسلام گرایی یعنی سنتی، متحجر و متجدد ضمن تفکیک بنیادگرایی به مفهوم مثبت و منفی ،کاربرد اصطلاح را بیشتر در حکم یک بازی بین المللی می داند تا یک اصطلاح اندیشه ای، فکری و تفکری.
علل ظهور جنبش های اسلامی بنیادگرا:
نظریه پردازی پیرامون علل ظهور جنبش های اسلام گرا بسیار متنوع و متفاوت هستند اما رایج ترین توضیح درباره اسلام گرایی توضیح اقتصادی است. در واقع صاحب نظران به این نتیجه رسیده اند که فقر موجب پیدایش این موج اسلام خواهی شده است و تنها از میان رفتن فقر موجب فروکش کردن رستاخیز اسلامی و خصوصا شیوه رادیکال آن خواهد شد.
برخی دیگر ظهور اسلام گرایی را پیامد تطبیق ناپذیری اسلام با مدرنیسم و نوگرایی و برخی نقش عوامل اقتصادی و پریشانی های سیاسی، فرهنگی و اجتماعی را در بروز این پدیده مهم می دانند. طبق این دیدگاه عوامل موثر در بروز و ظهور بنیادگرایی شامل افزایش جمعیت در کشورهای مختلف اسلامی و ناتوانی نظام حاکم در پاسخ گویی به خواسته های شهروندان و بروز نارضایتی در سطوح مختلف جامعه و سیاسی شدن توده های مردم و افزایش آگاهی های سیاسی، حاکمیت دولتهای وابسته در اکثر کشورهای اسلامی حاکم است، رنگ باختن سایر ایدئولوژی ها مثل ناسیونالیسم و کمونیسم و.... و در سالهای اخیر حمایت آمریکا از اسرائیل در فلسطین است.
علل ضد غربی بودن جنبش های بنیادگرایی:
عقاید اندیشمندان غربی بر سر چگونگی فرایند ضد غربی بودن این جریان به دو قسمت تقسیم می شود. عقاید خاورشناسان جدید و عقاید جهان سومی های جدیدقرائت. گروه اول از اسلام بیشتر به خود اسلام بر می گردد تا به دینامیسم سیاسی، اقتصادی، فرهنگی آن لذا ضدیت و میان اسلام و غرب را حتمی می دانند. قرائت گروه دوم از ضد غربی بودن این جریان به مسائل پیچیده گری بر می گرددکه ناشی از ذات اسلام نیست و لذا برخورد میان اسلام و غرب را اجتناب پذیر می دانند.
فرید زکریا سه عامل زمامداران، ایده های ناموفق غرب و ورود مذهب عامل ضد غربی بودن جنبش های بنیادگرا اسلامی می باشد.
عوامل خشونت طلبی در جنبشهای بنیادگرا
آقای ارژنگ جمشیدی نیا در پایان نامه تحت عنوان بررسی تاثیر سیاست خارجی آمریکا بر بنیادگرایی در خاورمیانه 2002-1979 (مطالعه موردی مصر و عربستان سعودی) معتقد است قبل از این بررسی باید دو نوع تروریسم را از هم جدا کرد. 1- تروریسم به عنوان عمل 2- تروریسم به عنوان عکس العمل. تروریسم به معنای کنش و عمل دارای یک زمینه فکری خاص می باشد یعنی مقدم بر آن نوعی تفکر تروریستی وجود دارد. اما تروریسم واکنشی بیشتر از روی استیصال و درماندگی و عدم کارایی روشهای دیگر است و پشتوانه آن شرایط محیطی می باشد. از آنجا که در اسلام هیچ مبنای فکری برای تروریسم وجود ندارد لذا اقداماتی که امروزه غرب به مسلمانان نسبت می دهد و ریشه آن را در دین اسلام می داند نه تنها یک کنش مستقل می باشد، توان فکری تروریستی نشأت گرفته از اسلام نیست بلکه کاملا واکنش و عکس العمل در برابر شرایط بیرونی و درونی جوامع اسلامی است.
تعریف تروریسم:
تاکنون تعریف جامع و مانع از تروریسم و یا حتی تعریفی مورد توافق از آن ارائه نشده است. حتی نهادهای مختلف یک حکومت هم به تعریفی همگون از تروریسم دست نیافته اند. برای مثال در ایالات متحده وزارت دفاع، وزارات امورخارجه، وزارت دادگستری و .... هر یک تعریف جداگانه از تروریسم ارائه داده اند. در کنوانسیونهای جهانی و میثاق های بین المللی از تعابیر مختلفی برای تعریف تروریسم استفاده شده است. در برخی از اسناد تروریسم به کشتن و حذف فیزیکی انسانها بدون محاکمه عادلانه اطلاق شده است. در جای دیگر به جنایات سازمان یافته و برنامه ریزی شده برای مصادره اموال عمومی یا نابودی انسانها تعبیر شده است. در اسناد دیگری تروریسم به اقدامات خشونت آمیز و غیر قانونی برای دست یابی به اقدامات نامشروع تعمیم داده شده است. در قطعنامه سازمان کنفرانس اسلامی نیز هرگونه عمل خشونت آمیز یا تهدید کننده به رغم مقاصد یا انگیزه هایی که بر آن متحمل است به منظور اجرای طرح های جنایی با هدف سلب حق حاکمیت از انسانها با ایجاد رعب و وحشت میان مردم، به خطر انداختن جان، حیثیت و آزادی امنیت صلح و ثبات جهانی، تهدید تمامیت ارضی، وحدت ملی و استقلال تروریسم خوانده می شود.
آمریکا و اسرائیل واژه تروریسم را به هرگونه عملیات خشونت آمیز تعمیم می دهند و اعمال خشونت آمیز در هر شکل و با هر انگیزه ای را مختل کننده امنیت و صلح جهانی قلمداد می کنند.
عوامل تسهیل یا کنترل کننده خشونت طلبی در جنبش های اسلامی
گرایش اقدام جمعی اسلام گرایانه به سوی طیف اقدامات خشونت بار و به سوی اقدامات صلح آمیز بستگی به میزان و درجه تاثیر متغیرهای گوناگون دارد.
متغیرهای تسهیل کننده توسل به خشونت عبارتند از:
1- توجیه ارزشی و هنجاری قرآن 2- سنت و سوابق تاریخی ( قیام امام حسین (ع) 3- اقتدار سازمانی و نهادی گروه 4- سرکوب و فشار دولتها 5- مداخله خارجی
جنبش های رادیکال اسلامی:
این جنبش ها از ابتدای ظهور جنبش وهابیت در قرن 18م به عنوان جریان اصلاح طلبی دینی مطرح شدند و جریان توده تند و رادیکال را از نهضت اصلاح طلبانه سید جمال اسد آبادی به عنوان متفکر جنبش میانه رو اسلامی جدا کرد.
هم چنین بررسی تحولات جریان بنیادگرایی اسلامی 1970 به بعد نشان می دهد که علیرغم نظر برخی اندیشمندان مبنی برسیر نزولی این جنبش ها، این جریانها سیر صعودی داشته است مواردی که می توان برای تایید این موضوع بیان کرد عبارتند از:
1- ترور انور سادات 2- حمایت آمریکا از اسرائیل در ادامه اشغالگران در سرزمین فلسطین و اشغال جنوب و شکل گیری حزب الله و جهاد اسلامی و حماس و .... 3- انفجارهای متعدد در کشورهای عربی حوزه خلیج فارس. 4- انفجار سفارت خانه های آمریکا در سراسر جهان و مورد حمله قرار دادن اتباع و اهداف آمریکایی توسط گروههای اسلامگرا. 5- حوادث 11 سپتامبر و موضع گیری آمریکا نسبت به اسلام و نهضت های اسلام گرا بویژه حمله آمریکا به افغانستان به بهانه مبارزه با تروریسم. 6- حوادث تروریستی در عراق به خصوص اماکن مقدس 7- افزایش گروگان گیری اتباع کشورهای خارجی در کشور عراق و افغانستان
- چرخش از اسلام میانه رو به اسلام مبارز:
گروههای بنیادگرایی اسلامی در ابتدا شکل گیری خود به بحث های و منازعات فکری تمایل نشان می دادند و گرایشات میانه رو داشتند هنگامی که نتوانستند نسبت به مسائل و مشکلاتی بر مسلامانان وارد می آمد واکنش مناسبی و متقابلی به طور مثال به مواضات خارجی بدهند دچار انشعاباتی شدند و به سوی گرایشات رادیکال تری چون مبارزه مسلحانه تحت عنوان فریضه مقدس جهاد سوق پیدا کردند.
به طور مثال گروه اخوان المسلمین که یک گروه مصالحه جو و میانه رو بود بعد از اینکه در تحقق به اهداف خود چون مبارزه با توهین به اسلام، کاهش نفوذ غرب شکست خورد دچار فرقه بندی های جدیدی شد که به جای گفت و گو و اندیشه ورزی و در واکنش به جر یا نهای قبلی مبنی بر اسلام بدون مبارزه یا مبارزه بدون اسلام به استراتژی مبارزه با استفاده از اسلحه و مبتنی بر یکی از اصول اسلام به نام جهاد روی آوردند. از جمله گروه «منضله التحریر اسلامی»، «الجماعه الاسلامیه» و جهاد در خارج از مصر.
گروه های چون جهاد اسلامی فلسطین، حماس، التکفیر و المجره و ... همچنین تشکیل گروههایی چون القاعده، فتح المسلمین که ندای مبارزه با قدرت آمریکا و اشغالگران منطقه خاورمیانه را سر می دهند.
در آخر به نظر می رسد که قرائت های رادیکال و غیر صلح آمیز از بنیادگرایی در بین مسلمانان موجب به وجود آمدن گروههای شده است که به طور مستقیم به مواضع دشمنان خود حمله می برند و این امر توانسته است امنیت بین المللی را با مخاطرات عمیقی مواجهه سازد.
رابطه امنیت بین المللی و جنبش های رادیکال اسلامی
امنیت بین المللی مفهومی است که به طور کلی به امنیت محیط بین المللی برای بازیگران صحنه بین المللی توجه دارد و در این میان دچار تحولات مفهومی بسیاری شده است به خصوص که مفهوم امنیت در چارچوب نظریات و تئوریهای متفاوت روابط بین المللی مفهوم متفاوت حتی متناقض نیز می یابد.
رئالیست اعتقاد دارند مهم ترین هدف و منافع ملی بقا یا حفظ خود است و در این میان امنیت دولت به عنوان بازیگر اصلی مورد توجه قرار می گیرد. لیبرالیست ها به نقش تجارت و روابط اهمیت قائل هستند و حتی معتقدند دولت ها باید در چارچوب جهانی ادغام شوند و در این جا به نظر می رسد امنیت مربوط به تجارت و سرمایه کلید واژه اصلی باشد. در این میان سازه انگاران که سعی می کنند هویت را مفهوم اصلی در نظر بگیرند به نظر انعطاف زیادی از خود نشان می دهند و سخت بتوان تعریف امنیت را در آن یافت ولی چیزی که درست به نظر می رسد این است که امنیت در هر چارچوبی و تئوری باشد مخالف هرگونه خشونت و استفاده از زور می باشد.
بر این اساس تعریف تروریسم که همانند امنیت مفهوم مجادله انگیزی می باشد. به طور کلی بر مبنای خشونت و استفاده از زور است حال علیه چه کسی یا کسانی جواب این سوال است که این واژه را مجادله انگیز می سازد.
بر اساس این تعاریف به نظر می رسد بنیادگرایی اسلامی به صورت جنبش های رادیکال و خشونت آمیز علیه هرکسی شاید در ادعای اقدام واکنشی باشد ولی در هر صورت امنیت بین المللی را با مخاطرات عمیقی مواجهه می سازد.
این اقدامات در شکل های مختلفی بوده که شاخص هایی آن می تواند موارد زیر باشد.
حمله به سفارتخانه ها کشورهای غربی
عملیات بمب گذاری در شهرهای کشورهای غربی
ربودن و گروگان گیری اتباع این کشورها و حتی قتل آنها
حملات انتحاری به مواضع تجاری کشورهای غربی
حمله به کشتی های تجاری غربی
بمب گذاری در اماکن مقدس اسلامی
هواپیما ربایی و اقدامات انتحاری به وسیله آن
و موارد بسیار دیگر این شاخص ها حالت های گوناگونی است که گروههای رادیکال اسلامی به وسیله آنها به مواضع کشورهای غربی حمله می برند
هشدار درباره خطر تفکیر گرایی
نکته ی که در رابطه با بنیادگرایی اسلامی باید به آن اشاره کرد تکفیر گرایی می باشد که قادر است امنیت منطقه و به طبع او امنیت جهانی را به خطر می اندازد در رابطه با تکفیر گرایی گفت:
تخریت دوباره حرم دو امام شیعه در سامره، خطر بلایی را که با نام تکفیر گرایی و یا سلفی گری در سراسر دنیای اسلام رو به رشد گذاشته است، به همه جوامع اسلامی گوشزد می کند. درباره عوامل تخریب حرم امامان دهم و یازدهم شیعیان و هدف آنها از این اقدام جنایتکارانه و غیر انسانی، پیش از این در کشور ما تا اندازه ای بحث شده است، بنابراین، اینک بهتر است که درباره ریشه های فکری جریان تکفیر گرایی وهشدار نسبت به احتمال ظهور جریان هایی مشابه آن در کشورمان بحث شود.اصولا هر جنبش فکری و سیاسی صرف نظر از نیات خیر خواهانه بنیانگذران آن، اغلب در گذر زمان مورد تفسیر و تعبیرهایی قرار می گیرد که با اهداف نخستین خود تعارض می افتد و دستمایه نیروهای افراطی قرار می گیرد. در تاریخ اسلام، ابتدا خوارج نهروان بودند که با تفسیر خاص خود از اسلام در مقابل امیرالمومنین علی (ع) قد علم کردند و او را به دلیل پذیرش حکمیت، به خروج از دین متهم ساختند و تکفیر کردند. امام علی البته از اینکه با قومی کوته فکر مواجه شده بود، می نالید، اما ناله او آنگاه بلندتر شد که خوارج مسلمانان عادی را نیز تکفیر کردند. از این رو، امام خطاب به خوارج می فرماید: گیرم که من به دلیل پذیرش حکمیت کافر شده باشم، پس چرا شما جامعه مسلمین را تکفیر می کنید؟
خوارج بر خلاف سنت پیامبر کسی که صرفاً شهادتین را بر زبان جاری می کرد، مسلمان نمی دانستند و مسلمانی را به ایمان قلبی نسبت می دادند. اما چه کسی جز خداوند از آنچه در قلوب آدمیان می گذرد، با خبر است؟
خوارج ولی در همین نقطه متوقف نشدند، آنها عمل دقیق به تمام تعالیم و ظواهر دینی را شرط مسلمانی اعلام کردند و سپس چون دیدند که پیروان علی نیز به تمام تعالیم دینی عمل می کنند، اعتقاد به تفسیر کوته بینانه خود از امر سیاست و حکومت را شرط مسلمانی دانستند وبه همین دلیل، به جز اعضای فرقه خود همه مسلمانان را تکفیر و ریختن خونشان را مباح اعلام کردند. آنها از قضا، برای خون مسلمانانی که فقط برداشت دینی آنها سیاست و حکومت را قبول نداشتند ، چنان حریص بودند که مدتی زندگی را بر اهل کوفه و اطراف آن به جهنم تبدیل کردند و حتی از دریدن شکم زن مسلمان حامله ای شرم نکردند تاریخ اسلام البته سرشار از تکرار تجربه خوارج نخستین است. بسیار نحله هیا فکری و سیاسی در تاریخ اسلام ظهور کردند که خود را متر و میزان مسلمانی شمردند و ریختن خون پیروان سایر نحله های اسلامی را مجاز شمردند. متاسفانه جنبش نوزایی اسلامی در قرون اخیر نیز از آفت گرایش به تکفیر مصن نبوده است. به نظر می رسد جنبش نوزایی اسلامی با اقدام حسن البناء برای پایه گذاری گروه اخوان المسلمین در اواخر دهه 1920 میلادی در مصر صورت گرفته نهادینه به خود گرفت و پس از آن به سرعت گسترش یافت از این رو اخوان المسلمین در می توان مادر بسیاری از جنبش های اسلامی معاصر در سراسر دنیای اسلام دانست. اخوان المسلمین در مجموع جنبشی متعادل میانه رو بود اما با گذشت زمان، شاخه های افراطی از بطن آن سر درآورد. گروه الجهاد که دکتر ایمن الظواهری ریاست آن را به عهده دارد، یکی از گروه های انشعابی از اخوان المسلین است. الجهاد اینک بخشی از سازمان القاعده است و عملکردالقاعده به خودی خود گواه آن است که الجهاد مصر امروزه در چه مسیری در حرکت است. گروه جماعت المسلمین معروف به گروه التکفیر و الهجره اما نمونه درس آموزتری از الجهاد است. این گروه توسط برخی از اعضای اخوان المسلمین در سال 1965 در زندان های مصر پایه گذاشته شد و از قضا متاثر از تعالیم سید قطب بود. التکفیر و الهجره بر این باور است که چون جوامع مسلمان به حکومت غیر شرعی دولت های خود تن در داده اند بنابراین از زمره مسلمانی خارج شده و کافر محسوب می شوند. آنها حتی زندگی در میان مسلمان را -که آنان را کافر می دانند- جایز نمی دانند و هجرت از این جوامع را واجب می شمارند.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 20 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلود مقاله بنیادگرایی اسلامی و تاثیر آن بر امنیت بین الملل
