30 ص
ََََگیاهان تیره عناب به صورت درخت یا درختچه های غالبا خاردار و به ندرت علفی میباشند . در بین آنها انواعی با ساقه بالا رونده نیز یافت میشود . مجموعا شامل 50 جنس و600 گونه اند که بیشتر در اروپا و نواحی استوایی می رویند . از اختصاصات آنها این است که برگهای ساده ، غالبا متناوب و گلهای منظم ، نرماده یا بر دو نوع نر و ماده ، پلی گام – دوپایه و یا یک پایه دارند ، کاسه گل آنها مرکب از 4 تقسیم ( زود افت ) و جام گل آنها شامل 4 یا 5 گلبرگ ( به ندرت فاقد گلبرگ ) است . پرچم های آنها معمولا به تعداد قطعات جام گل و تخمدان آنها آزاد یا کم و بیش متصل به کاسه گل و غالبا دارای سه خانه می باشد ، میوه آنها به صور مختلف خشک شکوفا یا نا شکوفا و یا گوشت دار و به صورت شفت و محتوی یک یا چند دانه است . عده زیادی از گیاهان به علت دارا بودن گلوکوزید های آنترا کینونیک ، دارای مصارف دارویی مهم هستند . غالبا آنها دارای دستگاه ترشحی مواد موسیلاژ و صمغ می باشند که از سلولهای منفرد و عریض یا مجتمع و فراهم و یا کیسه های ترشحی تشکیل می یابند این سلولها و کیسه ها در پوست و مغز ساقه ، در پارانشیم دسته های آوندی اطراف رگبرگ ها و دمبرگ و همچنین در برون بر میوه ها دیده می شوند. پوست عده زیادی از گیاهان این تیره Ramnus ها ، شامل ترکیبات گلوکوزیدی در همی است که قابلیت تولید امودین Emodine ( Emodol) را داشته است و اثر مسهلی آنها مربوط به وجود این مواد میباشد.به علاوه گلوکوزید مولد مواد رنگی نیز در آنها محقق گردیده است . از این نظر باید گفت که در این گیاهان ، ماده قابل هیدرولیز و مولد گلوکوزیدهای آنتراکینونیک به نام رامناتیکوزید rhamnarticoside و همچنین یک ماده گلوکوزیدی دیگری با ترکیب شیمیایی در هم به نام رامنیکوزید rhamnicoside که مولد ماده رنگی است یافت می گردد . نمونه های دارویی متعددی در این تیره وجود دارند که عده ای از آنها در نواحی مختلف کشورمان میرویند . ارزش دارویی انواع مهم آنها به علت دارا بودن گلوکوزیدهای آنتراکینونیک anthraquinonique است که اثر مسهلی و یاملین دارند . در بین آنها نمونه هایی با میوه خوراکی مانند درخت عناب Zizyphus jujube و یا انواع دارویی مانند Ziziphus.spina-christi و یا انواع زینتی زیبا نیز یافت میشود .(6)
عناب
به فارسی عناب و در کتب مختلف فارسی و طب سنتی با نام های عناب ، تبرخون ، شیلانه ، سیلانه ، شیلانک و در گیلان ( اون ناف دار) ، آلمه آغاجی ، عناب آغاجی ، سیب کوهی ، سنجد جیلان شناخته می شود .
به فرانسوی میوه آن را Jujube و درخت آن را Jujubier و به انگلیسی Jujube tree وchinese date گویند .
گیاهی است از خانواده Rhamnaceae
نام علمی آن Zizyphus jujube mill
مترادف آن Zizyphus vulgaris lam و Rhamnus zizyphus l. و Zizyphus sativa Gaert می باشد.
گونه Z.vulgaris دررای دو واریته می باشدیکی Z.vulgaris lam V.inermis Bge و دیگری Z.vulgaris lam.var spinosus Bge .( 8و9)
مشخصات تیره عناب Rhamnaceae